چارچوب سیاست واقعی و اعتبار زمانی و مکانی در پولشویی

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، قوانین FATF به منظور مقابله با پولشویی، مقابله با تامین مالی برای ارگان ها یا گروه های تروریستی و همچنین تهدید های مربوط به یکپارچگی سیستم مالی بین المللی وضع گردیده است. 
در همین راستا بسیاری از کشورها با پیوستن به این سازمان و اجرایی کردن استانداردها و قوانین FATF در سیستم مالی خود، تلاش می کنند در حوزه مالی شفافیت کافی داشته باشند. 

در اکثر کشورهای جهان سوم، معاملات معمولاً شفاهی بوده و کمتر در دفاتر حسابداری (اگر وجود داشته باشد) ثبت می گردد و دریافت ها و پرداخت ها نزد عاملان آنها نیز امری خصوصی است.
در چنین جوامعی فعالیت های اقتصادی نظام های بانکی در رابطه با مالیات غالباً مورد مطالعه قرار نمی گیرد و نقل و انتقال پول به صورت غیرمستقیم در وجه حامل است. پول، چک و اسناد مالی و حتی اسناد اموال غیر منقول چندین بار دست به دست می گردد و ثبت و انتقال آن در دفاتر رسمی سال های متمادی به تعویق می افتد و ثبت نمی شود. 
در این کشورها "کد شناسه ملی" وجود ندارد و اظهارنامه مالیاتی غالباً تنظیم نمی شود. در چنین شرایطی انتظار پولشویی که عمدتاً با کنترل جریان های درآمد غیرقانونی، ناپاک و مخفی سروکار دارد، امری عبث خواهد بود.

* مفهوم جامع پولشویی- پول با منشاء مشکوک یا پول غیرقانونی
اصطلاح پولشویی به معنی شستن و پاک کردن پول هایی که از فرآیندهای غیرقانونی و ناپاک (مانند قمار و شرط بندی، نرخ بهره از بازار معاملاتی، معاملات ربا و روسپیگری) حاصل شده است، به طوری که ماهیت آن عوض شده و تبدیل به پول پاک و قانونی شود.
واژه پولشویی ماهیتاً واژه ای غربی است که معنی آن ریشه در فرهنگ اقتصادی و مالی کشورهای پیشرفته دارد، جایی که نقل و انتقال درآمدها صرفاً از طریق نظام بانکی انجام می شود. در این کشورها وجود وجه نقد فیزیکی در حجم زیاد و توجیه نقل و انتقال دستی آن در چارچوب قوانین و مقررات به سختی و بر اساس استثناء ممکن است بگنجد و هر نوع پنهان کاری و عدم شفافیت و عدم گزارش به ادارات مالیات بر اساس قانون جرم محسوب می شود. 
بر اساس تعریف فرهنگ انگلیسی آکسفورد، پولشویی عبارت است از وجوهی با منشاء مشکوک یا غیر قانونی و معمولاً در ارتباط با یک کشور خارجی و بازیافت مجدد آن در جامعه آنچه به نظر می رسد پاک باشد یا از منابع قانونی تحصیل شده باشد. 
پولشویی را سومین تجارت مهم جهان نامیده اند و این جمله به کرات در منابع پولشویی تکرار شده است. به همین دلیل گاه می بینیم به عنوان یک علم از آن یاد می شود. گاهی پیشرفت های مرتبط با "مقابله با پولشویی" زمینه را برای شکار پول های کثیف فراهم می آورد. 
همچنین از اصطلاحات ترکیبی دیگری نظیر پولشویی با "تجارت اعتباری"، "تجارت هوشمند"، "پول های عمده"، "ضد پول"، "جنایت در فضا" و یا "پول در فضا" استفاده می شود. 
می توان گفت که تامین مالی تروریسم پولشویی در خلاف جهت است؛ یعنی پول بالقوه پاک را می توان برای مقاصد غیرقانونی وارد مجراهای مالی کرد. 
در قانون گذاری چون مرز فعالیت های قانونی و غیرقانونی با دو محور اعتبار زمان (عطف به ماسبق شدن) و اعتبار مکان (مرزهای سیاسی کشورها) تغییر می کند، نمی توان پرسید که چرا کشورهای دیگر در امحاء موارد خلاف و غیر قانونی یک کشور همکاری نمی کنند.
کنوانسیون های (یا قراردادهای) بین المللی به طور کلی برای کشورهایی که به آنها ملحق شده اند، در حکم قانون هستند. در عین حال که ممکن است قوانین خاص اجرای همه مفاد آن را نداشته باشند. به طور مثال اگر رباخواری، قماربازی و روسپیگری در کشوری جرم نیست، نباید انتظار داشت درآمد حاصل از آن مشمول پولشویی شود و در انتقال چنین ثروت هایی به کشورهای دیگر نیز همین قاعده برقرار خواهد بود. 

* سیستم های مالی مشمول پولشویی
بر اساس مطالعات اخیر در زمینه سیستم های مالی مشمول پولشویی می توان چند گروه تعریف کرد:
"سیاست واقعی" خود نوعی پولشویی است، زیرا حکومت ها نسبت به علاقه یا تنفر از افراد و سازمان های فعال در یک جامعه فعالیت آنها را مشمول پولشویی و یا معاف از آن می دانند. بر اساس نظر آنها اصطلاح پولشویی خود یک "ارزش نهاده شده" است.
پولشویی ممکن است به هیچ وجه مربوط به جرائم جنایی نباشد و صرفاً جا به جایی پول جنبه سری، اطلاعاتی و یا در ارتباط با امنیت ملی یک یا چند کشور باشد. 
بنابراین بسیار طبیعی است که واژه پولشویی یک ارزش نهاده شده باشد. به عنوان مثال، وقتی سازمان سیا پول های مورد نیاز برای انتخابات را از حساب بانک BBC برداشت می کند، آن دسته از آمریکایی هایی که در جریان امر هستند، آن را به تسهیلات مربوط به منابع ملی آمریکا تعبیر می کنند و اگر همین کار را مافیا یا لیبیایی ها انجام دهند، آن را خلاف و غیرقانونی دانسته و مشمول پولشویی تلقی می کنند.

سخن پایانی
با مطالعه مقاله حاضر مشخص شد که واژه پولشویی تمامی پول هایی را شامل می شود که یا از فرآیندهای غیر قانونی حاصل شده باشد و یا به صورت سری و پنهانی جا به جا شود که در این صورت منشاء اصلی آن مشکوک خواهد بود. سازمان FATF با وضع قوانین برای مقابله با پولشویی در جوامع مختلف تلاش دارد تا از جریانات پولشویی جلوگیری کرده و شفافیت مالی را جایگزین آن کند. نکته جالب توجه این است که در برخی مواقع نمی توان تعریف درستی از واژه پولشویی در یک کشور داشت، زیرا ممکن است در یک کشور مانند ایران پول های حاصله از ربا، نرخ بهره، شرط بندی و امثال آنها مشمول پولشویی باشد، در حالی که همین پول ها در کشوری مانند آمریکا شامل پولشویی نمی شود و در این کشورها نقل و انتقالات مشکوک و سری و یا پول های اختصاص داده شده به گروه های فعال خاصی می تواند جرم محسوب شود.

منبع: Journal of Psychology and Education
نویسنده: سعیده فتحی مغانلو