اثرات بحران کرونا و فرصت‌های اقتصاد غیر تماسی

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، در طول چند ماه، آنچه به نام بحران سلامت جهانی آغاز شد، همچون گلوله برفی به یک بحران اقتصادی بدل شد. صندوق بین‌المللی پول کاهش تولید سرانه ناخالص داخلی در نتیجه همه‌گیری را 2 برابر بیشتر از بحران مالی 2009 برآورد کرده است؛ اما کارشناسان روی یک چیز توافق دارند و آن هم این است که این بحران تنها به خاطر تأثیراتی که تاکنون داشته بی‌سابقه نیست؛ بلکه اثراتی که پس از بحران بر جای می‌گذارد نیز بی‌سابقه خواهد بود.

اما چه چیزی اثرات پس از بحران را متفاوت می‌کند؟ اعتقاد بر این است که دلیل آن بالا رفتن اقتصاد غیر تماسی است؛ بنابراین شگفت‌آور نیست هنگامی که اقتصادهای توسعه‌‌یافته‌ای همچون کره جنوبی اعلام می‌کنند به یک همیاری ملی برای تجدید وضع اقتصادی با تکیه بر مفهوم Untact ـ مترادف هوشمندانه‌ای برای غیر تماسی ـ نیاز است.

غیر تماسی مبدل به بخشی کلیدی از برنامه 76 تریلیون ونی (واحد پول کره) (62 میلیارد دلاری) موسوم به «New Deal» (قرارداد جدید) شده است. یک گزارش 136 صفحه‌ای منتشر شده که جزئیات برنامه را شرح می‌دهد و در آن 47 بار کلمه Untact ذکر شده است و خواستار سرمایه‌گذاری بیشتر در روباتیک، هواپیماهای بدون سرنشین، وسایل نقلیه خودران و تکنولوژی‌های دیگری که نیاز به ارتباط شخص به شخص را کاهش می‌دهد، شده است.

به طور مشابه، ژاپن برنامه ترغیب به استفاده بیشتر از خدمات غیر تماسی و از راه دور که به دلیل ترس مصرف‌کنندگان از لمس کردن، مجدداً مورد توجه قرار گرفته ‌است، را دنبال می‌کند؛ همچنین استفاده از وسایل نقلیه تحویل خودکار را پس از اینکه در این کشور تقاضای ارائه خدمات به واسطه همه‌گیری ویروس کرونا افزایش یافت را بر اساس پیش‌نویس استراتژی مذکور پیگیری می‌کند.

محرک‌های سمت تقاضا و سمت عرضه هستند که اقتصاد غیر تماسی را به یک پدیده واقعی در حال ظهور تبدیل می‌کند. پنج محرک مورد بحث قرار خواهند گرفت که اعتقاد بر این است که ورای این بحران نیز تداوم خواهند داشت، دو محرک نخست بر پایه تقاضا هستند و سه تای آخر عرضه محور هستند (شکل 1).

آگاهی بالا از سلامتی و امنیت

سلامت جسمانی در حال تبدیل شدن به بالاترین نگرانی مصرف‌کنندگان و حتی بیش از نگرانی‌های مالی و رفاهی است. یک بررسی دو هفته ای طولی از مصرف‌کنندگان، انجام‌شده توسط Deloitte در عرض 10 کشور یافته است که تنها حدود نیمی از مصرف‌کنندگان هنگام رفتن به فروشگاه و در هنگام درگیر شدن با خدمات شخص به شخص، احساس امنیت می‌کنند؛ حتی کشورهایی که وارد دوره بهبودی شده‌اند، نگرانی‌های اساسی از بازگشت یک پاندمی، موجب تقویت تغییرات رفتاری طولانی‌مدت شده است.

مشتریان توانمند از نظر دیجیتال این روند را نرمال می‌دانند

در حین قرنطینه، بسیاری از مصرف‌کنندگان به کانال‌های دیجیتال برای حفظ شیوه‌های نرمال زندگی در برابر محدودیت‌های خانگی، روی آوردند. یکی از نیازهای اصلی انسان‌ها، ارتباط با همنوعانش است. کنفرانس تلفنی ثابت کرده است که راهی عالی برای ارتباط داشتن با خانواده و دوستان است. در برنامه Houseparty، که تا قبل از کرونا ناشناخته بود، 50 میلیون نفر ثبت نام کردند ـ تصوری که 70 برابر حد نرمال در برخی بازارها است حالا برنامه اجتماعی اول در 82 کشور شده است. پذیرش بی‌سابقه پرداخت بدون پول نقد، به نجات مصرف‌کنندگان آمده است و آنها را قادر ساخته تا عادات خریدشان را حفظ کنند. برخی استدلال کرده‌اند که این شیوع سارس بود که راه چین را برای انجام پرداخت‌های دیجیتال و اقتصاد الکترونیکی، هموار کرد. این همه‌گیری همین کار را فرای چین انجام داد. یک بررسی که اخیراً انجام شده گزارش داد که کاهشی چشمگیر در استفاده از پول نقد از آغاز شیوع کرونا رخ داده است. در سنگاپور 67 درصد، مالزی و فیلیپین 64 درصد، و 59 درصد در تایلند.

نزدیک به 50 درصد مصرف‌کنندگان مورد بررسی در مالزی، سنگاپور و تایلند در حین همین دوره افزایش خرید آنلاین را گزارش داده‌اند. فعل و انفعالاتی که قبلا بدون حضور فیزیکی ناممکن در نظر گرفته می‌شدند، حالا ممکن شده‌اند. قابل توجه است که تقریباً دوسوم مصرف‌کنندگان بریتانیایی رویدادی را که در حین همه‌گیری تعطیل شده بود را به صورت زنده پخش کردند.

شبکه نسل پنجم به عنوان نیروی محرک قوی

تکنولوژی‌های پیشرفته بی‌سیم اساس و پایه تکنولوژی‌های خلاقانه همچون فناوری اطلاعات، اینترنت اشیاء و محاسبات ابری است. در پرتو کرونا اهمیت اتصال حتی بیش از پیش نمایان شده است چرا که عملاً هر مورد استفاده غیر تماسی به شدت به اتصال اینترنت وابسته است. همه‌گیری کرونا ممکن است حتی به خودی خود تقاضا برای اتوماسیون را سرعت بخشیده باشد که این امر فاصله اجتماعی را ممکن می‌کند و سازمان‌ها را به تکیه بیشتر بر زیرساخت‌های قدرتمند شبکه ترغیب می‌کند. در یک بررسی که اخیراً توسط Deloitte صورت گرفته، 76 درصد مدیران اجرایی باور دارند که 5G تکنولوژِی حیاتی برای کسب و کارشان طی سه سال آینده خواهد بود. توانمندی‌های پیشرفته 5G به کسب و کارها کمک می‌کند نحوه عرضه را تغییر دهند، تجربه مشتری را بهبود بخشند و بنابراین به اقتصاد غیر تماسی شکل دهند.

ظهور پلتفرم‌های مبتنی بر تجربه مشتری

در یک بررسی دیگر Deloitte، 56 درصد نیاز به «تماس بیشتر انسانی» در تجربه‌های دیجیتال‌شان را بیان کرده‌اند. کمبود اتصالات در تعاملات غیر تماسی می‌تواند منجر به افزایش «قصور تجربه» و بیگانگی کاربر می‌شود. این امر منجر به ظهور پلتفرم‌های انسان مرکز می‌شود که می‌تواند تجربه انسانی بیشتری را با خود به زندگی دیجیتال مصرف‌کنندگان بیاورد. انتظار می‌رود که بازار رایانش احساسی جهانی تا سال 2024 تا 90 میلیارد دلار با نرخ رشد سالانه مرکب 32.3 درصد نسبت به سال 2019 رشد کند. در حالی که رایانش احساسی ناتوان از جایگزینی لمس فیزیکی انسانی است، می‌تواند حالت‌های فیزیکی مصرف‌کننده را تشخیص دهد، نیازهای آنها را استنباط کنید و به صورت متنی و عاطفی پاسخ دهد.

ظهور معماری جدید مبتنی بر فضای ابری

با تکنولوژی که به عنوان ستون فقرات تجربه‌های دیجیتالی و عرضه‌های غیر تماسی خلاقانه خدمت‌رسانی می‌کند، معماری تکنولوژی به عنوان راهی برای استفاده کسب و کارها از این فرصت‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. آغاز این روند بستگی به چابکی و معماری تکنولوژی سازمانی مقیاس‌پذیر دارد، که به پذیرشی عمیق‌تر از پردازش ابری اشاره دارد. 73 درصد مدیران اجرایی توسعه و فناوری اطلاعات می‌گویند یک فضای ابری به توسعه سریع‌تر منجر می‌شود و به به‌روز‌رسانی‌ها پاسخگوتر است. این امر به شرکت‌هایی که با مصرف‌کننده در تماس مستقیم هستند، کمک می‌کند تا بازده را بهبود دهند و به رفتارهای سریع‌التغییر مشتری با سرعت پاسخ دهند.

اقتصاد غیر تماسی همچنان که صحبت می‌کنیم در حال تکامل است؛ اما از تعریفی گسترده‌تر می‌توان به منظور بررسی تأثیراتش استفاده کرد. این گزارش، اقتصاد غیر تماسی را به دو شاخه عمده تقسیم می‌کند (به ارائه 2 رجوع کنید). اولین شاخه ظهور مصرف «در خانه» است که تغییر نقاط تماس مصرف‌کننده را در بر می‌گیرد و کارهایی هستند که در بیرون خانه انجام می‌گرفتند و به درون خانه منتقل شده‌اند. اینها همچنین شامل مسئله تجارت الکترونیک که هم اکنون برای خرید و تحویل محصولات مشتری یا سلامت از راه دور که پدیده‌ای در حال ظهور است، نیز می‌شود. شاخه دوم مصرف خارج خانه غیر تماسی است، جایی که نقاط تماس مصرف‌کننده همچنان در خارج از خانه و همان جا ادامه می‌یابد؛ اما به گونه‌ای شکل گرفته که به وسیله تکنولوژی و نوآوری خدمات، غیر تماسی باقی می‌ماند (شکل 2).

اعتقاد بر این است که مصرف «در خانه» در منطقه آسیا ـ اقیانوسیه از 1.2 تریلیون دلار آمریکا در سال 2019 به 3 تریلیون دلار در سال 2025 آمریکا برسد (شکل 3).

 به منظور زمینه‌سازی در این مورد، 6 دسته‌بندی مبتنی بر مصرف «در خانه» 60 درصد کل مخارج منطقه آسیا ـ اقیانوسیه را تشکیل خواهد داد؛ همچنین اثر 3 تریلیون دلاری که تا سال 2025 به تحقق خواهد انجامید، 30 درصد از مصرف 6 گروه خواهد بود. جالب‌تر اینکه اقتصاد 3 تریلیون دلاری که کرونا عامل آن شد، 20 درصد بیشتر از آن چیزی است که اگر همه‌گیری نبود، رخ می‌داد. در کوتاه‌مدت، روند مصرف «در خانه» به وسیله همه‌گیری به شدت افزایش یافت. اثر همه‌گیری نباید نادیده گرفته و صرفاً یک طوفان گذرا دانسته شود.

انتظار نمی‌رود ظهور مصرف «در خانه» امری همگن باشد ـ انتظار می‌رود گستره اثر در عرض دسته‌بندی‌ها متأثر از موضوعات سطوح مصرف کنونی، تمایل به اختلال دیجیتالی و بلوغ دیجیتالی زنجیره ارزش درون هر دسته‌بندی، متفاوت باشد. برای نمونه، انتظار می‌رود رشد مصرف غیر تماسی، کالاهای مصرفی، با توجه به اینکه دوره‌های پیش از کرونا زمینه را فراهم کرده بود تا سال 2025 بیشترین مصرف را به خود اختصاص دهند (2316 میلیارد دلار آمریکا، 77 درصد). به عنوان مثال، یک پلتفرم پیشگام در زمینة تجارت الکترونیک در جنوب شرقی آسیا، افزایشی 82 درصدی از Q1 به Q2 در سال 2020 را نشان داد که به تنهایی فقط در Q2 سال 2020 به طور متوسط نزدیک به پنج میلیون بازدیدکننده بیشتر داشت.

در امر آموزش، کرونا جنبش عظیمی از ارائة آموزش، به طرق کانال‌های آنلاین را به خود دید. برای مثال، در طول دو ماه، بین ماه‌های آوریل و مارچ، یک شرکت پیشگام در فناوری‌های آموزشی (EdTech) در هند 13.5 میلیون کاربر را به صورت مجانی به پلتفرم خود اضافه کرد. در حالی که آموزش مجازی میان دانش‌آموزان جوان محدودیت‌های خود را دارد و به نظر می‌رسد که پس از کرونا به کلاس‌ها برمی‌گردند، همچنان انتظار می‌رود رشد چنین آموزشی در نتیجه افزایش تقاضا برای MOOC‌ها (دوره‌های آنلاین آزاد گسترده) در میان دانش‌آموزان بالغ / بزرگسال به دلیل انعطاف در ارائه، شتاب بگیرد.

با توجه به مصرف غیر تماسی خارج از خانه علائمی از تغییر مشاهده می‌شود. گارتنر ذکر می‌کند که حداقل 2 نفر از هر 10 خرده‌فروش سازمان‌هایی با منابع رباتی تأسیس خواهند کرد تا نیروی کار غیر انسانی را مدیریت کنند و به صورت چشمگیری در مکان‌های حقیقی از تکنولوژی‌های غیر تماسی استفاده خواهد شد. هم اکنون، همه‌گیری جهانی با تقاضای گسترده‌ای برای تمیزکاری عمیق و مؤثر روبه‌رو است، همچنین تکنولوژی‌های ضدعفونی‌کننده که تماس مستقیم انسان با مناطقی را که بالقوه آلوده است دخیل نمی‌کنند، نیز در حال افزایش هستند. علاوه بر این، ظهور 5G محرک بیشتری برای اقتصاد خارج از خانه غیر تماسی است. برای مثال در ووهان، یک شرکت ارتباط از راه دور، شبکه‌ای 5G در بیمارستانی تخصصی در طول سه روز نصب کرده است: ربات‌های توانمند به شبکه 5G اکنون می‌توانند به مراقبت کردن از بیماران در بیمارستان کمک کنند و مقیاس سنجی کنند، و میزان زمانی را که کادر پزشکی با بیماران عفونی می‌گذرانند را کاهش دهند.

ادامه دارد…