درآمد ۱۴۰ میلیارد تومانی بانک مرکزی از شتاب

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک بر اساس بخشنامه « تعیین محدوده کارمزد پایانه های فروش» که دراسفند ماه  سال 85 از سوی بانک مرکزی به بانک های عامل ابلاغ شد همچنین بخشنامه « اعلام تغییر ساختار کارمزد برداشت وجه در مرکز شتاب» بانک مرکزی  بابت هر تراکنش شتاب مبلغ 1013 ریال از بانک صادر کننده دریافت می کرد. همچنین بانک پذیرنده نیز 1.15 درصد مبلغ برداشتی از خود پرداز را به عنوان کارمزد از بانک صادر کننده دریافت می کرد. برای مثال وقتی یک مشتری با کارت بانک ملی به طور متوسط 40 هزار تومان از خودپرداز بانک صاردات پول برداشت می کنداز یک سو مرکز شتاب مبلغ 1013 ریال را برای خود برداشت می کند و  460 ریال نیز از حساب  بانک ملی کسر و به حساب بانک صادرات ریخته می شود. حال اگر مبلغ حداکثر سقف برداشت یعنی 200000 تومان باشد مبلغ 23000 ریال بانک پذیرنده به عنوان پذیرنده دریافت خواهد کرد. اما از آنجا که تبادلات بین بانکی زیاد است و به طور مداوم بانک صادرکننده و پذیرنده جای خودرا عوض می کنند در نتیجه سرجمع پرداختی بانک ها بابت کارمزد به یکدیگر چندان زیاد نمی شود. برای مثال در آبان ماه کل مبلغ تراکنش های خودپرداز ها 44.6 هزار میلیارد ریال بوده که در نتیجه مبلغ 5.13 میلیارد ریال به عنوان کارمزد بین بانک ها توزیع می شود. اما بانک مرکزی بر اساس تعداد حدود 104 میلیون تراکنش خودپرداز ها  در آبان ماه دستمزد خود را بر اساس هر تراکنش 1013 برداشت می کند که در نتیجه درآمد حاصل بالغ بر 105 میلیارد ریال  خواهد شد که به حساب شرکت خدمات انفورماتیک واریز می شود.
به عبارت دیگر اگر آبان ماه را معیار قرار دهیم بانک مرکزی از محل شبکه شتاب بخش خودپردازها در نه ماهه ابتدای سال جاری حدود  95 میلیارد تومان از بانک ها پول دریافت کرده همچنین پیش بینی می شود  درامد کل سال بانک مرکزی  از محل خودپردازها بین  120  تا 130 میلیارد تومان معادل 120 میلیون دلار  است. این در حالی است بهترین سامانه شتاب در دنیا حداکثر 20 میلیون دلار است اما بانک مرکزی با خریداری یک سیستم شتاب با کیفیت پایین عملا زمینه مشکلات زیادی را هم برای مردم و هم برای بانک ها فراهم کرده است.

درامد های دیگر بانک مرکزی از شتاب
درامد های بانک مرکزی از محل شتاب به تراکنش های برداشت محدود نمی شود. شرکت متولی شتاب از محل تراکنش های کارت خوان های فروشگاهی نیزدرآمد دارد و بابت هر تراکنش که 250  تومان از فروشنده کسر می شود سهمی به حساب شتاب واریز می شود.
بنابراین بانک مرکزی از محل مجموع کارمزد تراکنش های شبکه شتاب در 9 ماهه حداقل  حدود  100 میلیارد تومان درآمد داشته و تا پایان  سال جاری مجموعا بین 130 تا 140 میلیارد تومان درآمد خواهد داشت.
سوال اساسی ان است که این میزان کارمزد بر اساس چه مکانیزمی محاسبه شده است. تعیین رقم ثابت باعث می شود تا فروشنده تمایلی برای استفاده از کارت برای خریدهای زیر 10 یا 5 هزار تومان نداشته باشد. این درحالی است که اساسا در کشورهای دیگر کارمزد متناسب با میزان خرید دریافت می شود.

درامد از محل جریمه ها
طی سال جاری شرکت متولی شتاب از محل جریمه تراکنش های ناموفق شتاب  ماهانه بالغ بین 200 تا 800 میلیون تومان از بانک های عامل دریافت کرده است. محاسبه نشان می دهد در سال جاری بانک مرکزی حدود 3 تا 4 میلیارد تومان از بانک ها بابت تراکنش های  ناموفق شتاب درآمد داشته است. که طبعا تا پایان سال نزدیک 5 میلیارد تومان خواهد شد. کارشناسان اعتقاد دارند قیمت سیستم های با کیفیت استاندارد شتاب بین 3 تا 4 میلیون دلار است و خوب است بانک مرکزی در بهبود سیستم شتاب از محل این درآمد ها سرمایه گذاری کند.

 کارشناسان چه می گویند

محاسبه کار گروه کارگروه «افزایش استفاده از دستگاه‌های کارتخوان» نشان می دهد که کارمزدی که شتاب باید دریافت کند 255 ریال است. یکی از اعضای این کارگروه اعلام کرد نرخ واقعی 51 ریال بود که بنابر پیش بینی برای توسعه شتاب  این رقم به 255 ریال افزایش یافت. کارشناسان اعتقاد دارند بانک مرکزی به دلیل تداخل نظارت  و اجرا باید یک بستر ایجاد بازار رقابتی برای شتاب را فراهم بکند.