بررسی عملکرد شرکتهای پرداخت در شش ماهه نخست سال ۹۸/ بخش دوم
پر هزینه ترین ها؛
از میان 12 شرکت پرداختِ دارای مجوز، شش شرکتِ بهپرداخت ملت، کارت اعتباری ایرانکیش، تجارت الکترونیک پارسیان، پرداخت الکترونیک سامانکیش، آسانپرداخت پرشین و فنآواکارت در بورس پذیرفته شدهاند و به همین دلیل باید صورتهای مالی خود را در سامانه کدال منتشر کنند. دو شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد و پرداخت نوینآرین نیز هر چند در بورس پذیرفته نشدند؛ اما به دلیل الزام سهامدارانشان برای انتشار صورتهای مالی شرکتهای زیر مجموعه، عملکرد خود را در سامانه کدال منتشر میکنند. با این وجود، صورتهای مالی آنها به سال 97 مربوط است و تاکنون اطلاعات مالی میاندورهای آنها برای سال جدید منتشر نشده است.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک ، در میان شرکتهای مورد بررسی از گروه پرداخت، در پایا ن شهریورماه، شرکت تجارت الکترونیک پارسیان بیشترین ماندهدارایی را به نام خود ثبت کرده است. این در حالی است که دو شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد با 66 درصد و پرداخت الکترونیک سامان کیش با 56 درصد، نسبت به دوره مشابه سال قبل، بیشترین افزایش ماندهدارایی را در میان شرکتهای گروه پرداخت دارند.
اما به عقیده بسیاری از تحلیلگران در حوزة اقتصاد خرد و عملکرد شرکتها، کیفیت داراییها به مراتب از میزان کمّی آنها مهمتر است. به این معنا که فارغ از مانده ریالی و میزان داراییها، شرکتها میتوانند از دارییهای مولد خود استفاده کنند؛ بنابراین طبقهبندی داراییها امری بسیار مهم به شمار میرود.
در ادامه به بررسی عملکرد شرکتها به صورت جداگانه و مقایسه درآمدها و هزینههای آنها نسبت به مدت مشابه سال قبل میپردازیم.
بخش دوم این گزارش را با هم می خوانیم:
پرداخت الکترونیک سامانکیش: سال مالی این شرکت بر خلاف سایر شرکتهای گروه پرداخت در پایا ن آذر ماه هر سال به پایا ن میرسد؛ بنابراین در صورتهای مالی منتشرشده منتهی به پایا ن شهریور ماه این شرکت، مربوط به عملکرد دوره 9 ماهه آن است. بررسیها نشان میدهد در این دوره هم درآمدهای عملیاتی و هم بهای تمامشده این درآمدها با رشد حدود 29 درصدی همراه شد. با این وجود سود عملیاتی این شرکت حدود 30 درصد رشد کرد. با این وجود رشد حدود 66 درصدی هزینههای عمومی ـ اداری و جهش چهار برابری هزینههای مالی باعث شد تا دستاوردهای شرکت در زمینه عملیاتی تأثیر چندانی در سود خالص آن نداشته باشد به گونهای که سود خالص این شرکت نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن تنها چهار درصد رشد کرد. با این وجود به نظر میرسد؛ پرداخت الکترونیک سامان کیش نیز همچون کارت اعتباری ایرانکیش در زمینه عملیات اصلی، مشکل خاصی نداشته باشد و رشد سودآوری خود را باید در بخش غیر عملیاتی جستوجو کند.
فنآوا کارت: این شرکت در مرحله پذیرش در بورس است؛ به همین دلیل همچون سایر شرکتهای پذیرفتهشده صورتهای مالی مربوط به عملکرد شش ماهة خود را در موعد مقرر منتشر کرد. بر اساس این صورتها هر چند فنآواکارت موفق شد درآمدهای عملیاتی خود در نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 30 درصد افزایش دهد؛ اما هزینههای مربوط به عملیات در این شرکت حدود 33 درصد رشد کرد تا در نهایت شرکت نتواند از این محل به رشد سود قابل توجهی دست یابد. افزایش هزینههای شرکت در بخشهای غیر عملیاتی نیز در این دوره، مزید بر علت و موجب شد تا سود خالص فنآوا کارت در شش ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل با افت 18 درصدی همراه شود. به دلیل آنکه یادداشت صورتهای مالی میاندورهای شرکت در تاریخ نگارش این نوشتار منتشر نشده است بررسی جزئیات عملکرد این شرکت امکانپذیر نیست.
پرداخت الکترونیک پاسارگاد: به دلیل عدم پذیرش و معامله سهام این شرکت در بورس اوراق بهادار و به تبع آن عدم الزام به انتشار صورتهای مالی در تاریخ مقرر از عملکرد شش ماهه این شرکت اطلاعاتی در دست نیست؛ اما بررسی عملکرد این شرکت در سال 97 حکایت از جهش چشمگیر رشد 38 درصدی حاشیه سود عملیاتی نسبت به سال 96 دارد. در بخش غیر عملیاتی نیز رشد درآمد سرمایهگذاریها و همچنین کاهش حدود 30 درصدی هزینههای مالی، عملکرد قابل قبولی را از شرکت در این حوزه به تصویر کشیده است. در مجموع حاصل عملکرد شرکت در دو بخش عملیاتی و غیر عملیاتی در سال 97، رشدی بیش از 400 درصد سود خالص نسبت به سال 96 دارد. با این وجود باید منتظر ماند و دید عملکرد شرکت در نیمة نخست سال 98 چه حاصلی در بر دارد.
پرداخت نوین آرین: این شرکت نیز همچون پرداخت الکترونیک پاسارگاد به دلیل عدم پذیرش در بورس، صورتهای مالی شش ماهه خود را منتشر نکرده است. با این وجود بررسی عملکرد سال 97 شرکت نشان میدهد؛ پرداخت نوین آرین تنها شرکتی در گروه پرداخت است که عملکرد آن در سال 97 نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن با افت مواجه شده است. بر این اساس کارمزد شاپرک و خدمات پایا نه فروش، دو قلم درآمدی هستند که بیشترین کاهش را میان اقلام درآمدی این شرکت در سال 97 دارند. افزایش بهای تمامشده همزمان با کاهش درآمدها موجب شد تا حاشیه سود عملیات شرکت به شدت کاهش یابد؛ به گونهای که بر اساس بررسیها حاشیه سود عملیات شرکت در بخش خدمات پایا نههای فروش از 41 درصد در سال 96 به 17 درصد در سال 97 کاهش یافت. جزئیات نشان میدهد؛ بخش عمده افزایش هزینههای شرکت نیز در حوزه هزینه تعمیرات و نگهداری اتفاق افتاده است. با وجود آن شناسایی سود ناشی از فروش سهام شرکت در شرکت تأمین سرمایه نوین نیز اندکی از عقبماندگیهای شرکت را جبران کرد تا در نهایت سود خالص پرداخت نوین آرین در سال 97 حدود 29 درصد نسبت به سال 96 کاهش یابد.
مرور عملکرد شرکتهای پرداخت به ویژه در نیمه نخست سال 98، حکایت از رشد درآمدها دارد. اما نکته قابل توجه در عملکرد آنها رشد قابل توجه بهای تمامشده عملیات این شرکتهاست به گونهای که در بسیاری از موارد رشد درآمدها را خنثی کرده است. این موضوع نشان میدهد؛ رقابت در این صنعت آنچنان بالاست که شرکتها در تلاشاند به هر قیمتی و بدون توجه به هزینهها، سهم خود از بازار را افزایش دهند؛ حتی اگر افزایش سهم از بازار توجیه اقتصادی نداشته باشد.
هر چند پدیده رقابت منفی در برخی از صنایع دیگر نیز قابل مشاهده است؛ اما این موضوع برای صنعت نوپای پرداخت، بسیار نگرانکننده است و موجب کاهش شدید سودآوری و حتی زیانآوری شرکتها در این صنعت خواهد شد. نکته قابل توجه آنکه پدیدة رقابتِ منفی به طور معمول در صنایعی با تعداد شرکتهای بالا رخ میدهد؛ این در حالی است که در صنعت پرداخت کشور تنها 12 شرکت فعالاند و بیش از دوسوم از سهم بازار تنها در اختیار پنج شرکت است. با این وجود، شرکتها باید با هماهنگی با یکدیگر به شدت از رقابت منفی پیشگیری کنند تا برکات آن عاید تمام شرکتهای صنعت شود. نکته قابل توجه دیگر در عملکرد شرکتها در نیمه نخست سال 98، بیتوجهی مدیران به بخشهای غیر عملیاتی است.
بررسیها نشان میدهد؛ هزینههای عمومی و اداری در برخی شرکتها، بسیار بیشتر از میزان رشد معقول و منطقی آنها در مدت زمان یاد شده است؛ همچنین برخی شرکتها رشد قابل توجه هزینههای مالی را تجربه کردهاند که این امر در صنعت نوپایی همانند پرداخت، غیر قابل قبول است. با این وجود به نظر میرسد؛ صنعت پرداخت دوران رشد و پیشگامی خود را پشت سر گذاشته و وارد دوره جدیدی شده که در این دوره هنر مدیران شرکتها در پیشبرد امور بیش از پیش تأثیرگذار است.
منبع: ماهنامه بانکداری آینده