اسکناسهایی که معلوم نیست از کجا میاید

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،از قدس انلاین البته نه اینکه بخواهم عملکرد مدیران بانکی را زیر سوال ببرم چرا که ما ایرانیها اصلا فرهنگ نگهداری اسکناس را نداریم وحتی نوترین اسکناسها را هم در کمترین زمان ممکن به کاغذهایی مچاله شده تبدیل میکنیم ؛ اما خوب هر زمان هم که نیاز به اسکناس نو داشته باشید کاری ندارید سری به اطراف بانک ملی مرکزی شهرتان بزنید ، بدون شک هر اندازه که لازم داشته باشید با اندکی تفاوت قیمت میتوانید پیدا کنید .
این وسط میماند راهی که اسکناسهای نورا به دست فروشندگان دربازار میرساند که طی دهها سال یا بیشتر هنوز هیچ کس نه توانسته از ان سردربیاورد ونه توانسته راه انرا سد کندو به روشهای قانونی هدایتش کند .

اعیاد مذهبی ،جشنهای عروسی و سال نو زمانهایی است که مردم به اسکناس نو نیاز دارند و تقریبا همیشه هم نیازشان رااز بازار ازاد تهیه میکنند.

***اسکناس با قیمت آزاد
بنا بر گزارش های رسیده ، سال گذشته بیش از 360 میلیارد ریال اسکناس نو در تهران و دو برابر آن در شهرستانها با ترکیب‌های 500 تومانی، هزار تومانی و 2 هزارتومانی و 5 هزار تومانی برای ایام پایان سال با توجه به نیاز مردم توسط شعب منتخب بانکهای تجارت و ملی توزیع شد اما به نظر می رسد این مقدار توزیع کافی نبوده چرا که بازار سیاه فروش اسکناس سال گذشته نیز مانند امسال داغ بود.

نکته مهم تر اما اینجاست که تمام اسکناس‌های نوی موجود در دست دلالان، با باندرول و آرم بانک مرکزی عرضه می‌شود و به نظر می‌رسد اسکناس‌ها به طور مستقیم از بانک مرکزی به شعبه‌های بانک‌های توزیع‌کننده و از آنجا به واسطه حلقه دلالان، به شکل دست نخورده به دست مشتری در بازار آزاد رسیده است و معلوم نیست چگونه این اتفاق هر سال و هر سال تکرار می شود.

به این ترتیب به نظر می رسد بانک مرکزی ها چندان هم از ایجاد این شغل کاذب در آستانه سال نو ناراضی نیستند و معلوم نیست چرا مردم باید هزینه های اضافی را به دوش خود تحمیل کنند در حالی که بانک مرکزی وطیفه دارد اسکناس نو به مردم بدهد؟

در بازار سیاه از اسکناس‌های 100، 200، 500 و 1000 تومانی گرفته تا اسکناس‌های 2 هزار تومانی، 5‌هزار تومانی و حتی 10 هزار تومانی به چشم می‌خورد.قیمت این اسکناس‌ها نیز متفاوت است و برخی از اسکناس‌ها مانند اسکناس‌های 10 هزار تومانی که کمتر از سایر اسکناس‌ها متقاضی دارند، نسبت به اسکناس‌های 5 هزار تومانی، دوهزار تومانی و هزار تومانی کمتر است، به عبارتی نرخ اسکناس‌ها بستگی به فراگیری آنها در بازار دارد.دلالان بازار سیاه اسکناس‌های نو، این اسکناس‌ها را به صورت بسته‌های 100 تایی به مشتریان می‌فروشند، به‌طوریکه قیمت هر بسته اسکناس 5 هزار تومانی به قیمت 520 هزار تومان، بسته اسکناس 2 هزار تومانی به قیمت 215هزار تومان، اسکناس هزار تومانی به قیمت 113هزار تومان، اسکناس 500 تومانی به قیمت 62 هزار تومان و اسکناس 200تومانی 33 هزار تومان فروخته می‌شود.

خرید و فروش اسکناس نو در حالی در بازار سیاه رونق گرفته که هنوز بانک مرکزی اسامی شعب منتخب ارائه دهنده اسکناس های نو را به مردم اعلام نکرده و طی روزهای آینده اسامی این شعب اطلاع رسانی خواهد شد.

یکی از این دلالان در مورد اینکه اسکناس های نو را از چه محلی تهیه می کنید؟ گفت: این اسکناس ها دست به دست می شود و ما نیز با قیمت های بالا آن را از فردی دیگر خریداری می کنیم که البته منشاء ورود این اسکناسهای نو به بازار کارمندان بانکی هستند. دلالهای عمده از طریق ارتباطات خود در بانکها از طریق کارمندان بانکها اسکناسهای نو را دریافت و آن را در بازار آزاد می فروشند.

به نظر می رسد که دسترسی به اسکناسهای نو برای دلالان راحت تر از مردم عادی است، این افراد از طریق کارمندان بانکها که به راحتی به اسکناسهای نو دسترسی دارند، پول نو تهیه می کنند. تمام اسکناسهای نو موجود در دست دلالان با باندرول و آرم بانک مرکزی است، یعنی اسکناس مستقیما از بانک مرکزی به شعبات بانکها و از آنجا دست نخورده به دست مشتری در بازار آزاد می رسد.

سید عباس موسویان عضو کارگروه بانکداری بدون ربا در مورد حکم شرعی خرید و فروش اسکناس های نو گفت: اگر اختلاف قیمت در خرید اسکناس نو در حد متعارف باشد، اشکالی ندارد. یعنی اگر اختلاف قیمت در حد متعارف و در حد نو و کهنه بودن اسکناس باشد، اشکالی ندارد.

وی افزود: اما چنانچه در این خرید و فروش سوء استفاده هایی صورت گیرد و اجحاف شود، دارای اشکال است، یعنی اگر اختلاف قیمت بیش از حد متعارف باشد اشکال دارد.
***تب بازار دلالی
دراین راستا یک عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس ،گفت: بانک مرکزی می تواند با تزریق اسکناس های نو، تب بازار دلالی را کاهش دهد، به شرطی که این اقدام با ساز و کارهای از پیش تعیین شده و نظارت کافی باشد.

حسینعلی حاجی دلیگانی در گفت و گو با خانه ملت،اظهارداشت: بازارهای دلالی همواره با افزایش تقاضا شکل می گیرد و با توجه به اینکه ایرانی ها رسم هدیه دادن اسکناس نو در شب اعیاد را دارند، راه را برای تشکیل بازارهای دلالی باز می کنند.

نماینده مردم شاهین شهر، میمه و برخوار در مجلس شورای اسلامی افزود: البته با توجه به رویکرد بانکداری الکترونیک و هزینه هایی که چاپ اسکناس برای کشور در بر دارد باید نوع هدیه دادن ها تغییر کند که این موضوع یکی از راهکارها برای تعطیلی بازار اسکناس تا نخورده است.

وی تصریح کرد: همچنین می توان به جای وجه نقد، کارت پول را هدیه داد، حتی هدیه ارزشمندی مانند کتاب می تواند جایگزین مناسبی برای هدایای شب عید باشد، در این صورت فرهنگ مطالعه را نیز در کشور تقویت کرده ایم.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس ادامه داد: بانک مرکزی همچنین می تواند برای درمان این معضل، دسترسی راحت به اسکناس تا نخورده و نو را برای همه متقاضیان مهیا سازد، در این صورت قطعا تب بازار دلالی فرو کش خواهد کرد که حل آن نیازمند اتخاذ تدابیر از سوی مسئولین پولی کشور است.

وی افزود: همواره برخی از افراد وجود دارند که به اقتضای شرایط کاریشان می توانند از رانت استفاده کنند، از همین رو باید تعهدی وجود داشته باشد که این اشخاص نتواند از سرمایه ملی در جهت منافع شخصی استفاده کند.

وی تصریح کرد: مورد دیگر اینکه بانک مرکزی می تواند با افزایش سطح نظارت و برنامه ریزی های لازم، اسکناس مورد نیاز را از سوی شعب بانکها عرضه کند، زمانی که مردم این اطمینان را داشته باشند که به راحتی می توان از شعب بانکها اسکناس نو دریافت کرد قطعا به بازارهای دلالی مراجعه نمی کنند و اینها تماما راهکارهایی برای مبارزه با بازار دلالی اسکناس های نو است.

نماینده مردم شاهین شهر، میمه و برخوار در مجلس افزود: البته آن طور که مطرح شده خرید و فروش اسکناس نو با قیمت های بالا از لحاظ شرعی هم مشکل دار است و این موضوعی بوده که باید بیش از گذشته به آن توجه شود.

*** توزیع ناعادلانه اسکناس نو
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در رابطه با داغ شدن بازارهای خرید و فروش اسکناس نو گفت: بانک مرکزی می تواند بازارهای دلالی را به صورت دستوری و با ممنوع اعلام کردن خرید و فروش اسکناس نو تعطیل کند.

سید سعید زمانیان دهکردی اظهارداشت: بانکها اگر بتوانند برای هر متقاضی میزان مشخصی اسکناس نو در نظر گیرند قطعا دیگر دلیلی برای تشکیل بازارهای دلالی وجود نخواهد داشت، چرا که بانک مرکزی می تواند بر اساس اسکناسهای منتشر شده نیاز متقاضیان بسیاری را پاسخگو باشد.
نماینده مردم شهرکرد در مجلس شورای اسلامی در رابطه با دلایل تشکیل بازارهای دلالی در خرید و فروش اسکناس نو،افزود: متاسفانه نوع توزیع ناعادلانه باعث ایجاد بازارهای دلالی شده و اگر بتوان دسترسی به اسکناس نو را برای همگان آسان کرد قطعا دیگر دلیلی برای تشکیل بازارهای اینگونه باقی نخواهد ماند، چون بازار دلالی زمانی تشکیل می شود که تقاضا بر عرضه پیشی بگیرد،لذا اگر طرف عرضه تقویت شود دیگر تقاضایی بی پاسخ نخواهد ماند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا کارمندان بانکها باعث توزیع ناعادلانه می شوند بیان داشت: نمی توان در اینباره اظهار نظر قاطعی را داشت و تمامی کارمندان بانک را محکوم کرد، اما اگر بانک مرکزی در سراسر کشور مبلغی برای تمام اشخاص لحاظ کند قطعا دیگر نمی توان در این بین سوء استفاده داشت.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس تصریح کرد: مورد دیگری که باید به آن اشاره داشت اینکه بانک مرکزی می تواند خرید و فروش اسکناس تا نخورده یا نو در بازارهای دلالی را ممنوع اعلام کند، در این صورت قطعا بسیاری از بازارهای این چنینی جمع خواهد شد، چرا که در شرایط کنونی دستوری عمل کردن می تواند راهگشا باشد/ سعید کوشافر