فراموش شدن هویت سندیکایی سندیکای بیمه گران ایران

انتخابات سندیکای بیمه گران به زودی انجام می شود. وقتی به تاریخچه سندیکا در بعد از انقلاب یعنی از سال 83 به این سو نگاه می کنیم یک انحراف تلخ اما اساسی مشاهده می کنیم و آن فراموش شدن نفس و ماهیت مفهوم سندیکاست.

فراموش شدن مفهوم سندیکا به عنوان عنصری که باعث می شود یک صنف به منافع مشترک خود توجه کند باعث شد تا عملا این نهاد به عنوان یک تشکل کم اثر و بعضا بی اثر در مسیر توسعه بیمه بدل شود.

بر همین اساس در نوشته زیر قصد دارم این نکته را تشریح کنم که تا زمانی که ماهیت سندیکا مورد توجه اعضای سندیکا  قرار نگیرد تا از این طریق کار کردهای واقعی خود را نمایان سازد قطع به یقین آمدن و رفتن افراد تاثیر چندانی در روند فعالیت های این تشکل کارفرمایی نخواهد داشت.

 کارکرد های تشکل های سندیکایی

چنانچه اعضای یک صنف بخصوص در عرصه کارفرمایی مانند سندیکای بیمه گران به هر دلیل قادر نباشند روی منافع مشترک به اتفاق نظر برسند حاصل کار یک معادله باخت- باخت  خواهد بود. همانگونه که در دور سوم سندیکا شاهد هستیم.

از زمانی که ریاست شورای عمومی سندیکا بر عهده سهامیان مقدم مدیرعامل بیمه ایران قرار گرفت به  واسطه سهم 50 درصدی این موسسه و دیدگاهی که وی داشت عملا ماهیت سندیکایی با سندیکای بیمه گران خدا حافظی کرد. بر اساس آنچه روزنامه دنیای اقتصاد به قلم لیلا اکبر پور به تاریخ 18 آذر سال 89 نوشته:

«مدیرعامل (وقت)  بیمه ایران (یعنی آقای سهامیان) در خصوص فعالیت در بازار و مقوله نرخ‌شکنی اعتقاد دیگری داشت: «ارزان‌فروشی و مدیریت ریسک با مقوله نرخ‌شکنی تفاوت دارد» وی می‌گفت: تعرفه‌های مصوب شورای‌عالی بیمه نیازمند بازنگری است و نرخ‌های حق بیمه باید تعدیل شود.»

این نگاه سهامیان زمینه نرخ شکنی و دامپینگ را فراهم  کرد اگر چه مدیران عامل سایر شرکت‌های بیمه تلاش می کردند با پایبندی به تعرفه‌های مصوب شورای‌عالی بیمه به دنبال راهکاری برای کاهش قیمت‌ها باشند.

همانطور که گفته شد حاصل چنین نگاهی تحقق یک معامله باخت – باخت در صنعت بیمه شد، در بیمه ایران زمینه ساز زیان های انباشته این شرکت را رقم زد و در شرکت های بیمه نیز چالش های زیادی را را به دنبال داشت که هنوز این روند ادامه دارد.

فراموش شدن هویت سندیکایی سندیکای بیمه گران باعث شد تا شرکت های بیمه به جای اینکه منافع خود را از طریق اتحاد و همگرایی به دست بیاورند، تلاش کنند تا با جذب افراد پر نفوذ سیاسی منافع خود را از خارج صنعت بیمه بجوبند. اما طبیعی بود و هست که آنها مسیر اشتباهی را انتخاب کرده اند. مسلما اعضایی که خود، قادر به شناسایی منافع مشترکشان  نباشند افرادی هم که به سمت دبیر کل انتخاب شده یا در آینده انتخاب خواهند شد نیز قادر به رقم زدن اتفاق خاصی نخواهند بود.

دور افتادن از اهداف و وظایف

طبق مواد 4 و 5 اساسنامه  تاسیس سندیکای بیمه گران این نهاد 5 هدف و 6 وظیفه را بر دوش دارد:

در ماده 4 می خوانیم: هدفهای سندیکا به شرح زیر است:

الف) ایجاد ، حفظ و توسعه همکاری بین اعضاء.

ب) کوشش برای حفظ و تقویت سلامت بازار بیمه در کشور با ایجاد و گسترش معیارهای اخلاق حرفه ای بین اعضاء.

ج) تلاش در جهت توسعه و ترویج فرهنگ بیمه.

د) کوشش برای ارتقاء توان تخصصی کارکنان موسسات بیمه و سعی در افزایش کارایی و بهره وری اعضا.

ه) رسیدگی و کمک به حل و فصل اختلافات بین اعضاء در صورت درخواست اعضاء.

و) حمایت از حقوق و منافع صنفی اعضا.

 همانطور که می بینید سندیکا عملا طی 15 سالی که از عمر بعد از انقلابش می گذرد کمتر توانسته در مسیر تحقق اهداف بالا گام بردارد. به عبارت دیگر هدف اول یعنی ایجاد و توسعه همکاری بین اعضا، هدف دوم یعنی تلاش برای تقویت سلامت بیمه، سوم ترویج فرهنگ بیمه  و…هیچ کدام توسط سندیکا حتی در درصدهای پایین هم تحقق پیدا نکرده است. پس وقتی سندیکا به درستی نتواسسته نقش خود را ایفا کند طبعا بیمه مرکزی بلااجبار به میدان آمده است.

 این در حالی است که یکی از وظایف مهم یک تشکل صنفی کارفرمایی به عنوان یک تشکل خود انتظام  قرار گرفتن بین نهاد حاکمیتی (در اینجا بیمه مرکزی) و صنف(شرکت های بیمه) است تا زمینه انتظام دهی اعضای صنف را فراهم اورد.

در ماده 5 می خوانیم  سندیکا وظایف زیر را برعهده دارد:

الف) انجام وظایفی که به موجب قوانین و مقررات بر عهده سندیکا می باشد.

ب) اظهار نظر درباره مسائل مرتبط با اهداف سندیکا که از طرف هر یک از اعضا بیمه مرکزی ایران و سایر سازمانها و اشخاص به سندیکا ارجاع می شود.

ج)  بررسی و اظهار نظر در مورد موضوعات و مسایل مربوط به امر بیمه .

د) کوشش برای آشنا کردن مردم با مزایای بیمه و ارتقاء سطح فرهنگ بیمه در جامعه.

ه) بررسی اطلاعات مربوط به بازار بیمه و انتشار نشریات تخصصی و عمومی بیمه ای.

و) پیشنهاد تغییر یا اصلاح آیین نامه های مربوط به صنعت بیمه و نرخ و شرایط انواع رشته های بیمه ای به بیمه مرکزی ایران.

در این شش وظیفه نیز سندیکا کمتر توانسته وظایف خود را به انجام رساند. در نتیجه به جای اینکه شرکت های بیمه نگاهشان به تصمیمات سندیکا باشد اغلب و بهتر است بگوییم همیشه منتظرند تا بیمه مرکزی تصمیم بگیرد، اصلاح کند، انتظام دهد، تنبیه کند و… طبیعی است وقتی چنین نقش پررنگی  بر عهده نهاد حاکمیتی که وظیفه نظارت دارد، قرار می گیرد بالاجبار باید دخالت کند و مانند پدری مسئولیت های متنوع و بعضا متضاد را بر عهده گیرد. جایی ناظر باشد جای مجری  و جای دیگر به صورت توامان ناظر و مجری ! و طبیعی است که در چنین صورتی صنعت بیمه چندان حالش خوب نباشد.

این در حالی است که وقتی ریسک ها در یک اقتصاد بالا می رود طبیعتا این شرکت های بیمه هستند که نقش آفرینی شان پررنگ تر می شود.

چه باید کرد

شاید بسیاری همانند گدشته انگشت اتهام را به سمت بیمه ایران نشانه بروند که به دلیل سهم بازار بالا، قواعد صنف را رعایت نمی کند . اما از یاد نبریم که هر گونه تغییر در ساختار بیمه ایران نیازمند تغییر قانون است و در چنین شرایطی اگر واقع بین باشیم در می یابیم که تغییر قانون دست کم در کوتاه مدت (حدود 5 تا 10 سال آینده) امکان پذیر نیست. جز از راه گفتگو و تعامل راهی دیگری نیست که بیمه دولتی ایران نیز منافع پیروی از قواعد سندیکایی را درک کند و پایبند آنها باشد.

در چنین صورتی این شرکت به عنوان لیدر بازار می تواند علاوه بر اینکه جایگاه واقعی سندیکا را به آن باز می گرداند این شرایط را فراهم کند که بسیاری از وظایفی که بیمه مرکزی می تواند به این تشکل تنفیذ کند را نیز بر عهده سندیکا گذارد.

برای تحقق چنین هدفی دو اولویت لازم است: اول اعتقاد و باور داشتن همه شرکت های بیمه به رفتارهای سندیکایی و اینکه معامله برد-برد تنها در تاکید بر اشتراک منافع است، دوم انتخاب فردی که خود به قواعد و اصول یک نهاد خودانتظام  صنفی باور داشته  و در عین حال در میان اعضای بیمه از اقتدار لازم برخوردار باشد.

در اساسنامه سندیکا تاکید شده که: شورای عمومی یکی از افراد صاحب نظر در امور بیمه ای را به عنوان دبیر سندیکا معرفی کند. عبارت صاحب نظر بودن در خصوص دبیر کمتر مورد توجه قرار گرفته و بیشتر سوابق مدیریتی معیار انتخاب بوده است.

 بر همین اساس به نظر می رسد در دور جدید سندیکا، دو نکته بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد: توجه به ماهیت سندیکایی بودن تشکل صنفی سندیکای بیمه گران به طوری که جایگاه واقعی خود را بازیابد و دیگر اینکه یک فرد صاحبنظر بیمه ای دارای اقتدار نزد مدیران بیمه ای مسئولیت دبیری را بر عهده گیرد.

لازم بذکر است که طبق اخبار موجود بازنگری اساسنامه سندیکای بیمه گران در کمیته های تخصصی شورای عالی بیمه در حال بررسی است، اما نکته اینجاست که اگر روح و ماهیت سندیکایی در این اساسنامه جدید لحاظ نشود ، تصویب آن چندان موثر واقع نخواهد شد.

لینک کوتاهلینک کپی شد!
ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

44  −  43  =