مناظره صریح درباره مطبوعات ایران/آنچه در «مناظره» این هفته گذشت
کواکبیان: اگر مطبوعات آزاد بودند فساد مالی 3 هزار میلیاردی پیش نمیآمد / صفیزاده: در دولتهای نهم و دهم فقط 2 روزنامه منتقد دولت بودند / انبارلویی: اگر این مطبوعات فتنهانگیزی کنند، ستون پنجم دشمن هستند و باید با آنها برخورد شود. / گاهی نهادهای رسمی قانونی سکوت میکنند و نهادهای فشار برای ما مشکلساز میشود
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،در ادامه سلسله مناظرههای عصر جمعه ها پیرامون مسائل کلان کشور، این بار نمایندگانی از برخی طیفهای مطبوعات کشور در کنار هم به نقد فضای کنونی مطبوعات کشور پرداختند و اگرچه بخش قابل توجهی از زمان برنامه به تمجید حاضران از رسانههایشان و حمله به دیگر رسانهها گذشت اما در این میان مباحث کلیدی نیز پیش کشیده شد.
به گزاش «تابناک»، در مناظره عملکرد مطبوعات در ایران که با حضور محمدکاظم انبارلویی، مصطفی کواکبیان، سیدمحمد صفیزاده، محمدرضا راه چمنی و سیدنظامالدین موسوی از شبکه یک سیما در حال پخش است مجری این مناظره مرتضی حیدری با طرح سؤالی مبنی بر اینکه ظرفیتهای قانونی برای فعالیتهای مطبوعات در ایران خوب است اما آیا میزان مطبوعات از نظر تکثر و تنوع متناسب با این ظرفیتها است یا خیر؟ برنامه را آغاز کرد.
در ابتدای این مناظره محمد کاظم انبارلویی سردبیر روزنامه رسالت اظهار داشت: مطبوعات، احزاب و دانشگاه سه پدیده مدرن هستند که طی صد سال اخیر به ایران وارد شدند که در سه نهضت مشروطه، ملی و انقلاب اسلامی نقش آفرینی کردند؛ خاستگاه فکری این پدیده، مدرنیته است.
انبارلویی با اعلام اینکه انقلاب اسلامی اعتراض به نظام فکری کفر آلود مدرنیته است، اظهار داشت: جریان مدرنیته به دنبال بازگشت استبداد و استعمار خارجی است و در دو نهضت مشروطه و ملی توفیقاتی داشتند اما در نهضت انقلاب اسلامی به دلیل اینکه رهبری نهضت خود رسانه تنها بود، توفیقی به دست نیاوردند.
وی ادامه داد: اولین توفیق این جریان در مطبوعات، مبارزه با دین، فرهنگ و مذهب مردم است؛ اصل 24 قانون اساسی میگوید که رسانهها و مطبوعات در بیان مطالب آزاد هستند مگر اینکه مخل به مبانی نظام اسلامی باشند.
سردبیر روزنامه رسالت ادامه داد: با توجه به اینکه اصلاحطلبان در این مناظره وجود دارند میتوان انتظار داشت که پاسخی را هم اکنون دریافت کنیم.
وی با اشاره به گزارش تحلیلی که پیش از اینها در این باره تهیه شده است گفت: در یک مقطع یک گزارش تحلیلی در حوزه علمیه قم تهیه شده است که مربوط به سالهای 77 تا 88 در حوزه مجموعه شبهات که در عرصه دین و فرهنگ و اتحاد ملی وجود داشته شامل 2 هزار و 350 مورد شبهه میشده است.
انبارلویی بیان داشت: نشریه ای که توسط معاونت مدیرکل داخلی مطبوعات آن زمان در 4 سال اول اعلام شده شامل 66 مورد شبهه بود که در جایگاه دوم بوده است اما در 4 سال بعد با 252 شبهه در جایگاه اول قرار داشته است.
سردبیر روزنامه رسالت ادامه داد: حساب مطبوعاتی که طرفدار نظام و مردم هستند مشخص است ما جمع شدهایم به نقطه اصلی این مناظره برسیم.
وی خاطر نشان کرد: برخی در یک دهه قبل قلم میزدند اما هم اکنون در رادیوهای بیگانه و نشریات خارجی علیه ایران تبلیغ و ترویج میکنند بنابراین چالش اصلی ما با جریان منحط مدرنیته است که مظاهر آن سکولاریزم است و این جریان اثبات کرده که هیچگاه با انقلاب سر آشتی ندارد.
راه چمنی به عنوان دومین نفر ضمن تبریک فرا رسیدن هفته دولت و تسلیت شهادت شهیدان رجایی و باهنر افزود: برای دولت تدبیر و امید آرزوی موفقیت میکنم.
وی ادامه داد: جا دارد اینجا از صدا و سیما تشکر کنم برای ترتیب دادن مناظرات اما انتظار داشتیم که مناظره هفته گذشته احزاب یک جلسه دیگر نیز ادامه یابد.
وی تأکید کرد: در جلسه اضافی باید جمعبندی خوبی در مورد موانع رشد احزاب و راهکارهای گسترش فرهنگ تحزب میرسیدیم که متأسفانه این مناظرهها ناقص ماند، امیدواریم که این مناظره احزاب ادامه پیدا کند.
راهچمنی ضمن یادآوری این نکته که اکنون دبیر کل حزب همبستگی نیست و مسئولیت مدیر مسئولی روزنامه همبستگی را نیز برعهده ندارد، گفت: من هم اکنون دبیر کل حزب وحدت و همکاری ملی هستم و به عنوان سرپرست در روزنامه همبستگی فعالیت میکنم.
وی مطبوعات را رکن چهارم دموکراسی دانست و افزود: البته امروزه رکن دیگری نیز به دموکراسی اضافه شده که همانا آزادیهای مدنی و آزادی قلم است.
راهچمنی افزود: در بحث آزادی مطبوعات همانگونه که در اصل 24 قانون اساسی آمده مطبوعات نباید مخل به مبانی اسلامی و حقوق عمومی باشند که البته این نکات به تفصیل در قانون مطبوعات نیز ذکر شده است.
وی یکی از نقشهای اصلی مطبوعات را ارتقاء آگاهی و دانش علمی در سطح جامعه عنوان کرد و تأکید کرد: نقش دیگر مطبوعات این است که به عنوان سخنگو و چشم مردم بحث نظارت بر عملکرد دستگاهها را بر عهده داشته باشند.
راهچمنی تبیین اهداف قانون اساسی و تبلیغ ارزشهای دینی و مذهبی را از دیگر وظایف رسانهها عنوان کرد.
وی تأکید کرد: همانگونه که رهبر معظم انقلاب بیان داشته در کشور 3 نوع مطبوعات داریم که نوع اول آن درون نظام فعالیت میکند، از نظام دفاع میکند، نوع دیگر مطبوعات هم بیتفاوت به مبانی اصلی نظام هستند و یک عده دیگر نیز با نظام مشکل دارند که دادگاه مطبوعات با آنها برخورد میکند.
سیدمحمد صفیزاده بنیانگذار انجمن صنفی ایران و مدیر مسئول روزنامه ابرار در مناظره مطبوعامورد چالشهای پیش روی مطبوعات ایران گفت: تعریف مطبوعات برای ملت بزرگ و بینندگان مشخص است. در گزارشی که صدا و سیما در ابتدای مناظره پخش کرد به کاستیهای تیراژ مطبوعات و کمبودها اشاره شد، ولی به تبعیضهایی که طی 8 سال گذشته توسط دولت نهم و دهم به مطبوعات شد اشارهای نشد.
وی ادامه داد: مطبوعاتی که مورد حمایت دولت باشند، یک شبه مجوز گرفته و قطعاً از درآمدهای دولتی برخوردارند که مورد حمایت بیچون و چرا بودند چرا که نظر مردم در این روزنامهها درج نمیشد و معمولاً آمارها خلاف واقع است.
به گفته مدیرمسئول روزنامه ابرار در این دوران حمایت از مطبوعات مستقل و آزاد و کسانی که وابستگی جناحی نداشتند به حداقل رسیده و مطبوعات آزاد را از داشتن آگهی محروم کردند و یارانهها را قطره چکانی پرداخت کردند و کیسهای که از خزانه در اختیارشان بود به آنهایی که خودشان میخواستند میپرداختند.
صفی زاده تصریح کرد: بعدازظهرها شاهد بودیم که انبوهی از روزنامههای دولتی روی کیوسکها چیده میشد. این در حالی است که روزنامههایی که مسائل خلاف را درج میکردند در ساعت اول که روی کیوسک میرفت توسط مردم مورد استقبال قرار گرفته و خریداری میشد.
وی گفت: آقای انبارلویی اشاره کردند که در ابتدای انقلاب حضرت امام (ره) با صدای رسای خود، صدای انقلاب را به دنیا رساندند در حالی که خود حضرت امام در همان سال اول از دو روزنامه با استفاده از روزنامهنگارانی که با اعتصاب خودشان به انقلاب کمک کردند فعالیت رسانهای داشتند.
صفی زاده ادامه داد: رسانه همواره در پیشرفتها، تحریمها توانستند با انعکاس واقعیتها و دفاع از آرمانهای نظام مردم را امیدوار کنند و در عین حال با انتقادهایی که داشتند نقاط ضعف را نشان دهند.
بنیانگذار انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران با انتقاد از اینکه میگویند برخی گمانهزنیهای نابجا در رسانه درج میشود گفت: اینها گمانهزنی نیست، واقعیت است چرا که وقتی وزیری داخل هواپیما مشخص میشود که عزل شده ولی دولت خبرها را لاپوشانی کرده و تنها از طریق مجاری خود به اطلاع کانالهای شخصی میرساند. روزنامههای مستقل با استفاده از منابع خود اخبار صحیح را درج میکنند.
وی گفت: هر گونه وابستگی در رسانهها سبب میشود که روزنامهها نتوانند مطالب واقعی را درج کنند.
مصطفی کواکبیان دبیر انجمن روزنامههای غیردولتی کشور در مناظره امروز که با رویکرد بررسی نقش و عملکرد مطبوعات ایران برگزار شد گفت: نکتهای که آقای انبارلویی به آن اشاره کرد باید در بحث آزاد مطرح شود.
وی افزود: دوستانی که اینجا هستند نه از فرهنگ مدرنیته حمایت میکنند و نه در آن شبهه ایجاد کردند.
کواکبیان تصریح کرد: ما باید وضعیت فعلی مطبوعات را مورد بررسی قرار دهیم و کسانی که شبهه ایجاد میکنند مسئله فعلی ما نیستند.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر دبیر انجمن روزنامههای غیردولتی کشور با عضویت 25 روزنامه سیاسی است گفت: ما تنها حزبی هستیم که روزنامه داریم و کرکره ما همیشه بالا است و تنها در زمان انتخابات فعال نیستیم.
دبیر انجمن روزنامههای غیردولتی کشور با اشاره به مشکلات موجود در عرصه مطبوعات گفت: متأسفانه ما قانون جامعی که بتواند مطبوعات را پوشش دهد نداریم البته در برنامه چهار و پنجم این موضوع الزام شد اما در دستور کار قرار نگرفت که امیدواریم دولت یازدهم به این موضوع توجه ویژهای داشته باشد.
کواکبیان خطوط قرمز توهمی و سلیقهای را یکی دیگر از مشکلات موجود در مطبوعات دانست و تأکید کرد: متأسفانه این خطوط قرمز باعث شد که مطبوعات به صورت فلهای توقیف شوند که البته در دوره اخیر قوه قضائیه برخورد بهتری داشته است.
وی یکی دیگر از مشکلات مطبوعات کشور را حمله به مطبوعات دانست و گفت: ما همانطور که حمله به سوریه را محکوم میکنیم باید برخورد نامناسب با مطبوعات را هم محکوم کنیم.
کواکبیان گفت: عدم پاسخگویی مسئولان به اهالی مطبوعات یکی دیگر از مشکلات این عرصه است و متأسفانه مسئولان کشور هیچ گاه خود را با خبرنگاران داخلی مواجهه نمیکنند.
وی در ادامه افزود: اکثر مطبوعات فعلی دولتی هستند و در این بین مطبوعات غیردولتی امکان رقابت ندارند و همین وابستگی دولتی به نهادهای حکومتی و پولهایی که از این طریق میگیرند مشکلات زیادی را برای مطبوعات غیردولتی ایجاد کرده است.
کواکبیان کمبود کاغذ و کاهش تیراژ را یکی دیگر از مشکلات مطبوعات عنوان کرد و گفت: اگر ما حزب واقعی نداریم باید بپرسیم که مسئولین و دولتمردان در این 34 سال چه کردهاند، متأسفانه روزنامههای ما در بین 100 روزنامه پرتیراژ دنیا نیستند و این در حالی است که در ژاپن روزانه 80 میلیون روزنامه به چاپ میرسد.
وی افزود: تمام مطبوعات ما به 2 میلیون هم نمیرسد و متأسفانه قشر تحصیلکرده کشور هم روزنامهخوان نیستند و این در حالی است که سرانه مصرف کاغذ در کشورهای در یک روز برابر مصرف یک ساله ما است.
کواکبیان خودسانسوری و بداخلاقی در مطبوعات را مشکل جدی دیگر در این عرصه دانست.
سیدنظام الدین موسوی مدیرعامل فارس در ادامه این مناظره اظهار داشت: شروع حرکت مناظره نیاز به تقدیر دارد امیدواریم که دستاورد مناسبی نیز برای کشور داشته باشد.
وی با بیان اینکه در حوزه کارکردها و کارهای ویژه مطالبی بیان شد اظهار داشت: آسیبشناسی نقطه مهمی است که در مورد آن بحث میشود.
موسوی ادامه داد: روزنامه و حزب با نگاه امروزی از پدیده مدرنیته شکل گرفته است و این امر بدان معنی نیست که هر چیزی که از دل مدرنیته بیرون آید امر مذمومی است.
وی با اعلام اینکه مطبوعات و رسانهها میتوانند کارکرد مثبت و منفی داشته باشند یادآور شد: در دستاورد دنیای جدید اگر بخواهیم ساده نگاه کنیم در حوزه فرهنگ یک صندوق رأی و یک رسانه وجود دارد و این دو برای این شکل گرفتهاند که اندیشههای مختلف در کنار هم قرار گیرند.
مدیر عامل فارس با اعلام اینکه صندوق رأی موجب میشود تا مردم در کنار آرامش نظر خود را اعلام کنند گفت: رسانه نیز شکل گرفته تا آگاهیبخش باشد.
مدیرعامل انجمن روزنامهنگاران مسلمان ابراز داشت: این امر باید بومی شود کما اینکه مردمسالاری دینی بومی شده است.
موسوی با بیان اینکه مبانی مطبوعات در جامعه ما امر به معروف و نهی از منکر است ادامه داد: از زمان مشروطه حرکت رسانهای در کشور آغاز شده است به طوری که شیخ فضلالله نوری رسانه داشته است.
وی متذکر شد: اما آفت آنجاست که با همان نگاه مضمومی که در غرب وجود دارد حتی فراتر از آن رسانه را تعریف کنیم.
به گفته وی در چارچوب قانون و چارچوب باورهای مردم است که میشود رسانه داشته باشیم.
مدیرعامل فارس، اظهار داشت: در دوم خرداد ماه که در سال 76 حرکت غیراخلاقی موجب بحثهای سیاسی شد و باورهای دینی مردم را زیر سؤال برد و در اینجا رسانههایی مربوط به روزنامههای زنجیرهای شکل گرفتند.
وی خاطرنشان کرد: برخی روزنامهها تبدیل به پایگاه دشمن شدهاند و هم اکنون بعد از گذشته 6-7 سال میفهمیم که BBC و رادیو فردا از گردانندگان آنها کمک میگیرند.
محمدکاظم انبارلویی در ادامه مناظره عصر امروز افزود: دوستان اشاره کردند که مطبوعات به عنوان رکن چهارم دموکراسی محسوب میشود اما من میگویم که این مطبوعات بعضی اوقات ستون پنجم دشمن به حساب میآید.
وی ادامه داد: همانگونه که امام در اوایل انقلاب فرمودند بعضی از مطبوعات به دنبال فتنهانگیزی هستند و قبل از اینکه مردم به آنها برخورد کنند مسئولان جلوی آنها را بگیرند.
انبارلویی تأکید کرد: امام میگفتند مطالب را آزاد بنویسید اما توطئه نکنید، مطبوعات باید در نوشتن آزاد باشند اما در این میان برخیها مقاصد شرق و غرب را دنبال میکنند.
وی ادامه داد: مقام معظم رهبری هم در زمانی که این مطبوعات ستون پنجم در اوج شرارتها به سر میبردند گفتند که این مطبوعات همان کاری را میکنند که رادیو و تلویزیونهای بیگانه در حال انجام دادن هستند.
وی تأکید کرد که مطبوعات به عنوان رکن چهارم دموکراسی قبول دارد اما معتقد است که اگر این مطبوعات فتنهانگیزی کنند، ستون پنجم دشمن هستند و باید با آنها برخورد شود.
سردبیر روزنامه رسالت در ادامه از کواکبیان پرسید آقای کواکبیان بگوید که با توجه به اصل 24 قانون اساسی وظیفه مطبوعات چیست و چگونه میشود که مطبوعات ستون پنجم هستند.
کواکبیان در پاسخ به انبارلویی گفت: ما هم میگویم اگر مطبوعات ستون پنجم بودند باید با آنها برخورد شود اما با یک چوب نمیتوان همه را زد.
وی ادامه داد: برخورد فلّهای که با مطبوعات صورت گرفته کار خوبی نبود ما باید جدا جدا به مسائل آنها رسیدگی میکردیم.
کواکبیان ادامه داد: مسئله را به اینجا نکشانیم که در زمان امام همچنین اتفاقاتی افتاد ما باید بپذیریم که اگر مطبوعات به وظیفه خود عمل کنند به خیلیها بر میخورد.
وی تأکید کرد: یک موقعی است که به اساس نظام، اساس دین، مراجع مسلم تقلید توهین میشود که در این مورد قانون مجازات را مشخص کرده است اما اکنون برخی برخوردها سلیقهای است.
کواکبیان ادامه داد: فلان مسئول تحمل انتقاد ندارد و دستور به توقیف رسانه میدهد.
انبارلویی با تذکر به کواکبیان عنوان کرد که هیچ رسانهای به این شکل که برخورد سلیقهای باشد توقیف نشده است.
کواکبیان در ادامه افزود: نمونه این برخوردها سال گذشته با روزنامهای انجام شد که همزمان با سالگرد دفاع مقدس کاریکاتوری را منتشر کرده بود، در این میان نمایندگان بدون آنکه حتی کاریکاتور را دیده باشند نامهای در محکومیت آن امضا کردند و خواستار برخورد قاطع با آن شدند اما در پایان این روزنامه در دادگاه تبرئه شد.
کواکبیان تأکید کرد: ما مخالف برخورد قانونی با مطبوعات نیستیم اما میگوییم این برخوردها نباید دوگانه باشند. خودمان نیز گاهی دست به خودسانسوری میزنیم اما نباید یک چوب برداریم و بالای سر مطبوعات بایستیم.
صفیزاده نیز بعد از صحبتهای کواکبیان با اشاره به مطلبی که حیدری مجری مناظره به عنوان شنیده عنوان کرده بود افزود: من به این گفته شما اعتراض دارم چرا که وقتی ما میگوییم مطبوعات نباید گمانهزنی کنند شما هم نباید میگفتید که شنیده شده معاون مطبوعاتی قرار است در سمت خود ابقاء شود. باید گفت که ایشان با نفر قبل از خود فرقی نداشته و هر دو همسو با دولتهای نهم و دهم حرکت میکردند.
صفیزاده با اشاره به سخنان موسوی در مورد اردوکشی خیابانی و مسائل سیاسی مطبوعات عنوان کرد: آقای موسوی از بحث خارج شدند و بحث را سیاسی کردند، آرای انتخاباتی و الکترونیکی را با مطبوعات همتراز دانستند.
وی اشاره کرد چرا در خبرگزاری که مسئولیت آن را آقای موسوی بر عهده دارد سال 84 در ساعت 19، 4 ساعت قبل از پایان رأیگیری بدون آنکه خبری از مبادی رسمی اعلام شود گفتند که فلان شخص پیروز انتخابات شده است.
صفیزاده تأکید کرد: زمانی که از امام و مقام معظم رهبری نقل قول میکنیم باید این نقل قول را به جا استفاده کنیم.
وی ادامه داد: معنی ندارد که در تعریف رسانهها برسیم به اردوکشی خیابانی.
صفیزاده تأکید کرد: من به عنوان یک مبارز قبل از انقلاب میگویم که درست است که همه رسانههای بیگانه با ما عناد و دشمنی دارند اما یادمان نرود که در سال 57 مردم برای شنیدن بیانیههای امام به همین رسانهها مراجع میکردند اگر امروز هم کسی در این رسانهها حضور پیدا کند و به دفاع از آرمانهای انقلاب بپردازد نباید به آن حمله کنیم.
سیدنظامالدین موسوی در مناظره بررسی چالشهای مطبوعات ایران که از شبکه یک سیما پخش شد اظهار داشت: مطبوعات رکن چهارم دموکراسی هستند و مطبوعات، رسانهها و صندوق رأی در یک نقطه مشترک به رأی میرسند که دیدگاه نظر عامه مردم و نخبگان در آن دیده شده است. اینکه کاغذ اخبار و رأی با هم تناسب ندارد نگاه درستی نیست چرا که مطبوعات جایی است که مباحث سیاسی و اجتماعی در آنجا درج میشود و مؤثر هم است.
وی در پاسخ به سخن صفیزاده مدیر مسئول روزنامه ابرار در مورد اعلام پیروزی احمدینژاد در خبرگزاری فارس در انتخابات گفت: اگر چه از موضع خبرگزاری فارس دفاع میکنم اما به خاطر نمیآورم که در سال 84 خبرگزاری فارس چنین پیشبینی کرده باشد.
وی ادامه داد: البته آن موقع بنده مدیر عامل خبرگزاری فارس نبودهام. شاید این حرف مربوط به سال 88 بوده که بعد از اینکه میرحسین موسوی اعلام کرد برنده انتخابات هستم خبرگزاری فارس هم اعلام کرد براساس گزارش دریافتی از استانهای سراسر کشور نتیجه چیز دیگری است.
وی افزود: ما جایی سوء استفاده نکردهایم و به خاطر دارم چهارشنبه قبل دوم خرداد روزنامه ابرار تیتری که نظر مقام معظم رهبری به فرد خاصی منتسب میکرد در حالی که رهبر انقلاب اعلام فرمودند نظری به کاندیدای خاصی ندارم.
صفیزاده در پاسخ به مدیر عامل خبرگزاری فارس گفت: دربحث تاریخ درست میفرماید و من اشتباه کردم ولی اگر خلافی کرده بودیم به ما تذکر میدادند چرا که 30 سال است چهار روزنامه و سه هفتهنامه داریم که تا به حال خلافی نداشتهایم و افتخار میکنیم که به عنوان رسانه مستقل در راستای نظام حرکت میکنیم.
راهچمنی نیز خاطر نشان کرد: خط قرمز همه ما در بحث مطبوعات قانون است. قانون حق همه را مشخص کرده و واقعا اگر برخی فکر میکنند افراد مسئلهدار و ستون پنجم در یک سری روزنامههای کشور فعالیت میکنند به هیئت نظارت بر مطبوعات معرفی کنند تا موضوع بررسی کارشناسی شده و برخورد شود. ما نیاز نداریم چیزی که جایی ثابت نشده را بگوییم و روزنامهها را ستون پنجم دشمن معرفی کنیم. تندروی چیز بدی است و اگر همیشه مشی اعتدال را در پیش بگیریم مسئلهای پیش نمیآید.
آقای انبارلویی اگر از چیزی خبر دارند موضوع را به معاون مطبوعاتی بنویسند که در فلان رسانه فلان فردی وجود دارد که به مصلحت نظام نیست، ولی اینکه همه را متهم کنیم درست نیست. بنده حداقل 35 سال کار سیاسی و پارلمانی کردهام و مشی ما همواره در راستای نظام بوده است.
حیدری مجری مناظره با طرح این سؤال که مشکل کار کجاست و چرا تیراژ و تنوع روزنامهها با حجم تحصیلکردگان همخوانی ندارد 5 نفر شرکتکننده در مناظره را به پاسخ واداشت.