به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک ، پیام بانک، نشریه روابط عمومی بانک مرکزی گفتگویی با محمود احمدی، دبیرکل این بانک ترتیب داده‌است که در زیر از نظر می‌گذرانید.
• در شروع سخن ٬ لطفاً بفرمایید « مُطلـس» چیست؟
پولک بدون نقش٬ طرح و آماده ضرب را در اصطلاح « مطلس» Coin Blank می‌گویند. مطلس پس از گذراندن مراحل مختلف تولید (همچون: ذوب، ریخته‌گری، نورد، سخت‌کاری، پانچ، آنیلینگ، ریمینگ، بازبینی،تفکیک و بسته‌بندی) از دستگاه ضرب عبور می‌کند و از آن پس، در بازار معاملات روزانه به عنوان «سکه» شناخته می‌شود و دارای ارزش قانونی است.
• تاکنون مطلس مورد نیاز کشور چگونه تامین می‌شد؟
براساس ماده3 قانون پولی و بانکی، تولید سکه مورد نیاز مردم به منظور تسهیل مبادلات خرد روزانه بر عهده بانک مرکزی است و تا کنون نیاز کشور به مطلس به طور عمده از منابع خارجی تامین می‌شد.
• تفکر تولید مطلس در داخل کشور از کجا شکل گرفت ؟
سرانه هر فرد از مطلس وارد شده به کشور تنها طی هشت سال گذشته و بدون احتساب واردات سالهای قبل، بالغ بر 42 قطعه می‌باشد. البته آمارهای اداره نشر اسکناس و خزانه تعداد سکه‌های در جریان و از دور مصرف خارج نشده را بالغ بر هفت میلیارد قطعه نشان می دهد که بر این اساس میانگین پیش گفت بالغ بر یکصد قطعه در حال حاضر می‌باشد. این در حالی است که سکه‌های رایج در کشور از یکسو به دلیل ارزش ناچیزآن به لحاظ شرایط تورمی و نیز سنگینی وزن کارایی و استفاده لازم را در مبادلات روزانه مردم نداشته و از سوی دیگر به دلیل فزونی قابل توجه ارزش فلز مصرفی نسبت به ارزش قانونی آن به مصارفی غیر از مقصود رسیده و در نهایت می توان گفت، استفاده از سکه در خرید و فروش روزانه کاربرد اساسی و منطقی ندارد. گرچه در تغییر آلیاژ انجام شده طی سالیان اخیر قدری این مشکل مرتفع گردیده است لکن در صورت بروز افزایشی مجدد در قیمتهای فلز مصرفی، به شرایط قبلی بازخواهیم گشت.
علاوه براین موارد ، میزان ارز تخصیصی برای خرید‌مطلس از کشورهای‌خارجی از یکسو و وجود برخی امکانات و مزیت‌هادر کشوراز سوی‌دیگر، توجه مسئولین مربوط در بانک‌مرکزی و سایر مراجع ذی‌ربط برای فراهم آوردن زمینه تولید مطلس‌لازم جهت ضرب سکه رایج کشور را از سالها قبل به خود جلب کرده است.
به طور کلی برای عملی شدن این منظور، دو دیدگاه مطرح بوده است ؛ تفکر نخست، احداث کارخانه برای ساخت و تولید انبوه مطلس به منظور تامین نیاز کشور و بازاریابی منطقه و فروش خارجی توسط بانک مرکزی و دیدگاه دوم واگذاری این امر (تولید مطلس) به صنایع موجود و مرتبط با موضوع در داخل کشور می‌باشد که به نحوی دارای عوامل، تجهیزات و دانش فنی مهم این پروسه و خط تولید می‌باشند.
• چرا بانک‌مرکزی دیدگاه اول را پیگیری نکرد و همانند کارخانه تکاب – که مسئولیت تولید کاغذ اسکناس و اسناد بهادار را بر عهده دارد- به فکر ساخت کارخانه‌ای مجزا برای تولید مطلس مورد نیاز خود نیفتاد؟
از آنجایی که در دنیای امروز، سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت کارخانه ذوب و ریخته‌گری تک منظوره برای تولید مطلس توجیه اقتصادی ندارد و صنایع تولید مطلس موجود در دنیا ، در کنار تولید اقلامی چون محصولات نظامی، مهمات، انواع مدال، سکه‌های یادبود، ظروف تزئینی، ورق و انواع مقاطع با آلیاژ متفاوت به تولید مطلس نیز می‌پردازند، به همین دلیل، بانک مرکزی به جای ایده سرمایه‌گذاری برای احداث کارخانه تولید مطلس به فکر استفاده از امکانات موجود در کشور برای تامین نیاز‌های خود افتاد و به همین منظور صنایع مس شهید باهنر کرمان انتخاب شد.
• انتخاب شرکت صنایع مس شهید باهنر کرمان برای این منظور ، براساس چه ویژگیها و امکاناتی انجام شد ؟
شرکت صنایع مس شهید باهنر از چهار کارخانه ذوب و ریخته‌گری، اکستروژن ، نورد و تولید لوله مسی تشکیل شده و با در‌اختیار‌داشتن بهترین ماشین‌آلات و 1500 نفر پرسنل مجرب در زیربنایی به مساحت 100 هکتار در 12 کیلومتری شهر کرمان احداث شده است.
صنایع مس شهید باهنر در سطح کشور به عنوان بزرگترین شرکت واسط بین تولیدکنندگان مس خام و صنایع پایین دستی ، از جمله صنایع برودتی و حرارتی، رادیاتورسازی، شیرآلات گازی و بهداشتی ، صنعت برق و … بوده و در ایران و منطقه به عنوان نامی معتبر در زمینه تولید انواع ورق، تسمه ،کویل، لوله و انواع مقاطع از جنس مس و آلیاژ‌های مربوط به آن شناخته می‌شود.
این مجتمع با در اختیارداشتن تکنولوژی روز دنیا از دانش فنی و تجربه بالایی در تولید محصولات مسی برخوردار است و ظرفیت تولید سالانه آن12000 تن ورق و 15000 تن لوله مسی می‌باشد. امکانات این شرکت در کنار دانش فنی بسیار ارزشمند آن برای تولید سکه عبارتند از: یک خط ریخته‌گری با دو کوره 16 تن مذاب در ساعت و یک خط جدید کوره مذاب پیوسته با ظرفیت 12000 تن در سال که از سال 1388 مورد بهره برداری قرار گرفته است .
• کشورمان برای تولید مطلس موردنیاز از چه مزیت‌های داخلی برخوردار است؟
به فضل الهی کشورمان از ظرفیت‌ها و توانمندیهای بسیار بالایی در این زمینه برخوردار است که بهره‌گیری از آنها می‌تواند ضمن حصول خودکفایی در این زمینه و جلوگیری از خروج منابع ارزی برای کشورمان درآمدزایی ارزی هم داشته باشد. که برخی از آنها عبارتند از:
– وجود منابع بسیار غنی مس در ایران: مس مهم‌ترین و اصلی‌ترین عنصر تشکیل‌دهنده غالب سکه‌های رایج دنیا است. گفتنی است معادن مس سرچشمه در استان کرمان با 2/1 میلیارد تن ذخایر قطعی مس با عیار 12/1 درصد در ردیف بزرگترین معادن مس روباز پروفیلی جهان قرار دارد و معادن میدوک در شهر بابک کرمان نیز با داشتن 145میلیون تن ذخیره یکی دیگر از معادن بزرگ مس کشور را تشکیل می‌دهد.
– نیاز میانگین سالانه داخلی به خرید حداقل 20 میلیون دلار مطلس که دغدغه های سرمایه گذاری در این بخش را مرتفع می سازد .
– امکان رقابت در بازارهای بین‌المللی و منطقه‌ای به منظور فروش و صادرات این محصول به کشورهای همسایه.
– وجود تجهیزات اصلی مورد نیاز برای تولید سکه در صنایع فعلی و موجود کشور که می‌توانند در کنار خطوط عظیم تولیدی خود به تولید مطلس نیز بپردازند.
– دستمزد پایین نیروی کار ایرانی در قیاس با سایر کشورهای تولید کننده مطلس و اثر مستقیم این امر بر بهای تمام شده محصول
– ارزانی منابع سوخت در ایران که موجبات تقلیل قیمت تمام شده محصول و در نتیجه امکان شرکت و رقابت در مناقصه‌های بین المللی را فراهم می‌سازد.
– ایجاد شرایط مناسب برای انتقال‌تکنولوژی و استفاده مناسب از نیروی متخصص و با استعداد داخلی با‌توجه به‌سابقه دیرین کشورمان در صنعت ریخته‌گری و ایجاد بستر‌های لازم برای پرورش استعدادهای موجود و ماهر برای آینده
– وجود دو منطقه آبی خلیج فارس و دریای مازندران و فراهم بودن امکان دسترسی به کشورهای منطقه و در نتیجه، فراهم شدن امکان رقابت در بازاریابی و فروش مطلس به سایر کشورها و…
• مفاد قرارداد منعقد شده میان بانک مرکزی و مس شهید باهنر برای تهیه مطلس چه مواردی را در بر می‌گیرد؟
در تیرماه سال جاری و در جریان بازدیدی که از صنایع مس شهید باهنر داشتم ، مذاکراتی با مدیران آن شرکت به عمل آمد و ضمن بررسی پیشنهادات ارائه شده از سوی مدیران شرکت مذکور برای استفاده بهینه از امکانات موجود، تهیه تجهیزات تکمیلی و تولید انبوه مطلس، یک قرارداد 5 ساله بین طرفین منعقد و براساس آن مقرر شد شرکت مس شهید باهنر، ضمن تحویل سالانه حداقل 2500 تن مطلس به سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی ، پیش‌پرداختی نیز جهت خرید تجهیزات لازم دریافت نماید.
همچنین پس از برگزاری جلسات متعدد مسئولان بانک مرکزی و شرکت مس شهید باهنر، موارد مهمی نظیر حاشیه اطمینان از خرید محصول تولید شده توسط بانک مرکزی، پوشش احتمال ضرر و زیان صنایع مس شهید باهنر به دلیل تغییر قیمتها در بازار فلزات غیرآهنی طی پنج سال آتی از طریق تأمین مسکوک منسوخه موجود در بانک مرکزی به عنوان مواد اولیه، پیش بینی افزایش دستمزد ، هزینه‌های تولید و تورم در سالهای آتی و طی مدت قرارداد و تامین مالی لازم به منظور خرید ماشین‌آلات و تجهیزات تکمیلی صنایع مس از طریق پرداخت بخشی از دستمزد تولید با استفاده حداکثری از ظرفیت‌های قانونی، در قرارداد منعقده لحاظ شد و چشم انداز مطلوبی را از اجرای این طرح ملی ترسیم کرد.
• با امعان نظر به تطویل زمان انجام این طرح و وقفه های طولانی بوجود آمده که باعث از دست رفتن زمان با ارزش زیادی شد ، چه تمهیدی برای به سرانجام رسیدن این مهم اتخاذ شد ؟
با توجه به تجربه چندین سال اخیر و مشکلات موجود که مانع به ثمر رسیدن تلاشهای بی وقفه مسئولین بانک در مسیر انعقاد این قرار داد شد ؛ مقامات بانک مرکزی لازم دیدند ، برای رفع نگرانی و تردید مسئولین شرکت مس شهید باهنر، برداشتن گام‌های عملی برای رسیدن به خودکفایی در تولید این محصول و کسب اطمینان از دریافت به موقع مطلس مورد نیاز خود، به منظور اعطای تضمین‌های لازم و انعقاد قرارداد پنج ساله ، موضوع را در سطح کلان اجرایی کشور مطرح کنند .
لذا به دنبال مکاتبه‌ای که اواخر سال گذشته از سوی بانک مرکزی با دفتر ریاست جمهوری صورت گرفت، به تفصیل اهمیت مسئله ، مشکلات و موانع موجود که منجر به مطول شدن این مسیر و در نتیجه تأمین نیاز مطلس از منابع خارجی شده است برای شخص رییس جمهور محترم تشریح شد . خوشبختانه به برکت دستور مساعد ایشان که به حق کمک اصلی و اساسی در این راه بود ، مراحل انعقاد این قرارداد مهم سریعتر از حد انتظار طی شد و به سرانجام رسید .
* با انعقاد قرارداد و اجرایی شدن این طرح ملّی طی پنج سال آتی ، چه میزان صرفه جویی ارزی مورد انتظار است ؟ و آیا علاوه بر تامین نیاز داخلی می توان به صادرات این محصول نیز امیدوار بود ؟
البته ؛ به برکت دستور مساعد رییس جمهور محترم ، پیگیریهای مستمر بانک مرکزی، همت کارکنان پرتلاش صنایع مس شهید باهنر و با راه‌اندازی خطوط تولید این محصول، علاوه بر تأمین نیاز مطلس کشور مجال حضور در عرصه بازارهای بین‌المللی را نیز پیدا خواهیم کرد.
خوشبختانه با انعقاد این قرار داد، چندین سال تعامل مقطعی میان بانک مرکزی و صنایع مس شهید باهنر به همکاری دائم تبدیل شده و به طور حتم، رهاورد این اقدام پرخیر و برکت، خوکفایی‌کشور از واردات مطلس خواهد بود.
اکنون می‌توانیم با افتخار اعلام نماییم به یار‌ی خدا، در آینده نزدیک شاهد بی‌نیازی کشور از خرید مطلس خارجی خواهیم بود که از این رهگذر ایران در ردیف کشورهای صادرکننده مطلس قرار گرفته و این صنعت نوپا و بی‌همتا در سطح منطقه، برای کشور ارزآور نیز خواهد بود و حداقل طی پنج سال آتی100 میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی عاید کشور عزیزمان خواهد شد .
نکته مهم دیگری هم که باید به آن اشاره شود ، این است که پیش از این ، از لحظه تصمیم‌گیری برای ضرب یک سکه خاص تا رسیدن آن‌به بازار و به دست مردم حداقل 7 ماه زمان نیاز بود ولی اکنون ما قادریم حداکثر ظرف مدت یک ماه، سکه مورد نیاز را تولید و وارد چرخه گردش مبادلات خرد مردم نماییم که تولید 7 نوع سکه در هشت ماه ابتدای سال جاری ، خود موید این نکته است.
پایگاه خبری بانکداری الکترونیک این دستاورد مهم را به مسئولان و کارکنان بانک مرکزی تبریک می‌گوید