آتشی به تمام انتقادها درباره سیستم یکپارچه بانک کشاورزی پاسخ داد

مدیر امور برنامه ریزی و بازار یابی بانک کشاورزی معتقد است سیستم بانکی برای بهترین بودن در عرصه رقابت باید با بهترین ها در این عرصه حضور یابد که بدون شک یکی از اصلی ترین و اولین گامها برای داشتن بهترینها،  تجهیز سیستم بانکی به Core Banking  است. مسعود آتشی نگاه قاطع مدیریتی برای چرخش از سیستم سنتی به مدرن را بزرگترین استراتژی می داند که سبب گردید بانک کشاورزی بسیار زودتر از دیگران نیاز به پیاده سازی نسل چهارم نرم افزار بانکداری الکترونیک را احساس کند وهمین احساس نیاز وتلاش قاطع برای پاسخ به آن بود که سبب گردید تنها کربنکینگ واقعی در بانک کشاورزی پیاده سازی شود. آتشی در گفتگویی تفصیلی با پایگاه خبری بانکداری الکترونیک در عین حال به انتقادهای مطرح شده در محافل خبری در خصوص کربنکینگ بانک کشاورزی پاسخ گفته است.بخش نخست گفتگو با آتشی از پی می آید.

*******************************

-با توجه به تفاوت ساختاری بانکداری ایران با جهان گفته می شود پیاده سازی نرم افزار خارجی در ایران به دلیل سختی در انتقال تجارب و … همراه با ریسک است با این چالش چگونه مواجه شدید؟

– در درجه اول بحث توانایی رقابت با سیستم بانکداری دنیا مطرح است و ما باید بتوانیم خود را در حد و اندازه بانکهای دنیا مطرح کنیم ، درست است که ما در حال حاضر از سوی برخی از کشورها در تحریم هستیم ولی  بسیاری دیگر از کشورهای دنیا با ما در حال تعامل هستند و خدمات متقابل فی مابین برقرار است ، اصولاً طبق گفته معروف دنیا دهکده جهانی است ، ارتباطات بین کشورها برقرار است و در همه این ارتباطات سیستم بانکی حتماً دخالت دارد به طوریکه پایه اصلی این تعاملات می باشد، پس به همین دلیل ما باید بهترین ها را مهیا کنیم و با بهترینها در این عرصه حضور یابیم ، در حوزه بانکی یکی از اصلی ترین و اولین گامها برای داشتن بهترینها،  تجهیز سیستم بانکی به Core Banking  است که بانک ها باید به این مهم نائل بیایند. بانک کشاورزی در حدود سالهای 77-78 در سطح مدیریت ارشد تصمیم به تغییر استراتژی از سیستم سنتی به سیستم الکترونیکی گرفت و پس از پشت سر گذاشتن تجربه نسلهای اول تا سوم در ابتدای دهه هشتاد تصمیم به ورود به نسل چهارم بانکداری الکترونیک گرفت قطعاً ماهم به عنوان یک ایرانی علاقه مند بوده و هستیم که همواره همه نیازهای خود را بصورت داخلی فراهم نمائیم لیکن در بررسیهای اولیه این امکان میسر نبود بنابراین طی یک مناقصه بین المللی نسبت به خرید کر بنکینگ (core banking) خارجی اقدام نمودیم.

البته بانک کشاورزی همواره آماده بوده و هست که در راه تهیه نرم افزار ملی قدم بردارد لیکن متاسفانه بین سیستم بانکی و شرکت های مجری این هماهنگی وجود ندارد، مثلاً در حال حاضر می توان مدعی بود که بخش IT سیستم بانکی و شرکت های مرتبط با این امر از نظر فنی بسیارقوی هستند و باید صرف نظر از رقایت با هماهنگی یک کربنکینگ (core banking) ملی طراحی کرد و بعد هر بانکی بر حسب نیاز خود تغییرات لازم را داده و استفاده نماید که مطمئناً این امر هیچ خللی به رقابت وارد نمی کند .

در حال حاضر این شرایط مهیا است؟

متاسفانه در حال حاضراین شرایط مهیا نیست و هر کس مسیر خود را طی می کند و مسیر دیگری را غلط دانسته و تحت هر شرایطی دیگری را تخطئه می کند ولی سیستم بانکی و شرکت های ذیربط باید روی این اصل به توافق برسند که کربنکینگ (core banking) واقعی لازم نظام بانکی است . بانک کشاورزی نیز با داشتن نیروهای  توانمند درIT و تجربه پیاده سازی یک نرم افزار کربنکینگ (core banking) آماده اقدام و همکاری است ، این آمادگی و توانایی ناشی از این است که ما زودتر از دیگران احساس نیاز کردیم حتماً می دانید که در بحث نسل سوم هم بانک کشاورزی جزء پیشتازان بود و اولین بانک بودیم که با بانک صادرات شتاب را آغاز کردیم و با احساس نیاز به تغییرات یک مسیر شفاف تعریف و مشخص شد که مسلمادر این مسیر بصورت جدی و با قدرت گام بر می داریم به طوریکه درکلیه بخشهای IT فعال هستیم مثلاً ما یکی از بانکهایی هستیم که با بیش از 8 میلیون کارت صادره جزء بانک های برتر بوده و بیشترین ATM خارج از شعبه را دارا هستیم. اما همانطور که یاد آورشدم حدود سال 80 احساس کردیم که نقطه پایان نسل سوم بسیار نزدیک است و بزودی فرا خواهد رسید بنابراین  کارجدید را با اعتقاد شروع کردیم و همانگونه که اشاره کردم ابتدا سراغ شرکتهای داخلی رفتیم ولی توان برآورده ساختن خواست و نیاز ما را نداشتند پس به سراغ خرید نرم افزار خارجی رفتیم وآن را پیاده سازی کردیم  البته از آنجا که ما همیشه به دنبال بهترین هستیم اگر امروز تشخیص دهیم نرم افزار بهتر داخلی وجود دارد آماده تغییر هستیم البته تغییر از سیستم جزیره ای به کربنکینگ بسیار سخت تر از انتقال Core به Core است. ولی فعلاً همان نرم افزاری که از شرکت FNS سابق و  TCS فعلی خریداری نمودیم پاسخگوی نیاز ما بوده و امور ما را بنحو مناسب به انجام می رساند.

پس چرا گفته می شود نرم افزار فعلی بانک کشاورزی نسل قدیم بوده و حتی با در اختیار داشتن SOURCE هم نمی توانید نسل جدیدی را در اختیا ر داشته باشید چون ممکن است بنابر دلایل روابط شما با شرکت موردنظر بهم بخورد؟

ابتدا باید این نکته را روشن کنم که در هر معامله و ارتباطی ممکن است اتفاقاتی بیفتد که دو طرف تصمیم به قطع رابطه بگیرند و این مختص شرکت داخلی یا خارجی نیست ولی شما مطمئن باشید یک شرکت فروشنده نرم افزار حاضر نیست یک مشتری بزرگ خود مثل بانک کشاورزی را به راحتی از دست بدهد به همین دلیل شرکت خارجی نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد لازم به ذکر است شرکت FNS که در استرالیا مستقر بود چند سال بعد از فروش نرم افزار به بانک کشاورزی به یک شرکت هندی بنام TCS که از مجموعه شرکت های تاتای هند است فروخته شد و هم اکنون نرم افزار Bancs که مربوط به TCS بوده در بانک کشاورزی استفاده می شود و اخیراً نیز قرارداد بزرگی با دویچه بانک منعقد نموده و همواره جزء 4 نرم افزار برتر کربنکینگ دنیا است ، اضافه می کنم زمانی که این نرم افزار را خریداری کردیم در تعداد زیادی از بانک های دنیا استفاده می شد از جمله یکی از بانک های بزرگ هند با بیش از 17000 شعبه و بعدها یک بانک چینی با بیش از 25000 شعبه نیز جزء خریداران این نرم افزار شد.

اما در مورد این بحث که نسل قدیم است یا جدید ، سوالی مطرح می شود که نسخه قدیم و جدید را چه کسی تعیین می کند؟ بنابراین  اصل و مبنای کار نیاز است و بر مبنای نیاز خرید صورت می گیرد  مثلاً وقتی شما یک کامپیوتر می خواهید بخرید و برای یک کار معمولی استفاده کنید آیا ضرورت دارد یک مدل بسیار بالا تهیه نمائید یا مدلی را که تا مدتها قابل ارتقاء باشد را تهیه می کنید، ما هم طبق قراردادی که با شرکت TCS منعقد کردیم همواره اجازه استفاده از آخرین نسخه نرم افزار را داریم و اصولاً این شرکت نسخه های جدید را به مشتریان خود پیشنهاد و ارائه می دهد در موردSource  هم خرید آن بستگی به تصمیم ما دارد و شرکت مقابل کاملاآماده همکاری و فروش است. 

در نسخه ای هم که ما استفاده می کنیم حسب ضرورت و نیاز تغییراتی داده ایم البته نه آنگونه که برخی دوستان بیان می کنند و مثلاً می گویند حدود 80% تغییرات صورت گرفته ، باید بگوییم اصولاً  سیستم کربنکینگ یک سیستم کاملاً ماژولار است و هر بخش بصورت کاملاً جداگانه کارمی کند و ما در اکثر بخشها تغییرات چندانی ندادیم تنها بخشی که نیاز به بومی سازی بیشتری داشت (البته نه 80%) بخش اعتباری بود آن هم بدلیل شرایط خاص حاکم برحوزه اعتباری سیستم بانکی ایران صورت گرفت زیرا همانطور که می دانید سیستم اعتباری ما با بانکداری دنیا متفاوت است حتی با بانکهایی که با عقود  اسلامی کار می کنند مثل مالزی ، اندونزی ، … در ایران نیز بانک کشاورزی در حوزه اعتباری یک استثناء است و بیشترین حجم و تنوع را دارد فعلاً ما در وجوه اداره شده بیش از 400 قرارداد داریم و از اکثر عقود به شکل های مختلف استفاده می کنیم ، بنابراین نرم افزار فعلی ما در حوزه اعتباری به راحتی پاسخ همه بانکهای ایران را می دهد.بنابراین همه تغییرات روی Base اصلی سوار شده  و پایه اصلی نرم افزار ثابت است.

به دلیل شرایط خاص بانکداری ما و اینکه از هرجایی دستور و تکلیف وارد می شود. آیا این تغییرات گسترده در مراحل بومی سازی چالش برانگیز نیست؟ آیا پایه اصلی نرم افزار دچار تحول اساسی نمی شود؟

این مسئله که تغییرات زیاد و آنی در نظام بانکی داریم حرف درستی است ولی برای اینکه مطلب را روشن کنم شما اصل بحث نرم افزار خارجی را از ذهن خودپاک کنید و تصور کنید یک نرم افزار داخلی در بانک کار می کند اگر بطور ناگهانی گفته شود که یکسری تغییر باید ایجاد شود آیا خیلی راحت و سریع این کارانجام میشود حتماً نه و ضمناً نیاز به زمان برای تغییر دارد . پس هر نرم افزاری باید قابلیت انعطاف داشته باشد و من اعلام می کنم قابلیت انعطاف نرم افزار فعلی ما بسیار بالاتر از سایرین است.

البته گفته می شود که نرم افزارهای داخلی مطابق شرایط سیستم بانکی ایران طراحی می شود بنابراین بهتر خود را با شرایط وفق می دهد؟

من حاضرم که یک نشست چالشی داشته باشیم و اثبات کنم که نرم افزار فعلی ما قابلیت تغییر و انعطاف بالاتری دارد ضمن اینکه بدلیل حضور نیروهای خارجی در بانک و توان همکاران بانک که بسیاری تغییرات  را در حال حاضر همکاران بانک انجام می دهند انجام تغییرات زمان کمتری را بخود اختصاص می دهد و ما در حال حاضر تغییرات نظام بانکی را در سریعترین زمان ممکن انجام می دهیم بدلیل اینکه اکثر بانکها از نرم افزار های نسل سوم شرکت هایی استفاده می کنند که حداقل چند بانک هم مشتری آن شرکت است و برای انجام تغییرات و رسیدن به خواسته ها در نوبت قرار می گیرند در حالی که ما این موضوع را نداریم و هر درخواست را بسرعت انجام می دهیم مثلاً وقتی قرار شد نرخهای سپرده تغییر یابد ما کمتر از 2 روز کار را انجام دادیم.
همانطور که اعلام کردم بانک برای هر نوع خطری که ناشی از چالش با شرکت های طرف قرارداد اعم از داخلی و خارجی باشد و سایر امور احتمالی پیش بینی های لازم را انجام داده و برنامه تداوم کسب و کار را همواره مدنظر دارد.

در بررسی تجاربی که شما در این زمینه گذراندید در بحث انتقال تجارب ( تجارب بانکداری ما و انتقال دانش آنها به داخل ) چه مراحلی را طی کردید آیا دچار چالش نشدید؟

در حوزه مالی (حساب های سپرده ای ) ما تقریباً در دنیا به جز موارد جزئی همسان هستیم به طور مثال در سپرده دارای یکسری اختلاف بودیم زیرا سپرده در دنیا رابطه داین و مدیون است و در ایران رابطه وکیل و موکل است و بانک ها باید ببینند که در پایان سال چقدر از سودی که کسب کرده اند سهم سپرده گذاران آنهاست البته محاسبه سود سپرده در همه جای دنیا یکسان است ولی ما از نیروهای شرکت مقابل درخواست کردیم که می خواهیم شرایطی ایجاد شود که در پایان سال مالی ببینیم که این سپرده چه میزان از درآمد ما را ایجاد کرده است و سهم را به عنوان سود سپرده قطعی محاسبه کنیم این یک نوع تغییر بود که به راحتی با همکاری شرکت موردنظر و بانک انجام شد ، یا در زمینه اوراق مشارکت ، در دنیا اوراق مشارکت پس از فروش وارد بازار ثانویه  می شود که  تحت مدیریت آن بانک نیست و وارد بورس می گردد اما در ایران مدیریت بازار ثانویه نیز با خود بانک ها است در این بخش نیز تغییرات به راحتی صورت گرفت و حتی این نسخه شاید برای آنها جذابیت داشت که در جاهای دیگر هم بتوانند مورد استفاده قرار دهند ضمن اینکه همانطور که اشاره شد یکی از مفاد قرارداد شرکت موردنظر با طرف های مقابلش این است که آخرین ورژن را در اختیار مشتری قراردهند و دوم اینکه در هر جای دنیا که یک عملیات را انجام می دهندبه بقیه مشتری ها نیز برای تعمیم پیشنهاد می دهند که اگر بخواهند می توانند استفاده کنند.

همچنین ما در ابتدا قراردادمان با این شرکت نصب سیستم در 900 شعبه بود ( در آن زمان 1830 شعبه داشتیم )  وقتی نصب آن به حدود 800 شعبه رسید مدیریت ارشد بانک تصمیم گرفت که همه شعب را تحت پوشش سیستم «کر»(core) قراردهد و بدین ترتیب این پیشنهاد به شرکت داده شدو آنها نیز یک پیشنهاد مالی ارائه کردند و بلافاصله بدون فوت وقت و بدون هیچ مشکلی از 900 شعبه ادامه دادیم تا اینکه تمام شعب را متصل کردیم بدون اینکه در سخت افزار و نرم افزار تغییری دهیم و این  مساله گواه قابلیت و توانایی این  کر(core)  است که توانایی پوشش شعب بالا را دارد و به جرات می توانم بگویم که در حال حاضر هم فضای خالی زیادی برای افزایش شعبه دارد.

نرم افزاری که برحسب شرایط در سال 83 شروع و بومی سازی و به مرور پیاده سازی شد هنوز هم برای بانک پاسخگو است زیرا پایه کربنکینگ ما اصولی و واقعی است و علت اینکه گفته می شود تنها کربنکینگ واقعی در بانک کشاورزی اتفاق افتاده همین قابلیت هاست.

در موفقیت یک نرم افزار مدیریت بانک چقدر موثر است و به عبارت دیگر نگاه و فرهنگ مدیریتی چه اندازه تاثیر گذار است؟

وقتی که برای انجام یک کار تصمیم گرفته می شود باید با قاطعیت تا انتهای مسیر حرکت کرد بطور مثال نرم افزار تمنس و مای سیس که وارد ایران شد و گفته شد که این نرم افزار با شکست مواجه گردید اگر در رنکینگ نرم افزارهای بانکی جست و جو شود مشاهده خواهیم کرد که این دو نرم افزار نیز جایگاه خوبی دارند ولی در ایران موفق نبوده اند. ولی ما در ایران به اثبات رساندیم که با نگاه درست مدیریتی و خواست قاطع می توان هر نرم افزارخوبی را پیاده سازی کرد .

دو نرم افزار دیگر که موفق نبودند به این دلیل بود که برای پیاده سازی آنها تصمیم قاطع گرفته نشد در حالی که در بانک کشاورزی مدیریت ارشد بانک برای این کار هدف گذاری کرده بود و قرار بود که این کار عملیاتی شود ، از طرفی خواسته های بانک در خصوص نرم افزار کربنکینگ شفاف ودر اسناد مناقصه قرار داده شده بود تا مشخص شود که چه مسائلی موردنظر و خواسته بانک است و شرکت موردنظر نیز براساس همین خواسته بانک وارد عمل گردید ، مطمئناً شرکتی که نرم افزار کربنکینگ آن در رنکینگ بین المللی جایگاه ویژه ای دارد هیچگاه اعتبار خود را از دست نمی دهد و قبل از اینکه وارد کار شود یک مطالعه جامع الشرایط از محیط داشته و سیستم و نظام بانکی ایران را مطمئناً مورد واکاوی و شناسایی قرار می دهد.

این قاطعیت و ثبات درتصمیم مدیریتی همراه تلاش همه جانبه کارکنان بانک و توانایی شرکت باعث انجام کار شد که نقش ثبات درتصمیم و ریسک پذیری از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.

مثلاً ما برای انتقال دیتای سیستم سنتی به مدرن که ربطی به شرکت خارجی هم نداشت بسیار تلاش کردیم چون بسیاری از کارشناسان به ما توصیه کردند که Convert یا Migration اطلاعات از سیستم سنتی به مدرن را انجام ندهید بلکه اجازه  دهید سیستم سنتی کارکند و سیستم «کر» را از صفرآغاز کنید در هر شعبه یک ایستگاه قرار دهید و کم کم ایستگاه های سیستم سنتی را کاهش و سیستم « کر» را افزایش دهید و به مرور حجم را منتقل کنید اما با توجه به تصمیمی که در مدیریت اتخاذ شده بود ما این نظریه را قبول نکردیم و یک اصطلاحی در بین کارکنان بانک کشاورزی مطرح است که گفته می شود « ما موتور هواپیما را در حین پرواز جابجا کردیم» و این اعتقادی است که در بانک وجود داشته ودارد . البته این مشکلات و خلاها می توانست بسیار نگران کننده باشد و چه بسا مدیریت ارشد می توانست به راحتی پاسخ منفی برای ادامه کار بدهد زیرا ریسک بالایی داشت ولی مدیریت و کارکنان این ریسک راپذیرفت و ما توانستیم نزدیک به 30 میلیون مشتری را با همه دیتاهای قبلی وارد سیستم جدید کنیم و همه اینها چالش های اساسی بود.

چقدر به پشتیبانی شرکت مقابل خود اعتماد دارید؟

شما خیلی روی این سوال تاکید داشته و دارید ولی باید بگویم تا این لحظه خیلی بیشتر از آنچه که توقع داشتیم از طرف شرکت قرارداد مورد پشتیبانی قرار گرفتیم، مثلاً در پرداخت های صورتحساب با ارز خارجی ، دستگاههای نظارتی ما بسیار حساس هستند و سیستم نظام دولتی ما کنترل های خاص خود را دارد در بسیاری از جاها که حتی پرداخت ما با تعویق همراه بود ساپورت از سوی شرکت به راحتی انجام گرفت.

 غیر از نیروهای مستقر که مداوماً ازطرف شرکت دربانک حضوردارند یک تغییرات ریموت نیز داریم که به  ساختارو شالوده اصلی سیستم برمی گردد، مثلاً ممکن است بخواهیم یک صفحه جدید برای مشتریان بازکنیم که اطلاعات آن هم کاملاً جدید است و خودش ممکن است تغذیه کننده 10 تا ماژول دیگر است که باید تمام اینها در آن ساختار به گونه ای تغییر پیدا کند که این صفحه را نیر بقیه ماژول های سیستم ببینند این نوع تغییر نیز به راحتی صورت می پذیرد.

نسل جدید این نرم افزار موجود است؟

همواره این نرم افزار در حال بروزرسانی و پویایی است و ما فعلا براساس خواسته ها و نیازمندی های خود این تغییرات را داده ایم و در حال استفاده هستیم و در این وهله از زمان هیچ خلا و کمبودی نداریم و شرکت طبق قرارداد آماده است که هرگونه ورژنی را که خواستیم در اختیار ما قراردهد ولی نسخه فعلی پاسخگو است و می توان گفت که حتی جلوتر از نیازهای ما حرکت می کند.

ادامه دارد……