دانش نامه ویکی مبنا در حوزه پولی و مالی راه اندازی شد/فاز اول در ارائه مدل مفهومی استاندارد درباره بانکداری متمرکز
با مدیریت مشترک پژوهشکده پولی و بانکی و شرکت خدمات انفورماتیک:
ویکیمبنا یک دانشنامه آزاد و تخصصی در حوزه پولی و مالی است که مدیریت فنی و ساختاری آن بر عهده پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی و شرکت خدمات انفورماتیک است./ویکی مبنا بعد از ان متولد شد که بانک مرکزی در ادامه راه رسیدن به تعریف جامع از بانکداری متمرکزی اقدام به خرید دانش افزار 110 هزار صفحه ای “ای اف دبلیو “کرد./نقطه آغاز مبنا به شهریور سال 93 برمیگردد زمانی که بانک مرکزی در تدوین تعریف جامع کربنکینگ تغییر راهبرد داد و در سایه این تغییر راهبرد مبنا در قالب تفاهم نامه یک نهاد پژوهشی(پژوهشکده پولی و بانکی) و یک نهاد اجرایی (شرکت خدمات انفورماتیک) متولد شد.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک ویکیمبنا یک دانشنامه آزاد و تخصصی در حوزه پولی و مالی است که مدیریت فنی و ساختاری آن بر عهده پژوهشکده پولی و بانکی و شرکت خدمات انفورماتیک است.
ویکی مبنا بعد از آن متولد شد که بانک مرکزی در سال 91 تصمیم به تهیه و تدوین یک تعرف جامع از کربنکینگ گرفت. این تعریف اگر چه هیچ گاه ارائه نشد اما در ادامه این حرکت مبنا متولد شد.
اما مبنا چیست؟
مدل بانکداری نوین ایران (مبنا ) پروژهای برای تهیه مدلهای مورد نیاز در تدوین راهبرد بانکی ایران بر اساس ایجاد زبان استاندارد، حرفهای و واحد در سطح صنعت بانکی ایران است. این پروژه در زیرگروه برنامه نظام شفافیت و تمرکز اطلاعات بانکی (نشتا) مطابق با دستورالعمل مصوب پنجاهمین مجمع سالانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.نشتا به دو بخش سناب و مبنا تقسیم شده است که سناب هم اکنون به عنوان سامانه نظارت اطلاعات بانکی در بانک مرکزی راه اندازی شده و استفاده می شود. مبنا پروژه ای است که در سطح شبکه بانکی اجرا شده و بنابر برنامه مقرر شده است موارد زیر صورت پذیرد:
1- تحلیل ساختیافته و نظاممند فرآیندهای کسب و کار بانکی
2- طراحی محصولات و خدمات جدید جهت حضور موثردر بازار
3- تطبیق با قوانین و مقررات نظارتی
4- یکپارچگی سیستمهای کاربردی
5- توسعهپذیری فرآیندهای کسب و کار
الزامات مبنا
پس از تکمیل مبنا الزاماتی که برای پروژه مبنا به وجود میآیند عبارتند از:
1- تمامی بانکها و موسسات اعتباری مکلفند ظرف 24 ماه پس از ابلاغ این مصوبه، تمامی دادههای مربوط به عملیات بانکی خود، اعم از جذب سپردهها، اعطای تسهیلات و ارایه انواع خدمات بانکی به صورت ریالی و ارزی را منحصراً در یک سامانه جامع بانکداری یکپارچه ثبت، پردازش و نگهداری نمایند.
2- نحوه تولید، پردازش و نگهداری دادهها و تبدیل آنها به اطلاعات باید مطابق با استانداردهای فنی و اجرایی بانک مرکزی صورت پذیرد.
3- انتخاب و استفاده از راهحلهای سامانه جامع بانکداری بانکها و موسسات اعتباری و زیرسامانههای آن باید مطابق با استانداردها و ضوابطی که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می گردد، باشد.
4- این رویکرد بانک مرکزی چارچوبی را میطلبد تا هماهنگی مورد نظر درنظام بانکی صورت گیرد. استفاده از بهترین تجربه های موفق دنیا در قالب این یکپارچه سازی از موارد اجتناب ناپذیردراین پروژه است.
سنگ بنای مبنا چیست
مبنا بر پایه چارچوب اطلاعات (Information Framework) یا (IFW) بنا نهاده شده است. این چارچوب مجموعهای تقریبا کامل از مدلهای اختصاصی کسبوکار بانکی است که به ارائه دستورالعملهای بهینه در این حوزه میپردازد . از نگاه دیگر چارچوب اطلاعاتی بانکداری (IFW) یک دانش افزار 110 هزار صفحه ای است که از سو ای بی ام نوشته شده و مداما بنابر نیاز بازار بانکی روزآوری می شود. آنطور که ویکی مبنا می نویسد چارچوب اطلاعات یک طرح معماری با جزئیات و محتویات کسب و کار خدمات مالی است که میتواند به عنوان قدم اولیه در پروژه های ویژه و در سطح سازمان بکار گرفته شود. این طرح به سازمان ها امکان میدهد معماری ها و سیستمهای بین سازمانی و با لحاظ جزئیات تولید کنند و در مجموع بیش از سیصد نفر سال مشارکت و همکاری سازمانهای پیشرو در این صنعت را با خود به همراه دارد. چارچوب اطلاعاتی بانکداری یک زبان مشترک درون سازمان ایجاد میکند که در حدود هشتاد درصد نیازمندیهای داده ای، فرآیندی، تحلیل کارکردی و طراحی را پوشش میدهد.
نقطه آغاز مبنا
نقطه آغاز مبنا به شهریور سال 93 برمیگردد زمانی که بانک مرکزی در تدوین تعریف جامع کربنکینگ تغییر راهبرد داد و در سایه این تغییر راهبرد مبنا در قالب تفاهم نامه یک نهاد پژوهشی(پژوهشکده پولی و بانکی) و یک نهاد اجرایی (شرکت خدمات انفورماتیک) متولد شد و قصد دارد در گام اول به تهیه و تدوین سند مدلهای کسب و کار بانکداری در ایران بپردازد.
گام دوم مینا: طبقهبندی محصولات بانکداری
گام دوم پروژه مبنا تهیه طرح طبقهبندی محصولات مصوب بانکداری تجاری در ایران است.
براساس طبقهبندی پیشنهادی در سند فوقالذکر و با عنایت به اینکه رویکرد اکثر بانکها و موسسات اعتباری در کشور، بانکداری تجاری است، لذا طبقهبندی محصولات بانکداری تجاری تحت پوشش قرار گرفته و سایر خدمات در حوزههایی مانند بانکداری شرکتی و اختصاصی در گامهای آتی پروژه مد نظر قرار خواهد گرفت. این نوع بانکداری ضمن پوشش بخشهای مختلف اقتصادی با ارائه محصولات و خدمات متنوع در حوزه خرد و کلان فعالیت مینماید.
باتوجه به اینکه انتظار میرود که طبقهبندی محصولات بانکداری تجاری بخش عمدهای از بانکداری در ایران(حدود 80 درصد محصولات و خدمات) را پوشش دهد، این نوع بانکداری به عنوان انتخاب اول برگزیده شده است. البته محصولات باتوجه به قوانین و مقررات موجود تا تاریخ تهیه این طبقهبندی در نظر گرفته شده و بدیهی است با توجه به سیاستهای بانک مرکزی، تغییر قوانین و مقررات، توسعه فناوری و ارائه محصولات جدید توسعه خواهد یافت.
نمایی از طبقه بندی
در این طبقه بندی سعی شده است کلیه محصولات و خدمات ارائه شده در حال حاضر در طبقهبندی پیشنهادی در نظر گرفته شود. چنانچه فرآیند یک محصول یا خدمت متفاوت باشد، در طبقهبندی به تفکیک مشخص شده است. بدینصورت که تنوع این محصول در لایههای بعدی براساس پارامترها و اقلام دادهای خواهد بود و فرایند اجرایی آنها تفاوت ندارد.
بانکهای تجاری با قبول انواع سپرده و اعطای اعتبار(تسهیلات)، در عمل نقش اساسی در فعالیتهای اقتصادی هر کشور ایفا میکنند. از جمله وظایف این نوع بانکها، تأمین سرمایه درگردش مؤسسات تولیدی و بازرگانی است. بانکهای تجاری بطور معمول به انجام عملیات متداول بانکی نظیر قبول سپرده، نقل و انتقال پول در داخل، انجام معاملات ارزی، صدور انواع ضمانتنامه، اعطای تسهیلات، افتتاح حساب جاری، تنزیل اسناد و اوراق تجاری و خدمات متنوع دیگر میپردازند. بانکهای تجاری از سرمایهگذاریهای مستقیم در خرید و فروش کالا به منظور تجارت و از ایجاد انحصارات بزرگ، منع گردیدهاند.
ویکی مبنا: کبوتر نامه بر
در واقع دانش نامه آزاد ویکی مبنا کبوتر نامه بری است که مسئولان مبنا طراحی کرده اند تا خوانش های طرفین از به یک دیگر برساند.هدف اصلی از ایجاد ویکیمبنا، ایجاد یک دانشنامه تخصصی برای گردآوری اطلاعات و دانش حوزه پولی و مالی و ایجاد محیطی برای هماندیشی و همافزایی دانش تخصصی و به اشتراک گذاری دانش این حوزه است.
ویکی مبنا با هدف مدیریت دانش بانکی، پایگاهی برای به کسب، ثبت، تسهیم و بهکارگیری دانش بانکی در اختیار اساتید و متخصصین این حوزه قرار میدهد و در پی ارتقای سطح دانش فعالان و علاقمندان حوزه بانکی، محققین و دانشجویان این حوزه و در نهایت عموم افراد می باشد.
ویکی مبنا تحت مدیریت و نظارت پژوهشکده پولی و بانکی و شرکت خدمات انفورماتیک با هدف جلب مشارکت حداکثری جامعه متخصصین بانکی راه اندازی شده است.
چشم انداز و ماموریت
چشم انداز ویکی مبنا گسترش دسترسی عمومی به دانش پولی و مالی است وماموریت آن ارتقای سطح آگاهی و دانش پولی و مالی از طریق دانشنامهای که دانش پولی و مالی را در یک فضای آزاد، همگانی و قابل اطمینان برخط، جمع آوری، نگهداری و به اشتراک می گذارد.
محدوده به اشتراک گذاری
دانشنامه تخصصی پولی و مالی ویکی مبنا به جمع آوری، خلق و به اشتراک گذاری دانش پولی و مالی می پردازد. دانش پولی و مالی مورد نظر در این دانشنامه شامل مدلهای بانکداری، محصولات بانکی،بورس، بیمه، موسسات اعتباری، قوانین و مقررات پولی و مالی، متخصصین پولی و مالی، چارچوبهای اطلاعاتی مالی، رخدادهای پولی و مالی و ….میباشد.
ویکی مبنا بر مبنای آفرینش مشارکتی گسترش مییابد. ایجاد نوشتارها و یا ویرایش آنها مطابق با خطمشیهای ویکیمبنا، برای کاربران تایید شده میسر میباشد. مسئولیت صحت نوشتارها در گام نخست به عهده نویسندگان است و پس از طی روند اعتباردهی، نوشتارها از جانب راهبران دامنه برچسب تایید شده کسب می نمایند. همچنین همواره امکان ویرایش، تصحیح و تکمیل نوشتارها برای سایر نویسندگان نیز وجود دارد. بدین صورت نوشتارهای ویکی مبنا با تکیه بر خرد جمعی ایجاد، تکمیل و تصحیح می شوند به سمت تکامل و غنی شدن پیش می روند.
.