تراکنش های پایانه ها در دوران کرونا

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، در این مقاله تلاش شده است وضعیت صنعت پرداخت از پایانه های فروشگاهی و اینترنتی بررسی شود تا مشخص کنیم مردم در شرایط کرونایی چه گرایشاتی در زمینه خرید و فروش کالا و خدمات خود داشته اند.

وضعیت تراکنش های پایانه های فروش

آمارهای تراکنش پایانه‌های فروش حاکی از آن است که گرچه در سال‌های گذشته، تراکنش‌های انجام‌ شده روی پایانة فروش در اسفند ماه همیشه نسبت به بهمن شاهد رشد بوده است، در صورتی که در سال 98 عملاً این رشد به صفر رسید و تعداد تراکنش‌ها در حدود 2 میلیارد تراکنش ثابت باقی ماند. فروردین 99 گرچه همه ساله شاهد کاهش تعداد و ارزش تراکنش‌ها بوده است، در سال جاری نیز تعداد تراکنش‌های پایانه‌های فروش بیش از پیش کاهش یافته است. 

ارزش تراکنش‌های پایانه‌های فروشگاهی اما آسیب شدیدتری را تجربه کرده‌اند. گرچه تعداد ارزش تراکنش‌ها در اسفند باز هم رشد نزدیک به صفر درصدی را در سال 98 تجربه کرد؛ اما در فروردین، میزان کاهش ارزش تراکنش‌ها به حدی بود که با وجود تورم 40 درصدی در سال 98، ارزش تراکنش‌ها در فروردین 99 با مقدار یک بیلیارد و 549 هزار میلیارد ریال از ارزش تراکنش‌ها در فروردین ماه 98 با رقم یک بیلیارد و 661 هزار میلیارد ریال، کمتر بود. در اردیبهشت ماه تعداد و ارزش تراکنش‌ها رشد بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد. 

در سال‌های 95 تا 98 نرخ رشد تعداد تراکنش‌ها در دامنة 10 تا 20 درصد ثابت بود؛ اما در اردیبهشت 99 میزان رشد تعداد تراکنش‌ها نسبت به فروردین به نزدیک 40 درصد رسید. در خرداد ماه نیز افزایش محسوس رشد در سال 99 مشاهده شد که نشان ‌دهندة ادامة تأثیر تغییرات ناشی از کرونا است. ارزش تراکنش‌ها گرچه در سال‌های گذشته تغییراتی را تجربه کرده است؛ اما در دورة 95 تا 98 رشد تراکنش‌های اردیبهشت در دامنة 20 تا 50 درصد بود؛ اما در سال 99 این رشد به صددرصد افزایش یافت. در خرداد اما بر خلاف تعداد تراکنش‌ها، رشد ارزش تراکنش‌ها به روال عادی سال‌های گذشته بازگشت.

وضعیت تراکنش های پایانه های اینترنتی

آمارهای تراکنش‌های اینترنتی نیز حاکی از آن است که تعداد تراکنش‌ها گرچه همه ساله در اسفندماه رشد محسوسی را تجربه می‌کند؛ اما تعداد این تراکنش‌ها در سال 98 به طور چشمگیری کاهش یافت که رشدی مشابه دورة 95-94 را نشان می‌دهد. با این حال، ارزش تراکنش‌های اینترنتی کاهش نیافت که نشان‌دهندة تغییر ماهیت خرید‌های مردم از بستر اینترنت است. 

از طرف دیگر در اردیبهشت 99 صعود قابل توجه تعداد تراکنش‌های اینترنتی از 117 میلیون تراکنش به 156 میلیون تراکنش نشان‌دهندة افزایش حجم خرید مردم روی بستر اینترنت پس از عبور از دوران اوج کرونا بود. 

ارزش تراکنش‌های اینترنتی در اردیبهشت با صعود تاریخی خود از حدود 421 هزار میلیارد ریال به 840 هزار میلیارد ریال تنها در طول یک ماه رسید. این در حالی است که تعداد پایانه‌های اینترنتی کشور در دورة مشابه رشد آنچنان چشمگیری نداشت. بررسی الگوی رشد تراکنش‌های اینترنتی در دورة اسفند تا خرداد نشان می‌دهد که به جز اسفندماه 98 در سایر ماه‌ها رشد تراکنش‌ها الگویی مشابه سال‌های گذشته را نشان می‌دهد.

مقایسة رشد تراکنش های پایانه های فروشگاهی و اینترنتی

با مقایسة میزان رشد ماهانة تراکنش‌های فروشگاهی و اینترنتی در پنج سال گذشته، مشخص می‌شود که هر دو پایانه از الگوی تقریباً مشابهی پیروی کرده‌اند. تعداد تراکنش‌های پایانة فروش در اسفند 97 رشد بیش از 10 درصدی را تجربه کرده است، در صورتی که تراکنش‌های اینترنتی رشد حدود 6 درصدی را تجربه کرده‌اند؛ اما در سال 98 رشد تراکنش‌های فروشگاهی عملاً به صفر رسید و حتی تراکنش‌های اینترنتی رشد منفی 15 درصدی را تجربه کرد. 

پس از گذر از دورة سه ماهة کرونا و کاهش محدودیت‌ها، اما رشد تعداد تراکنش‌های اینترنتی و پایانة فروشگاهی رکورد چهار سالة رشد در اردیبهشت ماه را شکست و تعداد تراکنش‌ها روی پایانه‌های فروشگاهی و اینترنتی به ترتیب رشد 37 و 34 درصدی را در اردیبهشت 99 ثبت کرد. ارزش تراکنش‌ها در همین دوره اما رکوردی دیگر ثبت کرد. در اسفند ماه سال‌های 96 و 97 ارزش تراکنش‌های پایانة فروشگاهی و اینترنتی به ترتیب رشدی در حدود 24 و 13 درصد را ثبت کرده‌اند، در صورتی که ارزش تراکنش‌های فروشگاهی در اسفند 98 هیچ رشدی را تجربه نکرده و تراکنش‌های اینترنتی تنها رشدی 11 درصدی را ثبت کرده است که نشان‌دهندة شیفت الگوی خرید در این ماه به سمت پایانه‌های اینترنتی بود.

از طرف دیگر با ورود به اردیبهشت ماه، ارزش تراکنش‌های کارتخوان فروشگاهی رشد بی ‌سابقة 102 درصدی را ثبت کرده است که در مقایسه با سال 97 حاکی از افزایش 50 درصدی میزان رشد است. پایانه‌های اینترنتی نیز رشد صددرصدی را در اردیبهشت ثبت کرده‌اند که در مقایسه با اردیبهشت 98 (37 درصد) افزایش بسیار چشمگیری داشت.

جمع بندی
آمارهای شرکت شاپرک نشان می دهد که تراکنش های پایانه های فروشگاهی و اینترنتی در شرایط کرونا الگوی مشابهی داشته و مردم در این شرایط تمایل به خرید کمتری داشته اند. نکته قابل توجه این است که میزان تراکنش های فروشگاهی در اسفند ماه عملاً به صفر رسید و حتی تراکنش‌های اینترنتی رشد منفی 15 درصدی را تجربه کرد. پس از گذر از دوره قرنظینه کرونا، وضعیت پرداخت در کشور بهبود یافته و حتی نسبت به سال گذشته رشد داشته شد.