نرخ‌های سود بانکی نرخ‌های تعادلی بازار نبوده‌اند

به گزارش پایگاه خبری تامین مالی و لیزینگ ایران سیدعباس موسویان ـ عضو کارگروه بانکداری بدون ربا ـ‌ به بررسی فقهی و اقتصادی تعیین نرخ سود بانکی در نوزدهمین همایش بانکداری اسلامی اشاره کرد و گفت: یکی از متغیرهای اساسی در فعالیت‌های بانکی، تصمیم‌گیری برای نرخ‌های سود سپرده‌ها و تسهیلات بانکی است.

وی ادامه داد: این تصمیم افزون بر آثار فقهی و حقوقی، آثار متعدد اقتصادی نیز بر جای می‌گذارد و مطالعات نظری و تجربی نشان می‌دهد که تغییر نرخ‌های سود بانکی، روی حجم سپرده‌ها، ترکیب انواع سپرده‌ها، سرمایه‌گذاری و نرم تورم تاثیر می‌گذارد.

موسویان تصریح کرد: مطالعه تاریخ بانکداری ایران نشان می‌دهد که نرخ‌های سود بانکی چه پیش از انقلاب و چه پس از آن، به وسیله دولت و بانک مرکزی و به صورت دستوری تعیین و این مساله باعث شده است در هیچ زمانی نرخ‌های بانکی ایران، نرخ‌های تعادلی بازار نباشند و همیشه بر اساس مصالح مقطعی تصمیم‌گیری شود.

به گفته وی آخرین مطالعات نظری و تجربی درباره ارتباط تغییرات نرخ‌های سود بانکی با متغیرهای کلان اقتصادی چون پس انداز، سرمایه‌گذاری و تورم، به این نتیجه می‌رسیم که اسلامی ترین و اقتصادی ترین شیوه برای رسیدن به نرخ‌های سود عادلانه زمینه سازی برای آزادسازی نرخ‌های سود بانکی است.

موسویان تصریح کرد: اگر هم به دلیل وضعیت خاص اقتصادی ایران، تا رسیدن به آن وضعیت ناچار از تعیین مقطعی نرخ‌های سود بانکی هستیم این تعیین نرخ باید با هدف نزدیک شدن به وضعیت تعادلی بازار و همسو با نرخ‌های بازار باشد.

عضو کارگروه بانکداری بدون ربا با بیان اینکه پژوهش‌های نظری و تجربی نشان می‌دهد که نرخ‌های سود بانکی چه در طرف سپرده‌ها و چه در طرف تسهیلات در یک بازار آزاد اقتصادی نتیجه تعادلی و میل نهایی به پس انداز و ارزش افزوده سرمایه در بخش واقعی اقتصاد است عنوان کرد: تعیین نرخ‌های سود بانکی، روی حجم سپرده‌ها، ترکیب انواع سپرده‌ها، سرمایه‌گذاری و نرخ تورم تاثیر می‌گذارد، بنابراین هر نوع تغییری باید با رعایت دقیق کارشناس اقتصادی و تشخیص جایگاه هر یک از متغیرهای کلان و میزان حساسیت آنها در ارتباط با تغییرات نرخ سود بانکی باشد.

به گفته وی راهکار کوتاه‌مدت برای نزدیک کردن «نرخ‌های دستوری» به نرخ‌های تعادلی بازار آن است که نرخ‌های سود بانکی ایران با نرخ‌های متوسط جهانی مقایسه شود و تغییرات نرخ‌ها در جهت دستیابی به آن نرخ‌ها باشد.

وی خاطر نشان کرد: مطالعه تاریخ بانکدرای ایران نشان می‌دهد که نرخ‌های سود بانکی همیشه به صورت مقطعی و دستوری بوده و این امر باعث شده است در هیچ زمانی نرخ‌های سود بانکی، نرخ‌های تعادلی بازار نباشد.