دو مانع برای ایجاد خدمات آنلاین بانکی/ لزوم تغییر نگرش مدیران جهت استقرار نظام بانکی

بانک الکترونیک نداریم

عسگری انارکی در گفت و گو با پایگاه خبری بانکداری الکترونیک گفت: بانکداری الکترونیک با بانک الکترونیک متفاوت است. بانکداری الکترونیک به مثابه این است که وارد یک سوپر مارکت می‌شوید که هم امکان خرید سنتی و حضوری دارد و هم می‌تواند خدمات اینترنتی و از راه دور برای مشتری فراهم کند. امروز در نظام بانکی، بانکداری الکترونیک مصداق‌هایی مانند موبایل بانک‌ها دارد. اما بانک مجازی یا بانک الکترونیک مقوله دیگری است که هنوز بانک مرکزی به آن ورود نکرده است. گرچه چندین بار در اوایل دهه 80 و دهه 90 مجوزهایی صادر شد اما پس از مدتی آن مجوزها نیز باطل شد.

او متذکر شد: برای اجرای این شیوه در نظام بانکی کشور، نوع برخورد و نوع نگاه باید تغییر کند. یعنی ابتدا مدیران کشور باید تغییر نگرش داشته باشند تا بتوان در جهت استقرار این نظام گام برداشت.

عقب ماندگی 30 ساله در مقررات

به گفته عسگری انارکی امروز در دنیا پی پال (Pay Pal) در حال گرفتن مجوز بانک برای ارائه تسهیلات است اما در ایران ارائه خدمات به طور کامل در اختیار بانک‌هاست. تا زمانی که ارائه خدمات و سرویس‌های فایننشال منحصر به بانک‌هاست اتفاق بزرگی نخواهد افتاد. در این حوزه یعنی در حوزه مقررات ما 30 سال از دنیا عقب هستیم. ریسک پذیری وجود ندارد.

او که سمت مدیریت مرکز انفورماتیک وزارت علوم را در سوابق خود دارد موضوع مهم دیگری که در بحث آنلاین به آن اشاره می‌کند مساله تحریم‌هاست. به اعتقاد عسگری انارکی ما امروز محدودیت‌های سخت‌افزاری و محدودیت‌های نرم‌افزارهای پایه را داریم. در واقع اگر بخواهیم به سراغ بیگ دیتا برویم باید این محدودیت‌ها برداشته شود. اگر در شرایط تحریم و وجود همین محدودیت‌ها هم این کار انجام بشود؛ ناقص خواهد ماند.

او با بیان اینکه از نظر وضعیت فعلی زیرساخت‌ها کفایت می‌کند افزود: عمده مشکل ما در بخش نرم‌افزارهاست. در بخش سخت‌افزارها مشکل حادی وجود ندارد اما در حوزه نرم افزارها به شدت با محدودیت مواجه هستیم. سخت افزار را می‌توان به نحوی و با هزینه بالا تهیه کرد اما نرم‌افزارها و بانک‌های اطلاعاتی را نمی‌توان به سادگی در اختیار داشت. به طور مثال امروز یک نسخه قانونی از نرم افزار اوراکل را نمی‌توانیم در کشور داشته باشیم. کپی این نرم افزارها هم مشکلی را حل نمی‌کند چون پشتیبانی لازم را نخواهد داشت. به طور مثال شما می‌توانید یک نسخه کپی از لینوکس را داشته باشید اما از خدمات آنلاین و پشتیبانی‌ها و آپدیت‌های شرکت به طور قطع محروم خواهید بود.

خطر بازگشت به وضعیت اولیه وجود دارد

عسگری انارکی که پدر خودپردازها در ایران شناخته می‌شود توضیح داد: در شرایطی که کرونا ما را به نوع دیگری از زندگی وا داشته است و ناگزیر به رفتن به سمت زندگی آنلاین شده‌ایم؛ به نظرم قدم‌های خوبی در حال برداشته شدن است اما معتقدم با آمدن واکسن و داروی کرونا، در شش ماه تا یک سال آینده، خطر بازگشت به وضعیت اولیه را داریم.

او اذعان کرد: امروز تحریم بیش از آنکه فرصت تلقی شود به تهدید تبدیل شده است. از آنجا که بخش عمده اقتصاد ما دولتی است؛ با کاهش فروش نفت و درآمدهای ارزی، بسیاری از شرکت‌های انفورماتیک ما ورشکسته شده‌اند. شرکت‌هایی که تا پیش از این به دلیل وابستگی به دولت از بودجه عمومی ساپورت می‌شدند امروز با تعدیل نیرو و حتی مهاجرت به دیگر کشورها مواجه هستند بنابراین سرمایه گذاری مورد انتظار در این حوزه، صورت نمی‌گیرد.

لزوم همکاری سایر دستگاه‌ها در کنار داشتن بانکداری متمرکز

عسگری انارکی یادآور شد: موضوعی که می‌تواند به سیستم بانکی در ارائه خدمات آنلاین کمک کند داشتن کربنکینگ یا بانکداری متمرکز است. امروز به جز بانک سپه و مسکن می‌توان گفت تقریبا همه بانک‌ها سیستم متمرکز بانکی را دارند. قطعا بانک‌هایی که از سیستم کربنکینگ بهره می‌برند دستشان در ارائه خدمات آنلاین بازتر خواهد بود. تا حدودی هم در زمینه ارائه خدمات آنلاین گام برداشته‌اند.

اما در این خصوص مشکل همراهی سایر دستگا‌ها وجود دارد. به طور مثال فلسفه بوجود آمدن کارت ملی هوشمند چه بود؟ ذات این تصمیم برای شناسایی غیرحضوری و آنلاین افراد بود. این پروژه با تجهیزات و لوازم صدور شاید حدود یک میلیارد دلار هزینه داشته است. اما امروز چگونه از هوشمندی این کارت‌ها استفاده می‌شود؟ این همه سرمایه‌گذاری صورت گرفت اما بهره برداری مورد نظر از آن صورت نگرفت. به طور قطع اگر از این کارت ها استفاده کارکردی می‌توانست صورت گیرد؛ امروز دست بانک‌ها برای ارائه خدمات آنلاین بازتر بود. بنابراین همراه شدن سایر دستگاه‌ها در ایجاد این زندگی آنلاین لازم و حتمی است و نمی‌توان از بانک‌ها به تنهایی انتظار داشت.