هر روز تاخیر برجام ۴ سال و نیم عقب ماندگی اقتصادی

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک حدود یک ماه پیش بود کهرییس جمهور در نشست مطبوعاتی با رسانه ها از سه چاله ای یاد کرد که دولت با آنهامواجه است.” من خطاب به رهبری هم گفتم که با سه تا چاله مواجهیم که هنوز پر نشدهاست؛ اول بدهی های دولت قبل، دوم پرداخت غیرقانونی یارانه و سوم مسکن مهر. ما چارهای نداریم جز اینکه این مسکن ها را بسازیم و به مردم ارائه دهیم.”

اولین چاله ای که حسنروحانی از آن یاد کرد،بدهی های دولت است.این بدهی ها طیف گسترده ای از طرح هاینیمه تمام تا بدهی های دولت به نظام بانکی و پیمانکارانرا تشکیل می دهد.تحریم ها باعث شدهکه مهمترین منبع مالی دولت یعنی نفت به سختی بتواند جوابگوی نیازهای روزمره کشورباشد.از سوی دیگر بهای جهانی نفت هم از سر بدشانسی با این دولت یار نباشد و کاهشقیمت نفت،همین منابعی هم که هر سال در بودجه پیش بینی می کند را دچار نوسان و تردیددر تحقق پیش بینی ها کند.

براساس گزارش سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، در سالهاي 1381 تا 1393،باید  به طور متوسط 526 طرحدر هر سال به بهره برداری مي رسيد که در عمل تنها 126 طرح (26 درصد) از آن ها خاتمه يافتهاست .این عدد یعنی در مجموع هزينه اي حدود 90 هزار ميليارد تومان مازاد بر پيش بيني قوانين بودجهبر اقتصاد کشور تحميل شده است.رقم 90 هزار ميلياردتومان یعنی 41 درصد از کل اعتبارات عمراني (به قیمت سال 93 که بودجه عمرانی 38هزار میلیارد تومان بود) هزینه تاخیر می شود. حالا نسبت این عدد براساس بودجهعمرانی هر سال تغییر می کند.مثلا در سال جاری که کل بودجه عمرانی کشور 32 هزارمیلیارد تومان مصوب است،این نسبت به نصف افزایش می یابد.

کلنگ زنی هایی در باد

8 سال دولت محمود احمدی نژاد در هر سفر استانی صدها مصوبه و صدها کلنگزنی اتفاق افتاد.موج تبلیغاتی که برای این کلنگ زنی ها شد به گونه ای بود که همهتصور می کردند قرار است انقلابی در توسعه اقتصادی و زیربنایی کشور با این حجم ازمصوبه و طرح عمرانی رخ دهد.البته این ظاهر ماجرا بود.به جز وعده هایی که بعدهااجرایی نشد و نومیدی در انتظارات عمومی از دولت ها ایجاد کرد،طرح هایی هم نصفه ونیمه رها شد که هزینه هایی بسیاری را به دوش دولت بعدی گذاشت که تا سالهای سال بایدآن را بر پیشانی خود بچسباند.طرح هایی بدون کار کارشناسی و توجيه اقتصادی که بهگفته کارشناسان اقتصادی نه تنها به موضوع سودآوری آنها توجهی نشد؛ بلکه بار مالی زیادیرا به نسل های آینده تحمیل کرده است.

سرانجام آن همه سفر استانی و شعار تبدیل کشور به یک کارگاه بزرگعمرانی،انبوهی از بدهی ها و طرح های نیمه تمام بود که بنا به گفته محمدباقرنوبخت  رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزیکشور تعداد آنها 3 هزار طرح است که  تا سال91 بيش از 125 هزار ميليارد تومان برای اجرا و تاخیر در اجرای آنها هزینه شده است.بیش از  50پروژه در ردیف طرح های بزرگ عمرانی قرار دارند که بنا به گفته محمدباقر نوبخت برایاتمام آنها نیاز به بیش از 110 هزار میلیارد تومان اعتبار است.حالا به این میزان بدهی که می توان به صراحت گفتهمه آنها بدهی دولت به تنهایی نیست و بدهی همه مردم هم به حساب می آید، بی اعتمادیمردم را هم اضافه کنید که از این پس هر وعده دولت ها را  به دیده شک و تردید مینگرند.

چاله ها چگونه پر می شوند؟

حالا سئوال این است که بااین میراث شوم که میراث من و شما و فرزندانمان است،چه باید کرد؟هرچه تکمیل و بهرهبرداری از این طرح ها به تاخیر بیفتد، یا باید از نفت هزینه کنیم که سهم همه مردماست یا به توصیه های کارشناسی و تجربه های بین المللی  اعتماد کنیم که چگونه از این نمونه بحران هاعبور کردند.

اگرچه شاید شرایط سیاسی و اقتصادی کشور ما کمتر شبیه تجربه های جهانیباشد اما عقل جمعی کارشناسان می گوید نباید همه امیدها را به درآمد نفت گره زد.روشهای بسیاری مانند استفاده از سرمایه گذاری خارجی، انتشار اوراق مشارکت بین المللیو داخل، سرمایه گذاری های BOT و BLT و FDI وجود دارد که در دنیا مرسوم است.همه کشورهایی که توسعه یافتند از این راهکارهااستفاده کردند و برنده شدند.

باید بپذیریم که چاره ای جزاین روش ها نیست؛ثروت نفت برای آیندگان است.کارشناسان اقتصادی تاکید می کنند” در شرایطی که با تلاش تیم دیپلماسی یک قدم تا برداشته شدن تحریم ها فاصلهداریم و رفت و آمدهای هیات های اقتصادی خارجی نشانه های مثبتی را پیش روی اقتصادایران گذاشته،هر لحظه تردید و درنگ در تصویب برجام می تواند ده سال کشور را عقب تربراند.”

هزینه ای که بنا به گزارش ها بنا به گزارش ها هر روزتاخیر 400 میلیارد تومانی در تصویب برجام ، توسعه ایران را 4 سال  و نیم به عقب پرتاب می کند.400 میلیارد تومانی که می تواند یکی از چاله های پیش روی دولت را پر کند.  هر روز 400 میلیون یورو معادل 400 میلیارد تومان(براساس منابع بودجه عمرانی سال جاری)، می تواند نه تنها یکی از چاله های پیش روی دولت را پرکند،بلکه چاله های بعد را نیز پوشش دهد و برای آینده،تصویر روشنی پیش روی کشورترسیم کند.