قراردادهای پذیرندگان عموما طولانی و پیچیده هستند/ساختار کارمزد مهمترین بخش‌های قرارداد /تمامی ریسک‌های مرتبط با تراکنش‌ بر عهدهPSP

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،قراردادهای پذیرندگان عموما طولانی و پیچیده هستند. علاوه بر این یک فرم استاندارد برای اینگونه قراردادها وجود ندارد و شرکت‌های مختلف بندهای گوناگونی را در قراردادهای خود می‌گنجانند.

به‌طور معمول شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات پرداخت و بازیگران بزرگتر این صنعت از جمله بانک‌های پذیرنده و شبکه‌های جهانی Visa و MasterCard تمامی ریسک‌های مرتبط با تراکنش‌ها را بر عهده دارند. بنابراین در زمان مذاکره بین PSP و پذیرنده برخی شرایط مربوط به پذیرنده غیر قابل انعطافند. از جمله این شرایط مسوولیت بدهی، پرداخت غرامت و مسوولیت‌های عملیاتی پذیرنده هستند. اما برخی دیگر از مفاد مانند قیمت‌گذاری و مدت زمان قرارداد قابل تغییرند. در ایران نیز استقلالPSP ها از بانک‌ها با پیاده‌سازی کامل طرح شاپرک در آیندهای نه چندان دور رخ خواهد داد و در آن صورت پذیرندگان برای عقد قرارداد بایستی به‌صورت مستقیم به PSPها مراجعه کنند. در این مقاله که به کوشش اداره روابط عمومی تهیه شده، مهمترین بندهای رایج در قرارداد میان پذیرنده و PSP مورد بررسی قرار گرفته است.

در مجامع بین‌المللی این قراردادها به یک طرفه بودن مشهورند و برای این ادعا هم اثبات و هم توجیه وجود دارد. شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات پرداخت و بازیگران بزرگتر این صنعت از جمله بانک‌های پذیرنده و شبکه‌های جهانی Visa و  MasterCard تمامی ریسک‌های مرتبط با تراکنش‌ها را بر عهده دارند. اگر یک پذیرنده از عهده تعهدات خود برنیاید، این PSP است که برای حفظ نام و ارزش برند خود باید ضمانت بازپرداخت‌ها را بپذیرد. از طرف دیگر با توجه به اینکه کارمزد دریافتی یک PSP معمولا کمتر از یک درصد از فروش است، ضمانت بازپرداخت بدهی‌های تمامی پذیرندگان از نظر اقتصادی امکان‌پذیر نیست. بنابراین در زمان مذاکره بین PSP و پذیرنده برخی شرایط مربوط به پذیرنده غیرقابل انعطافند. از جمله این شرایط مسوولیت بدهی، پرداخت غرامت و مسوولیت‌های عملیاتی پذیرنده است. با این وجود در بخش‌هایی از قرارداد که عموما مربوط به امور جاری کسب‌وکار هستند امکان مذاکره و توافق وجود دارد. در ادامه مطلب به بخش‌های مهمی در قراردادها اشاره می‌شود که از استاندارد مشخصی تبعیت نمی‌کنند و امکان مذاکره بین PSP و پذیرنده در مورد این بخش‌ها وجود دارد. گاهی برخی از این اصول با یکدیگر مرتبط بوده و مذاکره در مورد یکی از آنها به تغییر شرایط دیگری می‌انجامد.

ساختار کارمزد پیشنهادی

ساختار کارمزد پیشنهادی یکی از مهمترین بخش‌های قرارداد بین PSP و پذیرنده است زیرا بخش بزرگی از هزینه‌ها را شامل می‌شود و علاوه بر این استاندارد یکسانی در مورد آن وجود ندارد. هسته اصلی این قیمت از نرخ تنزیل پذیرنده1 یا MDR تشکیل شده است. این نرخ عبارت است از هزینه‌هایی که PSP به دیگر بازیگران حاضر در چرخه پرداخت، مانند بانک صادرکننده و صاحبان شبکه پرداخت مانند Visa و MasterCard می‌پردازد، به اضافه سود خود .PSP قسمت عمده این نرخ هزینه‌ایست که بانک صادرکننده و شبکه‌های پرداخت دریافت می‌کنند که به آن کارمزد مبادله2 گفته می‌شود. در مذاکرات بین PSP و پذیرنده، به استثنای کارمزد مبادله که غیر قابل تغییر است، در مورد باقی هزینه‌ها تا حدودی امکان مذاکره و توافق وجود دارد.

طول مدت قرارداد و فسخ قرارداد

در مورد این گزینه استاندارد یکسانی وجود ندارد و می‌تواند در هر قرارداد متفاوت باشد.

در موارد معدودی حتی قراردادهایی مشاهده شده‌اند که مدت زمان آن‌ها به کمتر از یک سال می‌رسد اما معمولا طول مدت اکثر قراردادها بین یک تا سه سال متغیر است.

پذیرنده این امکان را دارد که در صورت مشاهده خطا یا نارضایتی از خدمات دریافتی، طی مکاتبه،PSP را از قصد خود برای فسخ قرارداد مطلع کند و همچنین مدت زمان مشخصی، معمولا ده روز را برای بهبود خدمات سپری کند.

در شرایطی که پذیرنده به هر دلیلی تمایل به اتمام زودهنگام رابطه کاری با PSP داشته باشد و عامل این تصمیم سرویس‌دهی نامناسب از طرف PSP نباشد، پذیرنده باید خسارت ناشی از این تصمیم را در قالب جریمه فسخ زودهنگام، جبران کند.

واریز وجه تراکنش

یکی دیگر از اصول قرارداد که مورد توجه قرار می‌گیرد مدت زمان مورد نیاز برای واریز وجه تراکنش به حساب پذیرنده است.

این مدت زمان بین یک تا پنج روز کاری متغیر است اما تقریبا تمام PSPها وجه را طی یک تا دو روز کاری انتقال می‌دهند.

انحصار قرارداد

در اکثر توافقنامه‌ها پذیرنده تعهد می‌کند که شرکت PSP را به‌عنوان تنها تامین‌کننده خدمات پردازش تراکنش‌های خود به رسمیت بشناسد و از خدمات هیچ بانک، شرکت و موسسه دیگری در این زمینه استفاده نکند. این موضوع از مواردیست که PSPها در مورد آن انعطاف کمتری به خرج می‌دهند زیرا انحصار، قدرت کنترل بهینه کسب وکار و حفظ توانایی رقابت را برای آنها به همراه دارد.

وجه ضمانت

در مواردی که یک PSP از اعتبار پذیرنده مطمئن نباشد، ممکن است گزینه‌ای را در قرارداد جهت ضمانت معرفی کند. طبق این گزینه PSP درصد مشخصی از سپرده پذیرنده را به‌عنوان ضمانت در قبال بازپرداخت‌ها و تعهدات پذیرنده نزد خود نگه می‌دارد.

دستورالعمل و نحوه تراکنش  برگشت از خرید

یکی از مواردی که در اکثر قراردادها بدان اشاره شده، نحوه تراکنش برگشت از خرید است. پذیرنده باید یک سیاست مشخص در این مورد اتخاذ و آن را برای PSP  و مشتریان آشکار کند. هرگونه تغییر در سیاست‌های برگشت از خرید پذیرنده بایستی به‌صورت کتبی و پیش از اجرای تغییرات به PSP گزارش داده شود.

تراکنش اصلاحی

بازگشت تراکنش زمانی روی می‌دهد که دارنده کارت از بانک صادرکننده کارت درخواست لغو خرید انجام شده را داشته باشد. پذیرنده مسوول کامل تمام تراکنش‌های اصلاحی است.

خط مشی‌ها و محدودیت‌ها در رویه پرداخت

از جمله مواردی که در قراردادها صریحا بدان اشاره می‌شود قوانین حاکم بر رویه پرداخت و انجام تراکنش‌ها است. موارد زیر در بیشتر قراردادها مشاهده شده‌اند:

– هر تراکنش باید از طریق رسید تراکنش که بر اساس قوانین پرداخت تکمیل شده، مستند شود.

– پذیرنده نباید هیچگونه کارمزدی از مشتری بابت دریافت الکترونیکی مبلغ کالا و خدمات دریافت کند.

– پذیرنده نبایست در هنگام باز پس گرفتن کالا (تراکنش برگشت از خرید) مبلغی را به‌صورت نقدی دریافت کند مگر در مواردی که طبق قانون مشخص شده است.

هزینه‌های نصب و راه‌اندازی

از دیگر موضوعات با اهمیت در ارتباط بین PSP و پذیرنده موضوع ارایه خدمات جهت نصب و راه‌اندازی ترمینال فروش نزد پذیرنده است. سابقا برخیPSPها مبلغ اولیه‌ای که به‌طور معمول بین 100 تا 300 دلار متغیر بود را به‌عنوان هزینه بررسی درخواست یک پذیرنده جهت راه‌اندازی خدمات پرداخت الکترونیک، از وی دریافت می‌کردند اما اکنون به دلایل رقابتی این هزینه در اکثر موارد دریافت نمی‌شود و به‌عنوان نوعی تبلیغ در جدول هزینه‌ها ذکر شده و در مقابل آن واژه رایگان درج می‌شود.

 پس از بررسی صلاحیت، پذیرنده به نسبت نوع فعالیت خود گزینه‌های متفاوتی جهت دریافت خدمات نصب و راه‌اندازی و به تبع آن هزینه‌های متفاوتی را پیش روی خواهد داشت:

– پذیرندگانی که خواهان دریافت امکانات پرداخت با حضور کارت5 هستند، هزینه اولیه‌ای را متحمل می‌شوند که قسمت عمده آن مربوط به پایانه فروش است.

– این دستگاه‌ها بسته به نوع امکاناتشان قیمتی بین 100 تا 500 دلار دارند که این هزینه یا در قالب فروش به‌طور یکجا در هنگام نصب یا به‌صورت لیزینگ در قالب اجاره به شرط تملیک ماهیانه از پذیرنده دریافت می‌شود.

– پس از نصب، پایانه‌ها احتیاج به تنظیم و راه‌اندازی دارند که معمولا این مرحله به‌طور رایگان توسط PSP انجام می‌شود.

– در مورد پذیرندگان آنلاین که پذیرنده پرداخت بدون حضور کارت6 مانند پرداخت تلفنی یا اینترنتی هستند و نیاز به نصب فیزیکی پایانه فروش ندارند، نرم‌افزارهای پایانه مجازی جایگزین دستگاه POS می‌شود.

– از جمله این پایانه‌ها، بسته‌های نرم‌افزاری مانند PCCharge ارایه شده توسط شرکت Verifone و ICVerify شرکت FirstData و نرم‌افزارهای سبد خرید7 یا مدیریت سفارش 8  است که به‌طور مستقیم پذیرنده را جهت پرداخت به PSP متصل می‌کنند، هستند.

توافق سطح خدمات

این گزینه بخشی از قرارداد است که مربوط به ضمانت PSP درباره سطح کیفی خدمات ارایه شده به پذیرنده است. از جمله این ضمانت‌ها فاصله زمانی به‌روزرسانی خدمات یا تضمین سرعت زمان پاسخ به استعلام مشتری هستند. این گزینه حداقل استاندارد خدمات PSP و مدت زمانی را که طی آن PSP  موظف به رفع مشکلات احتمالی است مشخص می‌کند.

نتیجه‌گیری

در ایران برخلاف سایر نقاط جهان، به‌دلیل فضای رقابتی که میان بانک‌ها وجود دارد، از فروش یا دریافت اجاره بها بابت دستگاه‌های POS ممانعت بعمل می‌آید که این موضوع منجر به قرار گرفتن چندین دستگاه POS  در یک واحد تجاری شده و منابع زیادی به هدر می‌رود. از طرفی با پیاده‌سازی کامل طرح شاپرک و استقلال بانک‌ها از شرکت‌های PSP به نظر می‌رسد اجرای کامل بندهای قرارداد میان پذیرنده و شرکت‌های PSP به رفع مشکلات و فراهم کردن زیرساخت‌های پرداخت کشور همراستا با سیستم‌های پرداخت در جهان کمک بسزایی خواهد کرد.

منابع

 "Merchant Services Agreement" First Data. 2010, Web. January 2011

 "Understanding and Negotiating Merchant Account Agreements" Payments-R-Us. 2010, Web. February 2011

پاورقی‌ها

1. Merchant Discount Rate

2. Interchange

3. Refund                                     

4. Chargeback

5. Card-Present Payments                     

6. Card-Not-Present Payments

7. Shopping Cart                                    

8. Order Management Software

9. Service Level Agreement