عملکرد بانک‌ها از محل تجهیز و تخصیص منابع در هشت ماهه نخست سال ۹۹
اختصاصی بانکداری الکترونیک؛
مقایسه خالص سود یا زیان فعالیت در زمینه تسهیلات و سپرده‌ها در هشت ماهه نخست سال 99، نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت از بهبود عملکرد تمامی بانک‌ها در این حوزه دارد که این موضوع نشان‌دهنده حرکت نظام بانکی در مسیری صحیح است.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، یکی از مهم‌ترین وظایف بانک‌ها در نظام بانکداری، تجهیز و تخصیص منابع است؛ به این معنا که بانک‌ها از یک سو اقدام به دریافت سپرده از مشتریان و از سوی دیگر این منابع را صرف اعطای تسهیلات به مشتریان می‌کنند؛ اما در عمل، اگرچه بانک‌ها در این به غیر از این راه از طریق دیگری نیز کسب درآمد می‌کنند؛ اما طبق تعاریف همچنان وظیفه اصلی بانک‌ها تجهیز و تخصیص منابع است؛ بنابراین رهگیری و رصد درآمدهای ناشی از عملیات اعطای تسهیلات و سود‌های پرداخت‌شده به سپرده‌گذاران همواره از مهم‌ترین موضوعاتی است که ذی‌نفعان بانک‌ها به ویژه سهامداران و سایر تحلیل‌گران مالی آن را رصد می‌کنند.
این گزارش بر آن است تا آخرین وضعیت بانک‌ها در حوزه تجهیز و تخصیص منابع (بدون در نظر گرفتن سایر درآمدها و هزینه‌های بانک) را در ماه‌های گذشته در سال 99 بررسی کند.
آخرین صورت‌های منتشرشده بانک‌ها به شش ماهه نخست سال 99 مربوط می‌شود. با وجود این بر اساس دستورالعمل افشای اطلاعات مالی که سال 96 از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ شد، شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار‌های اصلی بورس و فرابورس (و نه بازار پایه) موظف‌اند درآمد مربوط به اعطای تسهیلات و هزینه سپرده‌های خود را به صورت ماهیانه منتشر کنند. از این‌رو، اطلاعات مربوط به درآمد تسهیلات و هزینه‌های سپرده هشت ماهه نخست سال 99 بانک‌های پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس شامل بانک‌های، ملت، تجارت، صادرات، اقتصاد نوین، پاسارگاد، پارسیان، دی، کارآفرین، سینا، خاورمیانه، پست بانک و مؤسسه ملل در دسترس بودند و مورد بررسی قرار گرفتند.
آمارها نشان می‌دهد جمع درآمدهای ناشی از تسهیلات اغلب بانک‌های مورد بررسی از جمع سود‌های پرداخت‌شده از سوی این بانک‌ها به سپرده‌گذاران بیشتر و به عبارتی تراز آنها در زمینه تسهیلات و سپرده‌ها مثبت است. (درآمدهای مورد اشاره در این گزارش صرفاً در حوزه تسهیلات است و درآمدهای مشاع و غیر مشاع بانک‌ها در زمینه سرمایه‌گذاری‌ها را در بر نمی‌گیرد.)
همچنین مقایسه خالص سود یا زیان فعالیت در زمینه تسهیلات و سپرده‌ها در هشت ماهه نخست سال 99، نسبت به مدت مشابه سال قبل نیز حکایت از بهبود عملکرد تمامی بانک‌ها در این حوزه دارد که این موضوع نشان‌دهنده حرکت نظام بانکی در مسیری صحیح است. در این بین بانک‌های دی و پارسیان اگرچه همچنان تراز منفی دارند و رقم منفی آن نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر شده است. بانک‌های صادرات و اقتصاد نوین نیز تراز منفی خود در هشت ماهه سال قبل را به تراز مثبت در هشت ماهه نخست سال جاری تبدیل کرده‌اند. عملکرد دیگر بانک‌های مورد بررسی نیز در زمینه سپرده‌گیری و تسهیلات‌دهی با بهبود قابل توجهی همراه شده است.
در ادامه به بررسی عملکرد هر یک از بانک‌ها در حوزة درآمد اعطای تسهیلات و سود پرداختی به سپرده‌گذاران در سال 99 به تفکیک هر ماه می‌پردازیم.
بانک ملت: این بانک به لحاظ ریالی بیشترین سود ناشی از درآمدهای ارائة تسهیلات را به خود اختصاص داده است و مثبت‌ترین تراز را در میان بانک‌های مورد بررسی دارد. بانک ملت در هشت ماهه نخست سال 99، به طور خالص، مبلغ 98 هزار میلیارد ریال از محل عملیات اخذ سپرده‌ها و اعطای تسهیلات سود شناسایی کرده است که این رقم نسبت به سود حدود 64 هزار میلیارد ریالی این حوزه در مدت مشابه سال قبل، جهش چشمگیری را به نمایش می‌گذارد؛ همچنین این بانک با 47 درصد، بیشترین بازده (شکاف سود) را در بین تمامی بانک‌ها دارد. این امر به آن معناست که بانک تنها حدود 47 درصد از سود دریافتی از تسهیلات‌گیرندگان را به سپرده‌گذاران می‌دهد. عملکرد تفکیکی ماهانه بانک نیز نشان می‌دهد در تمامی ماه‌های هشت ماهه نخست سال 99 میزان درآمد ارائه تسهیلات از سود سپرده پرداختی به سپرده‌گذاران بیشتر بوده است. نکته قابل توجه اینکه تراز ماهانه این بانک هر ماه نسبت به ماه قبل مثبت‌تر شده که تداوم این روند با توجه به شرایط بسیار عالی نقدینگی بانک کاملاً محتمل است. با وجود این به نظر می‌رسد بانک ملت در سال 99 نیز همچون سال‌های قبل می‌تواند در بین بانک‌ها سرآمد و بی‌رقیب باشد.
بانک تجارت: این بانک پس از بانک ملت سودده‌ترین عملکرد را در حوزه تسهیلات‌دهی و سپرده‌گیری در میان بانک‌های مورد بررسی دارد. به لحاظ مقایسه زمانی نیز گزارش تراز مثبت 31 هزار میلیارد ریالی در هشت ماهه نخست سال و مقایسه آن با تراز مثبت حدود 4.7 هزار میلیارد ریالی هشت ماهه نخست 98 حکایت از عملکرد قابل قبول بانک تجارت در سال 99 است.
آمار ماهیانه منتشرشده از سوی بانک تجارت نشان می‌دهد برآیند عملکرد این بانک در زمینه درآمد اعطای تسهیلات و سود پرداختی به سپرده‌ها در هر هشت ماه طی شده از سال 99 مثبت بوده است. بررسی عملکرد ماهانه نیز حکایت از بهبود تراز شرکت در ماه‌های اخیر دارد؛ هر چند نرخ رشد آن در مقایسه با دیگر بانک‌های مورد بررسی بسیار ملایم بوده است. با این همه کارنامة بانک در این زمینه این اطمینان را به دست می‌دهد که روند کنونی را بتوانیم به راحتی به چهار ماه باقیمانده سال تعمیم دهیم و تجارت را پیشاپیش در زمره چهار بانک پیشرو در این زمینه قرار دهیم.
بانک صادرات ایران: هر چند برآیند عملیات بانک صادرات در حوزه درآمد ارائه تسهیلات و سود پرداختی به سپرده‌گذاران در ماه‌های نخست سال جاری منفی بوده است؛ اما عملکرد بانک در سه ماه اخیر باعث شده است کارنامه بانک در مجموع هشت ماه مورد بررسی گزارش سود 23 هزار میلیارد ریالی بوده است با توجه به زیان 14 هزار میلیارد ریالی شرکت در این حوزه هشت ماهه نخست سال 98 می‌توان عملکرد مدیریت بانک در سال 99 را قابل قبول دانست. با این همه سود حاصل‌شده در این هشت ماهه آنقدر نیست که به سهامداران در مورد سوددهی فرایند تجهیز و تخصیص بانک در 12 ماهه سال 99 اطمینان دهد. با وجود این دیگر شواهد و قرائن نشان‌دهنده آن است که به احتمال زیاد تراز مثبت بانک صادرات در پایان سال ادامه خواهد داشت و تا پس از سال‌ها درآمد تسهیلات بانک بر هزینه‌های سپرده در این بانک پیشی گیرد.
بانک اقتصاد نوین: عملکرد ماهیانة این بانک نشان می‌دهد درآمد اعطای تسهیلات نسبت به هزینه‌های سپرده‌گیری در پنج ماهه نخست سال جاری نسبت برابر بوده است. با این همه از شهریور ماه جمع درآمدهای ناشی از تسهیلات بانک روند صعودی گرفته و شکاف نرخ تسهیلات و سپرده بانک افزایش یافته است. این موضوع باعث شده تا تراز عملیاتی بانک در پایان هشت ماهه نخست سال جاری 7.5 هزار میلیارد ریال مثبت شود؛ این در حالی است که این رقم در مدت مشابه سال قبل منفی هشت هزار میلیارد تومان بوده است. به نظر می‌رسد؛ وصول بخشی از مطالبات سررسید گذشته باعث شده تنگنای به وجود آمده برای بانک اقتصاد نوین در ماه‌های اخیر را کمتر کند به گونه‌ای که دست بانک در نرخ سود سپرده‌ها بازتر شده است. به برکت این تراز مثبت، بانک زیان انباشته خود را جبران کرده و وارد ناحیه سود شده است. با این افزایش، مثبت‌تر شدن تراز بانک تا پایان سال بسیار محتمل است؛ امری که می‌تواند آغاز نوینی در حیات بانک اقتصاد نوین باشد.
بانک پاسارگاد: این بانک همچون سال‌های گذشته در زمره بانک‌های برتر بوده است به گونه‌ای که به لحاظ درآمد تسهیلات رتبه چهارم و به لحاظ خالص تراز عملیاتی رتبه سوم را در بین بانک‌های مورد بررسی دارد. در بررسی عملکرد ماهیانه بانک پاسارگاد، پایداری و یکنواختی نسبی عملکرد بانک در زمینه تسهیلات‌دهی و سپرده‌گیری مهم‌ترین ویژگی است که این امر پیش‌بینی عملکرد بانک در ادامه سال را هم برای سهامداران و هم برای تحلیل‌گران ساده‌تر کرده و بانک پاسارگاد را به یکی از کم‌ریسک‌ترین بانک‌ها در نظام بانکی کشور تبدیل کرده است. تراز عملیاتی بانک در هشت ماهة نخست سال جاری مثبت 32 هزار میلیارد ریال بود که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد حدود 5 برابری را نشان می‌دهد. در صورت عدم وقوع اتفاقی غیر مترقبه می‌توان تراز مثبت 45 هزار میلیارد ریالی را برای بانک در پایان 12 ماهه سال جاری پیش‌بینی کرد.
ادامه دارد…
حسن خضوعی؛ تحلیلگر آماری
منبع: ماهنامه بانکداری آینده