اصلاحات، پیگیری و تداوم آن شاه‌راه دستیابی به رشد اقتصادی مثبت

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری بانکداری الکترونیک ، نهمین نشست هم اندیشی و گفت و گو در ساختمان روزنامه اقتصاد اینبار به بررسی وضعیت اقتصادی کشور چین پرداخت تا بتواند بر پایه تجربیات این کشور طی سالیان گذشته و بهره گیری از آموزه های این تجربه خط مشی اقتصادی ایران را که البته با سیاست گره ای جدانشدنی خورده است، تعیین کند.

در این نشست به دلایل انتخاب چین به عنوان الگوی حرکت، شرایط ابتدایی آن، وضعیت کنونی و پیش بینی های آینده آن توسط دکتر فرهاد نیلی پرداخته شد که با معرفی کتاب"چگونه چین سرمایه گذاری شد" در این باره همراه بود. در ادامه نتایج این سخنرانی توسط کارشناسان و عموم  مورد واکاوی قرار گرفت.

دکتر نیلی گفت: از هر ۵ نفر در دنیا، ۱ نفر چینی است و این کشور ۱۸درصد از اقتصاد جهان را در دست دارد که پیش بینی می شود به ۲۰ درصد هم می رسد و رشد اقتصادی و البته کیفیت این رشد است که کشور چین را از بقیه کشورهایی که رشد مثبت داشته اند(در کنار سایر دلایلی که می تواند ما را با آن به صورت مقطعی هم مسیر کند) متمایز می‌کند.

وی ادامه داد: در رابطه با کیفیت رشد اقتصادی اولین شاخص آن بحث فراگیری رشد در بین جمعیت است به طوری که اگر اقتصاد چین رشد کرده، ۵۰درصد جمعیت که کم درآمدترین جمعیت هستند هم رشدی ۶درصدی داشته اند وی شاخص دیگر را سرعت بهبود درآمد سرانه دانست و گفت: بر اساس تعریف بانک جهانی از فقر مطلق، کشور چین از سال ۱۹۸۱، ۸۵۰میلیون نفر را در طول ۳۳ سال از خط فقر خارج کرده است که این آمار به زودی به نیم درصد خواهد رسید که هیچ کشوری این درصد از فراگیری را نداشته است.

این اقتصاددان با اشاره به شعار چینی‌ها با عنوان استخراج حقیقت از دل واقعیت گفت: تنها معیار حقیقت در این کشور آن چیزی است که در عمل توانایی تحقق داشته باشد و با به‌کارگیری لفظ فروتنی مغرورانه برای چینی‌ها آن‌ها را افرادی معرفی کرد که در راه تسهیل مسیر رشد و تولید هرچیزی را امتحان می کنند.

این استاد دانشگاه در ادامه مطرح کرد: چین از یک سو بالاترین درصد رشد و فقر زدایی را در فقیرترین مناطق خود تحصیل کرده که حرکت بزرگی است و از دیگر سو توانسته است با تکیه بر اصلاحات و به صورت تدریجی از ایده‌آلیست به عملگرایی برسد و این در حالی است که سواد سیاسی را با اقتصاد پیوند زده است.

عضو موسسه پولی ‌و بانکی همچنین عنوان کرد: اگر از دو مولفه امید به زندگی و درآمد سرانه را لحاظ کنیم، در سال ۲۰۱۸ امید به زندگی در این کشور ۷۷سال و  درآمد سرانه ۱۶هزار دلار بوده است که در قیاس با کشورهای دیگر چون امریکا با ۵۵هزاردلار درآمد سرانه نزدیک به  3.5 برابر فاصله داشته و در مولفه امید به زندگی نیز (امیدزندگی در آمریکا ۷۹سال) فاصله چندانی ندارد. این استاد دانشگاه همچنین افزود: از نظر کمیت و کیفیت زندگی وضعیت ایران به کشور چین بسیار نزدیک است.

چین به مزایای خلیج فارس چشم دارد

دکتر محمدمهدی بهکیش، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، مطالب خود را در ادامه این بحث دانست و گفت: هزینه R&D در کشور چین دارد به آمریکا میرسد،پس نکاتی که دکتر نیلی فرمودند تا اندازه ای می تواند درست باشد اما طبق سخنان دکتر به این می‌رسیم که چین به کارخانه ای بزرگ تبدیل شده است و همین عامل سبب می‌شود تا نیازمند مواد اولیه باشد تا بتواند رشد خود را تامین کند.

وی در ادامه مطرح کرد: کشور ما در منطقه ای قرار دارد که می تواند منابع نفتی و گازی را به عنوان یکی از مواد مورد نیاز این کشور تامین کند و این همان عاملی است که سبب شده تا چین به دنبال تسلط بر خاورمیانه و به خصوص خلیج فارس باشد. چین در بندر گوادر در گوشه چابهار میزان ۶۵ میلیارد دلار برای ایجاد بندر هزینه کرده است تا بتواند دریای عمان و خلیج فارس را زیر نظر داشته باشد و متاسفانه در ایران به این موضوع پرداخته نشده است.

این اقتصاددان عنوان کرد: سوال اینجاست که ما چگونه می توانیم از روش های به کاربرده شده در توسعه که بحث دکتر نیلی است بیاموزیم و این تبعیت چه آثاری دارد؟ در وضعیت کنونی ما در تله رقابت های بین المللی افتاده ایم اما آیا این کار درستی است؟

 رشد اقتصادی مثبت چین ماحصل حکمرانی خوب این کشور است

محمد هادی مهدویان، اقتصاددان با بیان این جمله که آنچه در چین در حال وقوع است نتیجه درایت، دوراندیشی و حاکمیت خوب بوده است مطرح کرد: من پیشرفت چین را از ۱۹۷۰ تاکنون در گرو چند مورد می دانم، مورد اول اینکه: انقلاب دوم، سوم و چهارم صنعتی همزمان با این دوران اتفاق افتاده است مورد بعدی در این رابطه است که چین بر خلاف کشور چون ژاپن که با اعمال اجبار به سمت رشد رفت، مبانی رشد متکی بر صادرات را آگاهانه پیاده کرد و بیشترین بهره برداری را در بهترین زمان برد و مهم‌ترین عامل در اینباره این است که چین کشوری است با سابقه ۳هزارساله در حکمرانی خوب.

این اقتصاددان ادامه داد: آنچه اتفاق می افتد با توجه به آثار متفی رشد بر عوامل مختلف دال بر این است که اقتصاد جهان در خال حرکت به سمت رشد صفر است و بنابرابن رشد در کشورها انتقالی خواهد بود؛ به این معنی که اگر کشوری رشد کند به بهای کاهش رشد دیگری خواهد بود و در این زمینه بازهم چینی ها به سبب مدیریت اقتصادی و بهره وری بالا، استفاده مطلوب از تکنولوژی و عوامل بسیتری دیگر در این زمینه پیش‌قدم خواهند بود.

وی در ادامه به مفروضاتی که بر اساس آن دکتر نیلی به تجزیه و تحلیل پرداخته بود اشاره کرد و گفت: بحثی که باید به آن توجه شود هنجارهای جمعیتی است، چراکه افزایش جمعیت از جایی به بعد، نتیجه ادامه روند افزایش باروری و کاهش مرگ و میر به دلیل پیشرفت بهداشت بوده است، اما در بسیاری کشورها این پیشرفت با تاخیر اتفاق افتاده است و اینها کشورهایی هستند که انفجار جمعیتی در آن با تاخیر همراه بوده و یا هنوز متوقف نشده است، موضوعی که در رابطه با کشور چین متوقف شده است، پس اثر انفجار جمعیتی را نباید در این رابطه دست کم گرفت.

احمد دوست حسینی نیز در نقد صحبت‌های دکتر نیلی گفت: تحولات بزرگی که در چین اتفاق افتاده است نمی‌تواند در فقدان نهادهای توسعه گرا و احتمالا وجود نهادهای بهره کش محقق شده باشد و ادامه داد: وقتی۴۰درصد جمعیت فقیر کشور در طول مدت چندده ساله رشد درآمد بالایی داشته اند یعنی بهره‌کشی صورت نگرفته است؛ چراکه در چنین شرایطی نابرابری بیشتر می شود و آیا احتمال نمی دهید که نهادهای توسعه گرای بدون تابلو وجود داشته اند؟ آیا همین تواضع در یادگیری توسعه گرایی نیست؟ به نظر من صرفا تابلوی نهاد توسعه گرا وجود نداشته است.

وی افزود: در دوره ای که چینی ها در فقر به سر می برده‌اند بر اساس اطلاعات شما کیفیت زندگیشان خوب بوده است که احتمال می‌رود به خاطر ملموس نبودن فاصله طبقاتی بوده، عاملی که آرامش روانی را بالا برده است.

همچنین مطرح کرد: اگر در کشوری امید به زندگی بالا میرود این موضوع  بیش از هرچیزی به کنترل مرگ و میر کودکان زیر ۵سال برمی گردد.

علی میرزاخانی، سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد نیز در رابطه با سخنرانی دکتر نیلی گفت: چین ماشینی با عملکرد خیلی خوب است اما ماشینی که ساختار آن قابل پیش بینی نیست و نمی‌توان به سادگی از دستورالعمل‌های آن اتکا کرد.

گزارشی از: مریم نبی پور