چطور فینووا می‌تواند همه نیازهای یک استارت‌آپ را برطرف کند؟ / شتاب‌دهنده، سرمایه‌گذار و فضای کار اشتراکی در یک مرکز
از بین تمام شرکت‌ها و موسسه‌هایی که در حوزه استارت‌آپ‌ها و فین‌تک فعالیت می‌کنند، فینووا تعریف متفاوت‌تری از خود ارائه می‌کند. این مرکز هویت مستقلی ندارد و یکی از زیرمجموعه‌های شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا به‌حساب می‌آید.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، به نقل از راه پرداخت، فینووا از سوی ارتباط فردا با «ماموریت نوآوری باز در اکوسیستم فناوری‌های مالی» از دو سال پیش فعالیت خود را شروع کرد و از آن زمان تاکنون به حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارها پرداخته است. گفت‌وگوی ما با علی بدیعی، مدیر فینووا را درباره سازوکار و برنامه‌های این مجموعه در ادامه می‌خوانید.
فینووا چه هست و چه نیست؟
به گفته مدیر این مجموعه، فینووا نه شتاب‌دهنده است و نه سرمایه‌گذار. بدیعی دراین‌باره می‌گوید: «فینووا یک مرکز نوآوری است. در فینووا بهترین استارت‌آپ‌ها شناسایی و جذب می‌شوند. بنابراین شاید شتاب‌دهنده نباشیم، اما شتاب‌دهی یکی از فعالیت‌هایی است که در فینووا انجام می‌شود.» به گفته او، هرچند پایه فعالیت فینووا با فضای کار اشتراکی شروع شد، اما خدمات این مجموعه فراتر از آن است. در حال حاضر فینووا هم یک فضای کار اشتراکی به‌حساب می‌آید، هم کار شتاب‌دهی استارت‌آپ‌ها را انجام می‌دهد و هم نوعی میکرو وی‌سی (Micro VC) یا سرمایه‌گذار خطرپذیر محسوب می‌شود.
اولویت در فینووا این است که تیم‌های مستعد و استارت‌آپ‌های موفق شناسایی شوند و در فینووا به‌جایی برسند که بتوانند در فضای کاری واقعی رشد کنند. با توجه به اینکه شرکت ارتباط فردا در حوزه فین‌تک تمرکز بیشتری دارد، طبیعتا اغلب استارت‌آپ‌های فین‌تکی مورد توجه این شرکت هستند و بخشی از خدمات فینووا از جمله سرمایه‌گذاری و شتاب‌دهی صرفا معطوف به آنهاست. اما در کارنامه مجموعه فینووا نام استارت‌آپ‌های زیادی به چشم می‌خورد که در حوزه‌های مختلف دیگر نیز فعالیت زیادی داشته‌اند. استارت‌آپ‌های تپسی، ایوند، جاب‌اینجا، باهمتا، نظربازار و ایزی‌پز جزء استارت‌آپ‌هایی هستند که از خدمات این مجموعه استفاده کرده‌اند و با موفقیت از این مجموعه خارج شده‌اند.
علی بدیعی، مدیر مرکز فضای کار اشتراکی فینووا
شروع کار این مجموعه از سال ۹۴ در ساختمانی در بخارست بود و از همان زمان، فضایی در اختیار استارت‌آپ‌ها قرار داد تا آنها بتوانند در این محیط فعالیت کنند. دی‌ماه همان سال، همکاری این مجموعه با دانشگاه امیرکبیر آغاز شد و آنها به ساختمان مرکز نوآوری این دانشگاه نقل مکان کردند. بدیعی درباره رشد این مجموعه می‌گوید: «سال گذشته به نوعی سال اول عملیاتی فینووا بود و نام فینووا بر سر زبان‌ها افتاد، امسال هم برنامه‌های زیادی در دست داریم که تا چند ماه آینده بسیاری از آنها به مرحله اجرا خواهند رسید.»
همکاری با دانشگاه امیرکبیر نخستین تجربه فینووا در تعامل با دانشگاه‌هاست و فینووا قصد دارد این تعاملات را توسعه دهد. «از جمله اینکه قصد داریم در تعامل با دانشگاه‌ها یک آزمایشگاه در حوزه فین‌تک راه‌اندازی کنیم و علاوه بر توسعه سطح ارتباط با دانشجویان، عمق بیشتری به نوآوری در فضای کارآفرینی دهیم.»
فینووا به‌جز بانک آینده با بانک‌های دیگر نیز مذاکراتی داشته و در تلاش است زمینه همکاری آنها با استارت‌آپ‌ها را فراهم کند. این مجموعه همچنین با شتاب‌دهنده‌های دیگر هم در ارتباط است و در تعاملات بین شتاب‌دهنده‌ها نقش فعالی را ایفا می‌کند و همیشه سیاست تعامل، همکاری و هم‌افزایی را دنبال خواهد کرد.
هم‌افزایی؛ محور اصلی فعالیت‌های فینووا
بدیعی درباره اینکه استارت‌آپ‌ها چگونه وارد فینووا می‌شوند، توضیح داد: «برای ورود استارت‌آپ‌ها به مجموعه سختگیری زیادی نداریم و ارزیابی‌های ما ابتدایی و کلی است؛ چراکه تجربه به ما ثابت کرده است این ارزیابی‌ها نمی‌تواند شناخت کاملی از استارت‌آپ‌ها به ما بدهد. اگر یک استارت‌آپ از نظر ما یکسری فاکتورهای حداقلی را داشته باشد و در حوزه خود به حداقل سطح مطلوب رسیده باشند یا نمونه محصول قابل ارائه و بازار جذابی داشته باشند، از نظر ما می‌تواند وارد فضای کار اشتراکی ما شود. به‌صورت کلی مهم‌ترین نکته برای ما این است که بتوانیم با آنها هم‌افزایی داشته باشیم. این هم‌افزایی به مرور زمان می‌تواند به همکاری تبدیل شود و حتی به مرحله سرمایه‌گذاری هم برسد.»
استارت‌آپ‌ها در فینووا علاوه بر اینکه فضای کار اشتراکی خواهند داشت، از خدماتی که یک شتاب‌دهنده در اختیار آنها قرار می‌دهد، برخوردار می‌شوند. با این‌همه از آنجایی که فینووا صرفا یک شتاب‌دهنده نیست، تفاوت‌هایی نیز به وجود می‌آورد. برای مثال فرایند ورود یک استارت‌آپ به فینووا با یک دوره پیش‌شتاب‌دهی متفاوت است و هر کدام از استارت‌آپ‌هایی که در این فضا هستند، سطح متفاوتی از رشد را تجربه می‌کنند. بنابراین استارت‌آپی که به‌تازگی وارد مجموعه شده است، می‌تواند با افرادی در استارت‌آپ‌های دیگر که سه ماه و حتی یک سال از عمر آنها می‌گذرد نیز هم‌افزایی داشته باشد. به عقیده بدیعی این مسئله در فضای کار اشتراکی باعث می‌شود فعالان استارت‌آپی به بینش متفاوتی برسند و تجارب زیادی به دست بیاورند؛ چراکه حوزه‌ها متفاوت است و استارت‌آپ‌ها پس از آشنایی با تیم‌های دیگر می‌توانند اطلاعات بیشتری درباره حوزه‌های یکدیگر به دست بیاورند.
شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا با نام سابق «تجارت الکترونیکی تات» (سهامی خاص) در ۱۸ اسفندماه سال ۸۹ در اداره کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری به ثبت رسیده است.
در ارتباط فردا علاوه بر محصولات متعارف شرکت‌های پرداخت (نظیر کارت‌های الکترونیکی، پایانه‌های فروش، ماشین‌های بانکی و نظایر این‌ها) محصولات نوآورانه‌ای نظیر اپ‌های موبایل، خدمات فین‌تک ویژه کسب‌وکارهای آنلاین، محصولات ارزش افزوده برای مشتریان بانک‌ها و … نیز طراحی و عرضه می‌شود. همچنین سوپرمارکت خدمات مالی برای اولین بار در ایران در بیش از ۷۰ نقطه در کشور فعال شده است.
این شرایط این پرسش را پیش می‌کشد: استارت‌آپ‌ها تا چه زمانی می‌توانند در فینووا بمانند؟ بدیعی در پاسخ می‌گوید: «تیم‌ها به‌صورت ایده‌آل می‌توانند به‌طور نامحدود از امکانات فینووا استفاده کنند، اما فضای ما محدود است. پس نیاز است سیاست‌هایی داشته باشیم که تعداد بیشتری از استارت‌آپ‌ها بتوانند از امکانات ما استفاده کنند. یک استارت‌آپ وقتی وارد فینووا می‌شود، شرایط حمایتی بسیار خوبی را تجربه می‌کند. اما به‌مرور سعی می‌شود شرایط حمایتی کم شود تا استارت‌آپ با شرایط واقعی مواجه شود. در نهایت و پس از گذشت زمانی حدود ۸ تا ۹ ماه، هزینه‌ها واقعی شده و استارت‌آپ باید منطبق بر مدت‌زمانی که می‌خواهد در این مجموعه بماند، هزینه واقعی را پرداخت کند. ما در قدم اول از استارت‌آپ‌ها هزینه‌ای دریافت می‌کنیم، اما این مبلغ بسیار پایین است.
مشکلات و چالش‌های حقوقی و قانونی یکی از معضلات اصلی استارت‌آپ‌های فین‌تکی است. اما فینووا تجربه و همچنین متخصصانی دارد که می‌تواند در این زمینه به استارت‌آپ‌های خود کمک کند. بدیعی می‌گوید: «مجموعه ارتباط فردا، ارتباط هم‌افزایی خوبی با بدنه رگولاتوری دارد و تجربه این مجموعه در زمینه مسائل فین‌تکی می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات در روند کاری استارت‌آپ‌های فین‌تکی جلوگیری کند. علاوه بر این متخصصان زیادی در فینووا و ارتباط فردا هستند که می‌توانند دانش خود را به استارت‌آپ‌های فین‌تکی منتقل کنند.
بدیعی همچنین فضای استارت‌آپی فینووا را این‌گونه ارزیابی می‌کند: «فرهنگ کار اشتراکی بین همه تیم‌ها ایجاد شده و توسعه زیادی پیدا کرده است. اما میزان هم‌افزایی در حد مطلوب نیست و می‌تواند بیشتر شود. تیم‌ها در سطوح پختگی متفاوت با هم هم‌افزایی دارند و دائما در حال یادگیری از هم هستند. اعتماد خوبی میان تیم‌ها و فینووا شکل گرفته است و با هم به هم‌زبانی خوبی رسیده‌ایم.»
شتاب‌دهنده فین‌تکی؛ ثمره جدید فینووا
یکی از برنامه‌های فینووا، افتتاح شتاب‌دهنده‌ای است که از دل مجموعه فعالیت‌هایی که تاکنون داشته‌ایم و با توجه به نیازهایی که احساس می‌شود، متولد شده است. شتاب‌دهنده بنا به اقتضای خود، روی استارت‌آپ‌هایی که در مرحله اولیه و ابتدایی کار خود هستند، سرمایه‌گذاری‌های کوچکی خواهد داشت. اکنون در مرحله بررسی و شناسایی استارت‌آپ‌ها هستیم و با بعضی از گزینه‌ها گفت‌وگوهایی نیز صورت گرفته است. بدیعی درباره علت تاسیس شتاب‌دهنده می‌گوید: «نیاز به وجود شتاب‌دهنده مجزا در مجموعه حس می‌شد. زمانی که تیم‌ها هم‌سطح یکدیگر هستند، فضای رقابتی بیشتری بین آنها احساس می‌شود و در نتیجه گروه‌ها رشد سریع‌تری خواهند داشت.»
همه‌چیز برای افتتاح این شتاب‌دهنده؛ از حضور مربیان و داوران متخصص در حوزه‌های مختلف گرفته تا فضای کاری و برگزاری رویداد فراهم است. با این همه به گفته بدیعی این شتاب‌دهنده به‌صورت خاص در حوزه فین‌تک فعالیت خواهد داشت. مدیر فینووا درباره حوزه‌های کاری این شتاب‌دهنده می‌گوید: «تمرکز شرکت ارتباط فردا تنها روی خدمات بانکی نیست، بلکه به حوزه‌های دیگر مانند بورس و بیمه هم ورود پیدا کرده است و متخصص‌هایی در این زمینه‌ها در کنار ما هستند که می‌توانند ارزش خوبی برای استارت‌آپ‌های نوپای این حوزه به‌شمار آیند.»
بخشی از مربیان این شتاب‌دهنده از شرکت ارتباط فردا هستند؛ اما این مجموعه مرزهای خود را محدود نمی‌کند و از هر متخصصی که به وجود او نیاز پیدا شود، بهره خواهد برد. به گفته بدیعی حتی شبکه بین‌المللی هم از گزینه‌های پیشروی فینووا محسوب می‌شود و اگر جمع‌بندی ما این باشد که مربیان بین‌المللی می‌توانند متناسب با وضعیت داخل کشور، ارزش افزوده خوبی ایجاد کنند، حتما به سراغ آنها خواهیم رفت.
فینووا تاکنون تمام منابع مورد نیاز خود را چه در فضای سرمایه‌گذاری و چه در پیشبرد سایر بخش‌ها از ارتباط فردا تامین کرده است. اما با ورود شتاب‌دهنده به بازار، نام سرمایه‌گذارهای دیگر بانکی و غیربانکی نیز به میان خواهد آمد. بدیعی می‌گوید: «در نهایت هر استارت‌آپ اگر بخواهد وارد فضای تامین مالی کلان بشود، دو استراتژی بیشتر در مقابل نخواهد داشت. یا باید وارد بورس شده یا اینکه توسط شرکت دیگری تملک شود. تاکنون استارت‌آپی به بورس عرضه نشده است، اما نمونه‌هایی داشته‌ایم که توسط شرکت‌های بزرگ‌تر خریداری شده‌اند یا حداقل ارتباط موثر با آنها ایجاد کرده‌اند. وجود شرکتی مانند ارتباط فردا یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌هایی است که فینووا می‌تواند در اختیار استارت‌آپ‌ها قرار دهد؛ چراکه ارتباط فردا به‌عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در فضای فین‌تک، یکی از گزینه‌های اصلی هر استارت‌آپ فعال در این حوزه جهت برقراری همکاری خواهد بود.»
جای خالی دانش استارت‌آپی
برنامه‌های فینووا به شتاب‌دهنده و سرمایه‌گذاری ختم نمی‌شوند. بدیعی از افتتاح آکادمی فینووا خبر می‌دهد و آن را برای حوزه استارت‌آپ‌های فین‌تکی لازم می‌داند. به گفته او، یک استارت‌آپ برای موفقیت در این حوزه باید مطالب زیادی فرا بگیرد. بخشی از آن در تجربیات خواهد بود، اما بخشی دیگر دانشی است که می‌تواند به‌مرور به او منتقل شود. این دانش گاه به‌درستی به فعالان استارت‌آپی منتقل نشده و کمبود زیادی در این بخش احساس می‌شود. تلاش ما این است که بتوانیم جای خالی این آموزش را پر کنیم.»
بخشی از این مطالب به‌صورت خاص در حوزه فین‌تک است و باقی آنها دانش عمومی محسوب می‌شود که البته رنگ و بوی فین‌تک خواهد داشت. با این همه این مجموعه به‌دنبال آموزش برای آموزش نیست. بدیعی می‌گوید: «دانش مورد نظر ما به فضای دانشگاهی ارتباطی ندارد. ما به‌دنبال ارائه مدرک یا درآمدزایی از این مساله نیستیم و صرفا می‌خواهیم آکادمی فینووا خون تازه‌ای به رگ‌های حوزه استارت‌آپی وارد کند. این آموزش را هم در وهله اول از افرادی شروع می‌کنیم که می‌خواهیم روی آنها سرمایه‌گذاری داشته باشیم.»
با علی بدیعی بیشتر آشنا شوید:
سیدعلی بدیعی متولد سال ۶۳ است و کارشناسی ارشد خود را در رشته MBA دریافت کرده است. او از سال ۹۳ در حوزه استارت‌آپی فعالیت می‌کند و از ابتدای سال ۹۶ مدیریت مجموعه فینووا را به دست گرفته است.