همکاری بوم ها با بانک ها با شعار مدیریت ریسک و تسهیم منافع
گفتگو با ناصر حکیمی، مشاور مدیرعامل بانک تجارت
فین تک ها یا شرکت های ارائه دهنده فناوری های مالی شرایطی را برای بانک ها فراهم می سازند تا با تقویت زیرساخت های تکنولوژی و در بستر اینترنت بتوانند خدمات مالی و پرداخت خود را با روشی نوین به مشتریان عرضه کنند؛ این موضوع در حال حاضر یکی از مهم ترین سیاست گذاری های بانک ها برتر می باشد. از این رو، در مقاله حاضر طی گفتگویی با مشاور مدیرعامل بانک تجارت، ناصر حکیمی، به این موضوع پرداخته ایم که ورود فین تک به صنعت بانکداری در ایران تا چه حدی امکان پذیر است و پیش نیازهای توسعه فناوری مالی در بانک ها چیست؟
* نقش بومها به عنوان واحد هماهنگ کننده
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، مشاور مدیرعامل بانک تجارت نقش بوم ها را به عنوان واحد هماهنگ کننده و ارزش زا معرفی می کند. زیرا معتقد است که مهمترین عامل برای هر بنگاهی که بخواهد در نقش فین تک فعالیت کند، دسترسپذیری آسان آن به مجموعهای از خدمات پایه است که بتواند با ترکیب آنها برای مشتریان ارزش افزودهای را ایجاد کند.
لازمه دسترسی به خدمات پایه عقد قرارداد با هر یک از بانکها برای اخذ آنهاست. بنابراین در شرایطی که سی و اندی بانک در کشور وجود دارد، عقد قرارداد با تمامی این بانکها برای یک فین تک یا کسب و کار نوپا بسیار مشکل و زمانبر خواهد بود.
از طرفی هماهنگی بین فین تک و بانک مستلزم شیوههای ارتباطی مختلفی اعم از ارتباطات فنی و حقوقی است که انجام و مدیریت آن فرایندی پرهزینه و دشوار است. وجود بومها به عنوان واسطهای که بتواند پیچیدگیهای حقوقی و فنی را با مجموعه بانکها مدیریت کرده و فین تکها و کسبوکارهای نوپا را با یک رابط واحد و مشخص به آنها وصل کند، واحد ارزشزایی فوق العادهای است.
* محورهای اصلی اتصال بانک ها به بوم ها
حکیمی در زمینه محورهای اصلی اتصال بانک ها به بوم ها بیان داشت که مهمترین عامل در پذیرش زیست بومهای بانکی، ذهنیت مدیران بانکها در پذیرش آنها به عنوان طرف اطمینان برای بروننمایی (exposure) سرویسهای بانکیشان است.
همچنین باید از طرف خود بومها چه به لحاظ فنی و چه به لحاظ حقوقی و قراردادی اطمینان لازم برای بانکهای طرف قرارداد بوم ایجاد شود که ایمنی، تطبیق (compliance) و صرفه و صلاح آنها رعایت میشود.
مشاور مدیرعامل بانک تجارت در ادامه اظهار داشت که نقش مدیران بومها در این قضیه متقاعد کردن بانکها بسیار پررنگ است. مدیران و صاحبان بومها باید قادر باشند با زبان بانکی با مدیران بانکها وارد گفتوگو شوند تا نتیجه مطلوب از آن حاصل شود.
حکیمی مجدداً بر سه عامل مهم امنیت، تطبیق و صرفه و صلاح تأکید کرد. از نظر ایشان، این سه محور باید چارچوب رابطه بانک با بوم را شکل دهد؛ در غیر این صورت بانکها علاقهای به تحمل ریسکهای ناشی از اتصال یک شبکه مویرگی به سامانههای خود را نخواهند پذیرفت.
* راه حل درک بازار و رگولاتور درباره واسطه گری بوم ها
حکیمی در زمینه راه حل درک بازار و رگولاتور درباره واسطه گری بوم ها اظهار داشت "به نظر من بیشتر از این که بانکها بازار را درک کنند، بومها و کسب و کارها باید بانک و مفاهیم بانکی را درک کنند".
ایشان در ادامه خاطرنشان کرد اگر کسب و کار نوپایی میخواهد در زمینه ارائه خدمات مویرگی به بخش خاصی از بازار فعالیت کند، باید حداقلهای دغدغههای بانکی و همچنین نحوه کسب درآمد و تسهیم آن با بانک را در مدل کسب و کار خود ببیند.
مدلهای کسب و کاری موجود عمدتاً معطوف به سودآوری خود کسب و کار است، اما در حالتی که کسب و کار به سمت پلتفرمی شدن پیش میرود و اصطلاحاً چند وجهی میشود، باید شبکه ذینفعان و منافعی که هر کدام از آنها کسب میکنند شناسایی شده و به درستی پیامی مبنی بر ایجاد ارزش افزوده مخابره شود.
* توسعه مدلهای قراردادی همکاری بوم ها با بانک ها
مدلهای قراردادی در کسب و کارهای نوگرا بسیار متنوع است. مشاور مدیرعامل بانک تجارت اضافه کرد: این امکان وجود دارد که برای مدل های قراردادی همکاری بین بوم ها و بانک ها ستونهایی تصور کرد که کل مدل کسب و کاری را حول آنها بنا کرد. دو ستون این طاق کسب و کاری را تحمل میکند و آنها مدیریت ریسک و تسهیم منافع است.
کسب و کار و بانک باید به یک گفتمان (discourse) مشترک برسند و این دو ستون مذکور، این گفتمان را تشکیل میدهند که ذیل آن مباحث فنی و کسب و کاری شکل میگیرد تا در نهایت به قراردادهای همکاری منجر شوند.
* سناریوهای آینده همکاری بوم ها با بانک ها
ایشان در زمینه سناریوهای آینده همکاری بوم ها با بانک ها بیان کردند اتفاق خوبی که در کشور افتاده، ایجاد زیست بوم یا بومهایی متشکل از خود بانکهاست. یعنی بانکها در حوزه واسطهگری خدمات پایه شریک میشوند.
این مقدمه خوبی برای جلب اطمینان بانکهاست. اما ادامه این وضعیت با استقبال کسب و کارهای نوآور تکمیل میشود.
حکیمی در زمینه نوع همکاری بوم ها با بانک ها تاکید کرد "به نظر من همانگونه که بانکها برای ایجاد بوم با هم مشارکت کردهاند، کسب و کارهای نوآور نیز باید انجمنی تشکیل دهند که کمکهای حقوقی و مدیریت ریسک و مفاهیم بانکی را در آن متمرکز کنند."
سخن پایانی
با مطالعه مقاله حاضر مشخص شد که لازمه همکاری بانک ها با فین تک ها این است که طی قراردادی این همکاری آغاز شده و شیوه هایی ارتباطی موثری مانند ارتباطات فنی و حقوقی جهت افزایش این تعامل بین بانک ها با یک فین تک صورت بگیرد که شرکت های واسط یا بوم ها جهت ایجاد این نوع هماهنگی ایجاد شده اند. این نوع رابطه بین بانک ها و بوم ها بر اساس سه محور امنیت، تطبیق، صرفه و صلاح استوار است و عدم رعایت هر کدام این موارد باعث می شود بانک ها در مقابل نفوذ یک شبکه مویرگی به سامانه های خود مقاومت کنند. همچنین پلتفرم این همکاری نه تنها برای کسب و کار، بلکه برای تمامی ذی نفعان بایستی دارای ارزش افزوده باشد.
منبع: ماهنامه بانکداری آینده