عملکرد شبکه بانکی در نیمه اول سال ۹۷/جزئیات مبادلات سامانه چکاوک

در شش ماه نخست سال 97 در حدود 99 درصد از تعداد تراکنش ها روی سامانه شتاب انجام شده است/در حدود 44 درصد از مبلغ تراکنش ها روی سامانه شتاب و 31 درصد روی سامانه چکاوک انجام شده که حاکی از ارزش بالای واحد مبادلات چکاوک است.

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، در شش ماه ابتدای سال جاری در مجموع 16 میلیارد و 270 میلیون تراکنش روی خودپردازهای کشور، 8/51 میلیون تراکنش از طریق سامانه پایا و نزدیک به 7 میلیون تراکنش از طریق سامانه ساتنا انجام شده است. علاوه بر این، در طی این دوره 178 میلیون چک نیز مبادله شده است. ارزش کل تراکنش ها و مبادلات شبکه بانکی کشور 106 بیلیارد ریال برآورد شده است که عمده مبلغ تراکنش ها مربوط به شتاب بوده است.

ارزیابی کلی تراکنش ها

بر اساس آمارهای گزارش شده توسط شرکت خدمات انفورماتیک در شش ماه ابتدای سال جاری در مجموع 16 میلیارد و 448 میلیون تراکنش و تبادل چک در شبکه بانکی کشور انجام شده است که از این تراکنش ها، 16 میلیارد و 270 میلیون تراکنش مربوط به شبکه شتاب بوده که 99 درصد از تراکنش ها را تشکیل داده است. 119 میلیون تراکنش نیز مربوط به تبادلات چک در سامانه چکاوک بوده و 52 میلیون تراکنش از طریق سامانه پایا و 7 میلیون تراکنش از طریق سامان ساتنا انجام گرفته است (شکل 1).

مجموع این تراکنش ها و تبادلات در سطح کشور مبلغی به ارزش 106 بیلیارد ریال را در شبکه بانکی کشور جابجا کرده است که 44 درصد از این مبلغ توسط شبکه شتاب (46 بیلیارد ریال) و 31 درصد توسط سامانه چکاوک (33 بیلیارد ریال) جابجا شده است که جمعاً 75 درصد از ارزش تراکنش های شبکه بانکی را تشکیل می دهد (شکل 2).

بنابراین نسبت سهم تعداد تراکنش هابه مبلغ تراکنش ها حاکی از ارزش قابل توجه واحد تراکنش ها در سامانه های پایا، ساتنا و سامانه چکاوک نسبت به شبکه شتاب است.

تعداد و مبلغ تراکنش ها به تفکیک بانک

آمارهای تعداد تراکنش ها حاکی از آن است که بانک ملی در شبکه شتاب با تعداد 3 میلیارد و 300 میلیون تراکنش در حدود 20 درصد از سهم تراکنش های شبکه شتاب را در اختیار داشته است. بانک های ملت، صادرات و سپه نیز به ترتیب با تعداد تراکنش های حدود 2، 9/1 و 2/1 میلیارد تراکنش جمعاً به همراه بانک ملی بیش از 50 درصد تراکنش های شبکه شتاب را در اختیار دارند (شکل 3).

ارزیابی شبکه های پایا و ساتنا و سامانه چکاوک نیز حاکی از آن است که بانک خاور میانه با حدود 15 میلیون تراکنش در 66 ماه ابتدای سال 96 روی شبکه پایا، در این سیستم دارای بیشترین حجم تبادلات بوده است. بانک ملی نیز با حدود 14/1 میلیون تراکنش روی سامانه ساتنا بیشترین تعداد تراکنش در این سامانه را در بین بانک ها داشته است. در سامانه چکاوک نیز بانک ملی و صادرات با بیش از 17 میلیون چک مبادله شده، بیشترین تعداد چک های مبادله شده را در این دوره ثبت کرده اند. بانک ملت نیز با 7/16 میلیون چک مبادله شده در رتبه سوم قرار دارد (شکل 4).

با نگاهی به مبلغ تراکنش ها و مبادلات بانکی در دوره مذکور، بانک ملت و ملی به ترتیب با حدود 16 و 15 بیلیارد ریال تراکنش روی هر چهار سامانه، بیشترین حجم تبادلات را در این دوره داشته اند و بانک صادرات با حجم حدود 6/9 بیلیارد ریال تراکنش در رتبه سوم قرار دارد. از نظر مبلغ تراکنش های شتاب، چهار بانک ملت، ملی، صادرات و آینده رقابتی نزدیک داشته و میانگین حجم تراکنش های این چهار بانک در حدود 6 بیلیارد ریال برآورد شده است.

از نظر تعداد تراکنش های پایا، بانک ملت با حدود یک بیلیارد ریال تراکنش، دارای بیشترین حجم تراکنش وی این سامانه بوده است. بانک ملی نیز با 8/4 بیلیارد ریال تراکنش روی سامانه ساتنا، بیشترین حجم تراکنش ها را در این سامانه انجام داده است. در بخش سامانه چکاوک نیز بانک های ملی و ملت به ترتیب با 5 و 4/4 بیلیارد ریال مبادلات، بیشترین مبادلات چک را داشته اند. شایان ذکر است که بخش عمده مبادلات در برخی از بانک ها همچون ایران زمین و دی از طریق سامانه چکاوک انجام می شود (شکل 5).

جزئیات مبادلات سامانه چکاوک

آمارهای ارائه شده توسط شرکت خدمات انفورماتیک حاکی از آن است که در سامانه چکاوک بانک های صادرات، ملت و ملی با حدود 19 میلیون چک مبادله شده در این سامانه بیشترین حجم مبادلات سامانه چکاوک را در اختیار داشته اند.  بیشترین چک های واگذاری مربوط به بانک صادرات و بیشترین چک های عهده مربوط به بانک ملی بوده است (شکل 6).

آمارهای تعداد چک های برگشتی نشان می دهد که تعداد چک های برگشتی در بانک هایی که تعداد زیادی چک مبادله کرده اند بیشتر بوده و این نسبت با کاهش تعداد چک، کاهش پیدا کرده است. بیشترین چک های برگشتی واگذاری مربوط به بانک صادرات با 42/1 میلیون فقره چک و بیشترین چک های عهده برگشتی مربوط به بانک ملی با 4/1 میلیون فقره چک بوده است.

ارزیابی مبلغ چک های میادله شده در سامانه چکاوک توسط بانک های کشور حاکی از آن است که دو بانک ملت و ملی به ترتیب با حدود 5140 و 4700 هزار میلیارد چک مبادله شده، بیشترین مبلغ مبادلات چک را در اختیار داشتند و بانک صادرات نیز با  حدود 2900 هزار میلیارد ریال چک مبادله شده، هم تراز با بانک تجارت پیش رفته است (شکل 7).

سهم مبلغی چک های برگشتی نسبت به سهم تعداد چک ها در بانک های ملی، ملت و صادرات کمتر بوده است که این امر حاکی از آن است که عمده چک های برگشتی ارزش پایینی داشته اند.

شکل 8 سهم تعدادی و مبلغی چک های برگشتی بانک ها را نشان می دهد. این نمودار حاکی از آن است که سه بانک پست بانک، توسعه تعاون و ملل به ترتیب با سهم 19، 18 و 16 درصدی بیشترین سهم تعدادی چک های برگشتی مشاهده شده است. در حدود 13 درصد چک های بانک های صادرات، ملت و ملی نیز برگشت خورده است. کمترین سهم چک های برگشتی مربوط به بانک های خاورمیانه و پاسارگاد با سهمی کمتر از 10 درصد بوده است.
بررسی ارزش چک های برگشتی نیز حاکی از آن است که در مؤسسه مال و اعتباری ملل و مؤسسه اعتباری توسعه بیشترین مبلغ چک های برگشتی مشاهده شده است. در مؤسسه اعتباری ملل نزدیک به 24 درصد ارزش مبادلات چکاوک برگشت خورده و در مؤسسه اعتباری توسعه نیز در حدود 17 درصد از ارزش مبادلات چکاوک برگشت خورده است. کمترین ارزش چک های برگشتی نیز مربوط به پست بانک، بانک قوامین، دی، شهر، ایران زمین و آینده با سهمی کمتر از 2 درصد بوده است (شکل 8).

 ضریب ارزش چک های برگشتی در سامانه چکاوک حاصل تقسیم سهم مبلغ چک های برگشتی به تعداد آن ها می باشد. این شاخص حاکی از آن است که در مؤسسه اعتباری ملل و توسعه عمده چک های برگشتی دارای مبلغ بالایی بودند (ضریب بالاتر از 1). ضریب ارزش چک های برگشتی در پست بانک، دی، آینده، ایران زمین، قوامین و شهر از تمامی بانک ها کمتر بود که حاکی از آن است که عمده چک های برگشتی این بانک ها چک های خرد و با رقم های پایین بوده است. در بانک های ملت، ملی و صادرات نیز ضریب ارزش به ترتیب 34/0، 36/0 و 55/0 بوده است که نشان می دهد عمده چک های برگشتی، چک های خرد و متوسط بوده اند (شکل 9).

 

منبع: ماهنامه بانکداری آینده شماره 38

 

لینک کوتاهلینک کپی شد!
ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

  ×  3  =  6