سود و زیان بانک ها در زمان همه گیری کووید-۱۹
کووید-19 بی ثباتی و نوسان قابل توجهی در بازارهای سرمایه جهانی ایجاد کرده است. در حالی که هنوز تاثیر کامل آن مشخص نیست، انتظار می رود اثرات غیرمستقیم زیادی بر وضعیت اقتصادی و صنعت بانکداری کشورها داشته باشد. بررسی اجمالی وضعیت بانکها در شش ماهه نخست سال جاری حاکی از آن است که صنعت بانکداری در این دوره که با محدودیت های ناشی از کرونا همراه بود، شرایط بهتری داشته و در اغلب بانکها رشد سود، تبدیل زیان به سود یا کاهش سود اتفاق افتاده است. از این رو، در مقاله حاضر هدف این است که سود و زیان بانک ها در دوره کرونا بررسی شده و همچنین با مدت مشابه در سال گذشته نیز مقایسه گردد. این اطلاعات می تواند در انتخاب بانک های سودده جهت سرمایه گذاری و همچنین برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های ارگان های اقتصادی بسیار حایز اهمیت باشد.
سود و زیان بانک سرمایه در دوره کرونا
بررسی نسبت سود و زیان بانک سرمایه در دوره کرونا نشان داد که این بانک همچون سالهای قبل رکورددار زیاندهی در میان بانکهاست. با این حال بررسی صورتهای مالی شش ماهه سال جاری حاکی از بهبود نسبی در کارنامه این بانک دارد. عملکرد بانک سرمایه در شش ماهه ابتدایی سال 99 با زیان بیش از 37 هزار میلیارد ریالی همراه بود که این رقم 10 درصد از زیان گزارششده در صورتهای مالی شش ماهه سال 98 کمتر است. در این دوره هر چند بانک موفق شده زیان خود از محل فعالیتهای مشاع را کاهش دهد؛ اما درآمدهای غیر مشاع بانک نیز کاهش یافته است.
جمع هزینههای بانک نیز با کاهش شش درصدی همراه شده است. در سبد هزینهای بانک، هزینه مالی با اختصاص حدود 80 درصد از هزینهها به خود بیشترین وزن را دارد که این موضوع حکایت از بحران نقدینگی در این بانک دارد. هزینههای مطالبات مشکوکالوصول نیز با سهم حدود 10 درصدی در این زمینه در رتبه بعدی قرار دارد، با این حال این رقم هزینهای در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 58 درصد کاهش داشته است.
وجود زیان انباشته حدود 307 هزار میلیارد ریالی (معادل 76 برابر سرمایه اسمی بانک) باعث شده این بهبود نسبی تأثیری بر شرایط کلی بانک نداشته باشد. با این وجود بانک سرمایه همچنان در وضعیت قرمز و لبه پرتگاه قرار دارد و اقدام عاجل نهادهای حاکمیتی در مورد این بانک ضروری است.
سود و زیان بانک شهر در دوره کرونا
سود و زیان بانک شهر در دوره کرونا توازن مثبتی داشته است، به طوری که بانک شهر از جمله بانکهایی است که هر چند حاصل عملکرد آن زیان بوده اما موفق شده است میزان زیاندهی خود در شش ماهه سال جاری را نسبت به شش ماهه سال 98 کاهش دهد.
بررسیها نشان میدهد در دوره 6 ماهه 99 زیان خالص 177 هزار میلیارد ریالی گزارش کرده که این عدد در مقایسه با سال قبل با افت 7 درصدی همراه شده که به دلیل زیاندهی در بخش عملیاتی مشاع بوده است. بر اساس صورتهای مالی شش ماهه 99 زیان شرکت از محل فعالیتهای مشاع در این دوره حدود 18 هزار میلیارد ریال بود که این عدد رشد 117 درصدی زیانآوری را در این دوره نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان میدهد.
با این همه جمع هزینههای شرکت طی این مدت نسبت به زمان مشابه سال قبل حدود 52 درصد کاهش یافته که بخش عمده آن به کاهش حدود 51 درصدی هزینه مطالبات مشکوکالوصول و حذف کامل هزینههای مالی مربوط است. با وجود این به نظر میرسد بانک شهر نیز عزم خود را برای کاهش زیاندهی جزم کرده است و بعید نیست با حل مشکلات نقدینگی، شاهد سوددهی این بانک در سالهای بعد باشیم.
سود و زیان بانک ایران زمین در دوره کرونا
آمار سود و زیان بانک ایران زمین در سایت کدال حاکی از آن است که بر خلاف سایر بانکها، شرایط در بانک ایران زمین نه تنها بهبود نیافته بلکه بدتر شده است. زیان خالص گزارش شده از سوی این بانک در شش ماهه سال جاری بیش از 33 هزار میلیارد ریال بود که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل جهش حدود 169 درصدی را نشان میدهد. دلیل عمده رشد قابل توجه در زیان ایران زمین را باید هم در عملیات مشاع جستوجو کرد.
بررسیها نشان میدهد عملیات مشاع بانک در دوره یادشده با زیان بیش از 27 هزار میلیارد ریالی همراه شده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از شش برابر شده است. این موضوع باعث شده رشد 65 درصدی درآمدهای غیر مشاع و نیز کاهش 27 درصدی جمع هزینههای بانک بیاثر شود و در عملکرد نهایی بانک چندان دیده نشود.
مشکلات نقدینگی همچنان مهمترین مشکل پیش روی مدیریت بانک ایران زمین است که باید برای دور کردن بانک از پرتگاه ورشکستگی به سرعت برای حل آن اقدام عاجل صورت گیرد. فروش بخشی از سرمایهگذاریهای این بانک در املاک از جمله پروژه ایرانمال یکی از این اقدامات میتواند باشد.
سود و زیان بانک گردشگری در دوره کرونا
حاصل توازن سود و زیان بانک گردشگری در دوره کرونا، سود 1583 میلیارد ریال بوده است که در مقایسه با زیاندهی 985 میلیارد ریالی در شش ماهه نخست سال 98 حکایت از پیشرفت قابل توجه در شرایط این بانک دارد.
جمع درآمدهای مشاع شرکت در شش ماهه نخست سال جاری رقم 7 هزار میلیارد ریال مثبت بوده این در حالی است که این رقم در شش ماهه 98 منفی 3382 میلیارد ریال بوده است. با این حال این بانک از معدود بانکهایی که کاهش (41 درصدی) جمع درآمدهای غیر مشاع را تجربه کرده است.
جمع هزینههای بانک نیز در دوره مورد بررسی حدود 20 درصد کاهش داشته است. با توجه به این روند و زیان انباشته 759 میلیارد ریالی بانک در پایان شهریور ماه، احتمال جبران این زیان و رسیدن به ناحیه سود انباشته در پایان سال 99 بسیار زیاد است. در این صورت سهامداران گردشگری نیز میتوانند بعد از سالها شیرینی تقسیم سود در مجمع سال آینده را تجربه کنند.
سود و زیان پست بانک ایران در دوره کرونا
عملکرد شش ماهه نخست سال جاری و یا به عبارت دیگر توازن سود و زیان پست بانک در دوره کرونا نسبت به سال قبل با پیشرفت نسبی همراه شده است، به گونهای که زیان 59 میلیارد ریالی به بار آمده در شش ماهه ابتدایی سال قبل در نیمه نخست سال جاری به سود 2091 میلیارد ریالی تبدیل شده است.
بر اساس گزارشات مالی، پست بانک در بهار و تابستان سال جاری رقمی معادل 5432 میلیارد ریال درآمد مشاع شناسایی کرده که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با رشد 79 درصدی همراه شده است. جمع درآمدهای غیر مشاع این بانک نیز در این دوره حدود 92 درصد رشد کرده است که افزایش 10 برابری درآمدهای حاصل از مبادلات ارزی دلیل عمده آن است.
همچنین در دوره مورد بررسی جمع هزینهها حدود 6613 میلیارد ریال بوده است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 38 درصدی را نشان میدهد. با این همه با توجه به زیان انباشته 8209 میلیارد ریالی در پایان شهریور ماه، پست بانک راه زیادی تا جبران آن و رسیدن به ناحیه سود دارد.
سود و زیان بانک قرضالحسنه رسالت در دوره کرونا
بررسی سود و زیان بانک قرض الحسنه در دوره کرونا به دلیل ماهیت قرضالحسنه در این بانک کمی سخت می شود، زیرا قرض الحسنه بودن این بانک باعث شده تا درآمدهای مشاع در صورتهای مالی آن تعریف نشده و درآمدهای غیر مشاع تنها منبع درآمدی این بانک باشد.
با توجه به صورتهای مالی شش ماهه، فزونی رشد نرخ هزینهها بر درآمدهای غیر مشاع باعث شده در مجموع شش ماهه حاصل عملکرد این بانک زیان باشد.
بر این اساس، جمع درآمدهای بانک 6 درصد رشد داشته این در حالی است که مجموع هزینههای بانک با رشد حدود 29 درصدی مواجه شده است. با این حال بانک رسالت همچنان زیان انباشته و برای ورود به ناحیه سود راه سختی در پیش دارد.
سود و زیان بانک سامان در دوره کرونا
بررسی سود و زیان بانک سامان در دوره کرونا نشان می دهد رشد حدود 9 برابری سود خالص نسبت به مدت مشابه سال قبل دستاورد بزرگ این بانک در شش ماهه نخست سال جاری است.
بر اساس صورتهای مالی جمع درآمدهای مشاع بانک سامان در شش ماهه نخست سال جاری مثبت 2684 میلیارد ریال بوده است که در مقایسه با عدد منفی 1286 که در شش ماهه سال گذشته گزارش شده بود، پیشرفت قابل ملاحظهای محسوب میشود. رشد 24 درصدی درآمدهای غیر مشاع نیز از دیگر دلایل جهش سودآوری در بانک سامان است.
رشد جمع هزینهها نیز در این دوره حدود 24 درصد است. عدم شناسایی هزینه مالی هزینه مطالبات مشکوکالوصول از مهمترین نکات ترکیب هزینهها در این بانک است. با توصیفات فوق بانک سامان یکی از کم ریسکترین و با ثباتترین بانکها در زمینه سودآوری به شمار میرود.
سود و زیان بانک رفاه کارگران در دوره کرونا
اطلاعات سود و زیان بانک رفاه کارگران در دوره کرونا حکایت از آن دارد که سود خالص بانک تغییر چندان محسوسی نسبت به نیمه نخست سال 98 نداشته است.
بر این اساس در شش ماهه نخست سال جاری، سهم از درآمد مشاع و همچنین جمه درآمدهای غیر مشاع بانک نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن به ترتیب با رشد 110 و 37 درصدی همراه شده است.
با این حال رشد 100 درصدی هزینهها باعث شده است تا سود خالص در مجموع حدود 9 درصد کاهش یابد. افزایش 101 درصدی هزینههای کارکنان و رشد 66 درصدی سایر هزینههای اجرایی از دلایل اصلی جهش در هزینههای بانک رفاه در شش ماهه نخست سال جاری به شمار میرود.
لازم به ذکر است که هر چند بانک رفاه کارگران در بورس یا فرابورس پذیرفته نشده است؛ اما اطلاعات سود و زیان خود را همچون شرکتهای پذیرفتهشده در سایت کدال بارگذاری میکند.
برآیند عملکرد بانکها نشان از آن دارد که ریلگذاری بانک مرکزی برای سامان دادن به وضعیت بانکها به عنوان ستون اقتصاد کشور، صنعت بانکداری را در مسیری درست هدایت کرده است. هر چند نتایج این عملکرد در عملکرد شش ماهه نخست بانکها کاملاً مشهود است؛ اما تأثیرات عمده این سیاستها به احتمال بسیار زیاد در نیمه دوم سال 99 و در صورت عدم بروز حادثهای غیر مترقبه در سال 1400 باید دیده شود.
سخن پایانی
بررسی سود و زیان بانک ها در دوره کرونا نشان می دهد که بسیاری از بانک های زیان ده در این دوره توانستند هزینه های خود را کاهش و درآمدها را به طور قابل توجهی افزایش دهند. مهمترین دلیل بهبود شرایط، به بهبود وضعیت نقدینگی بانکها بازمیگردد، به طوری که کاهش نسبی نرخ سود سپردهها باعث شده تا سهم بانکها از درآمدهای مشاع عموماً بهتر شده است. در نقطه مقابل هزینههای مالی که باعث ایجاد زیان انباشته در بسیاری از بانکها شده بود، در این دوره با کاهش همراه شده است که دلیل این موضوع کاهش نرخ سود بینبانکی در ماههای پایانی سال 98 است. در بخش درآمدهای غیر مشاع نیز مجوز بانک مرکزی برای افزایش تسعیر نرخ ارز داراییهای ارزی بانکها باعث شد تا بخش سود برخی از آنها از این محل نیز با افزایش قابل توجه همراه شود.
منبع: ماهنامه بانکداری آینده