رانت و روابط سیاسی؛ دو عامل اصلی افزایش مطالبات معوق بانکها

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک هوشنگ شجری در گفت‌وگو با خبرنگار  فارس ، اظهار داشت: ساختار بانک مرکزی ایران مبتنی بر وابستگی به دولت است به گونه‌ای که معمولاً در تصمیم‌گیری‌های خود تحت تأثیر فشارها قرار می‌گیرد.
وی در ادامه بیان کرد: بانک‌های اصلی نیز دولتی هستند و به جای آنکه روابط مالی و اقتصادی در آنها حاکم باشد بیشتر تحت تأثیر روابط سیاسی قرار می‌گیرند.
این کارشناس اقتصادی افزود: به جای آنکه معیارهای متداول در سیستم بانکی از جمله ارائه اعتبار، بازدهی، عدم ریسک در نظر گرفته شود بیشتر روابط مبتنی بر رانت و نزدیکی به سیستم بانکی مدنظر است.
وی به وابسته بودن بانک‌های خصوصی به دولت اشاره کرد و گفت: بانک‌های خصوصی هم به صورت غیرمستقیم وابسته به دولت هستند به گونه‌ای که سهامداران عمده آنها نهادهایی هستند که ارتباطات مشخصی با دولت دارند.

* نفوذ و تسلط دولت بر سیستم بانکی حجم معوقات را افزایش می دهد

شجری خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی بخش اصلی وام‌ها و اعتبارات غیراقتصادی شده و انتظار برگشت منابع نمی‌رود؛ به گونه‌ای که هرچقدر نفوذ و تسلط دولت بر سیستم بانکی بیشتر می‌شود حجم مطالبات معوق بانکی افزایش می یابد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه تصریح کرد: تا زمانی که دولت در سیستم بانکی دخالت دارد، نمی‌توان انتظار کاهش مطالبات را در آینده داشته باشیم.
وی راه حل کاهش معوقات بانکی را خصوصی‌سازی بانک‌ها دانست و گفت: بانک مرکزی باید به طرف انفعال بیشتر و خصوصی‌ سازی بانک‌ها پیش برود. به گونه‌ای که این واگذاری سهام بیشتر به بخش خصوصی واگذار شود نه به نهادهایی که وابسته به دولت هستند.
این کارشناس اقتصادی به بازپرداخت بدهی‌های شرکت‌های دولتی اشاره کرد و گفت: دولت باید در خود مسئولیت بازپرداخت تسهیلات بانکی را ایجاد کند و به سازمان‌های وابسته خود جهت وصول مطالبات معوق فشار وارد کند.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: با تقویت یک سیستم خصوصی واقعی در بانک های کشور می توان در کاهش معوقات بانکی اقدام کرد اما این خصوصی سازی نباید به معنای واگذاری سهام بانک‌ها به نهادهای شبه دولتی باشد، بلکه واگذاری ها باید به طور کامل به بخش خصوصی صورت گیرد.
وی اضافه کرد: برای رسیدن به خصوصی سازی می‌توان از کارمندان خود بانک‌ها نیز استفاده کرد به گونه‌ای که سهام را در درجه اول به کارمندان خود بانک‌ها به صورت اقساطی واگذار کنیم وبه تدریج در طول یک برنامه 3ساله این سهام به بخش خصوصی واگذار شود.

* مطالبات معوق بانکی براثر رانت به وجود آمده‌اند

این کارشناس اقتصادی افزایش مطالبات معوق بانکی را وجود رانت در سیستم بانکی کشور دانست و گفت: به جهت وجود عامل رانت در سیستم بانکی کشور افراد به اصطلاح دانه درشت توانسته‌اند تسهیلات کلانی را به بهانه فعالیت‌های اقتصادی از بانک‌ها اخذ کنند در حالی که این تسهیلات را در مسیرهای دیگری بکار می‌گیرند.
وی در ادامه بیان کرد: دانه درشت‌ها از اعتبارات با نرخ پایین استفاده می‌کنند به گونه‌ای که در مواقعی نه تنها از وام های مجانی، بلکه وام‌هایی با نرخ بهره مجانی نیز دریافت کرده‌اند. بنابراین دلیلی وجود ندارد که این افراد تسهیلات ارزان را باز پرداخت کنند.