برندگان اصلی کاهش بهای نفت

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک اکنون بسیاری از دولتمردان و سیاستمداران در عرصه جهانی بر این باورند که جنگ انرژی در دنیا، گوی رقابت را از جنگ‌های دیگر ربوده و از این منظر جایی خاص برای خود باز کرده است. بازی «نفت» میان قدرتمندان دارنده آن، کشمکشی دایمی را در این عرصه به وجود آورده است. روزنامه جهان صنعت نوشت؛

حتی امروزه بحث شیل گس و شیل‌اویل نیز از موضوعاتی است که شکل بازی را در عرصه انرژی دنیا تغییر داده و این ادعا وجود دارد که آمریکا به‌خاطر در اختیار داشتن فناوری استخراج تجاری این نوع نفت و گاز و بهره‌مندی از منابع عظیم نفت و گاز شیل در نقاط مختلف خاک خود، نه‌تنها چشم‌انداز اقتصادی مثبتی را برای خود رقم زده است بلکه می‌رود تا مناسبات انرژی دنیا را تغییر دهد و تاثیرات امنیتی، سیاسی و اقتصادی مهمی را برجا گذارد.

در روزهای ابتدایی سال 2015، بهای هر بشکه نفت‌خام برنت به زیر 50 دلار برای هر بشکه و نگرانی‌های کشور‌های تولید‌کننده از جمله اوپک به بالاترین نقطه ممکن رسید. تولید‌کنندگان نفت نگران از افت هر ‌روزه بهای نفت‌خام و آینده‌ای مبهم برای اقتصاد خود هستند اما سوی دیگر سکه، مصرف‌کنندگان خوشحال از انرژی ارزان به آینده درخشان برای اقتصاد خود فکر می‌کنند. 

شاهد این مدعا نیز بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا یعنی چین است چراکه به نظر می‌رسد از مدت‌ها پیش «نفت»، چین و اعراب را به لحاظ اقتصادی به هم نزدیک‌تر و حتی وابسته کرده و سیاست در پس طلای سیاه قرار گرفته است.

 برای سده‌ها جهانگردان جواهرات، فرش، ادویه‌جات و دست‌ساخته‌های مسین را در بازارهای سنتی مصر می‌جستند اما زمانه دگرگون شده و امروزه بیشتر این کالاها در کارخانه‌های چین و البته نه به‌وسیله یک هنرمند شرقی، ساخته و برای فروش آماده می‌شوند.

بحرین، مصر، ایران و عربستان سعودی بیش از هر کشور دیگری واردکننده مصنوعات چینی شده‌اند. پکن نیز در مقابل، اصلی‌ترین مقصد صادراتی بسیاری از کشورهای منطقه از جمله ایران، عمان و عربستان است. در ماه آوریل (فروردین)، قطر سرانجام نخستین بانک خاورمیانه‌ای که «یوآن» را پایه نقل و انتقالات پولی قرار می‌دهد، تاسیس کرد.

 این تجارت به دلیل تشنگی مفرط چین برای رسیدن به نفت، رنگ و لعاب بیشتری نیز یافته است. در سال ‌جاری میلادی، چین به بزرگ‌ترین واردکننده نفت تبدیل شده که نیمی از آن بیش از سه میلیون بشکه در روز، تنها از تولیدات منطقه خاورمیانه است.

بنا بر آمار ارایه‌شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، این میزان واردات نفت از سوی اژدهای زرد، بیش از هر کشور دیگری است. به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود در سال 2035، واردات چین از منطقه، عملا دوبرابر شود.

خودروهای چینی، خیابان‌های پایتخت‌های مصر، سوریه و ایران را قبضه کرده‌اند و در حالی که چین به غرب می‌نگرد، کشورهای عربی به سوی شرق روی گردانده‌اند که البته جز تشنگی سیری‌ناپذیر اژدهای زرد به نفت، دلایل روشن دیگری نیز دارد. به هر روی این تغییر رویکرد، همانند تغییر رویکرد آمریکا به دنیای انرژی، انقلابی را در بازار انرژی به‌وجود آورده است.

15 سال پیش منطقه خاورمیانه 5/2 میلیون بشکه نفت در روز به آمریکا صادر می‌کرد ولی در سال 2011، این رقم به 9/1 میلیون بشکه رسید. اکنون اما آمریکا به صورتی روزافزون در شیل‌اویل و شیل گس خود غرق شده و سوخت کمتر و کمتری از خاورمیانه وارد می‌کند.

بنا بر پیش‌بینی IEA، در سال 2035 آمریکا روزانه تنها 100 هزار بشکه از خاورمیانه نفت وارد خواهد کرد و 90 درصد تولیدات نفتی این منطقه به آسیا سرازیر خواهد شد. برخی از رهبران عرب همچون ژنرال عبدالفتاح سیسی، رییس‌جمهور مصر به جذب سرمایه‌گذاران چینی مشتاق هستند. آنان نیاز دارند که این سرمایه‌گذاران که از «دلارهای نفتی» سیراب شده‌اند، جاده‌های خراب و فرودگاه‌های غیراستاندارد آنها را نوسازی کنند.

البته این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که با وجود پیش‌بینی‌های آژانس‌های مختلف انرژی درباره میزان تولید بالای نفت و گاز شیل و تحقق آرزوی استقلال آمریکا در زمینه واردات نفت و گاز، توجه به این نکته ظریف بسیار مهم است که باید بین استقلال انرژی و خودکفایی انرژی تمایز قائل شد. آمارها نشان می‌دهد که آمریکا در سال 2030 به خودکفایی انرژی نمی‌رسد و بجز گاز و زغال‌سنگ، واردات نفت آن ادامه خواهد یافت.

در آخرین تحلیل‌چند ماه پیش رییس موسسه مطالعات سیاست‌های انرژی چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت در جهان در گفت‌وگو با CNN اعتراف کرد که وی و همکارانش امید دارند بهای نفت در سطح کنونی بماند تا اقتصاد کشورشان تکانی اساسی بخورد.یوچیانگ لین که از وی به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین کارشناسان اقتصاد انرژی در چین یاد می‌شود، بر این باور است که با رویه کنونی بازار، قیمت‌ها احتمالا در همین سطح باقی می‌مانند.هم‌اکنون بسیاری از کارشناسان و سیاستمداران چینی خشنود از وضعیت کنونی اوپک و بازار جهانی نفت، بر این باورند که قیمت‌های پایین برای کشورشان اقتصادی پویا و اشتغال فراوان به ارمغان آورده است. 

نفت ارزان برای دولت پکن، زمان مناسبی خریده است تا بتواند اصلاحات اقتصادی موردنظر خود را عملی کند. در واقع کشورهای عضو اوپک و به ویژه اعضای تاثیرگذار، ناخواسته این فرصت طلایی را برای کشورهایی همچون چین و هند به وجود آورده‌اند تا نه‌تنها در رکود اقتصادی که بخش عمده‌ای از جهان را در برگرفته، کمرشان خم نشود بلکه حتی ثابت‌قدم‌تر از گذشته، دست به اصلاحات اقتصادی و اجتماعی در کشورهای خود بزنند.

اکنون چینی‌ها به لطف اوپک، اقتصادی پویا را شاهد هستند و همزمان با ورود نفت ایران به بازارهای جهانی، مسابقه افزایش تولید نفت با عربستان و روسیه آغاز خواهد شد. اتخاذ تدابیر درست در این زمینه می‌تواند کشورهایی مانند چین را بیش از این خوشحال نکند.