راه و رسم معتبر مشاوره شدن
با توجه به نوع تعاملاتی که دانش مدیریت را شکل می‌دهند و منتقل می‌کنند، محصول نهایی مشاوره از سرشتی بسیار خاص برخوردار است
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، همین خاص بودن تا حد زیادی فعالیت‌های صنعت مشاوره را تعیین می‌کند. غیرممکن است که بتوان محصول اصلی مشاوره – دانش مدیریت – را پیش، حین، و بعد از مداخله مشاورتی به طور عینی ارزیابی کرد. در نتیجه، هدایت شخصی و سازمانی در این عرصه بستگی تامی به شهرت و اعتماد دارد، به نحوی که شرکت‌های مشاوره مدیریت ملزم می‌شوند پیوندهایی مستقیم یا ارتباطاتی عام‌تر با دیگرانی برقرار کنند که ظرفیت حمل‌ونقل یا توقیف محصولات‌شان را دارند. بنابراین، صنعت مشاوره را باید به عنوان شبکه یا حوزه‌ای دید که بازیگران کلیدی را در مجموعه پیچیده‌ای از روابط گهگاه همبسته و گهگاه رقابتی گردهم می‌آورد. با بررسی این مجموعه درمی‌یابیم که نیاز مداوم به تایید باعث شده است که شرکت‌های مشاوره ارتباطاتی با موسسات آکادمیک، شرکت‌های رسانه‌ای، و به طور عام‌تر با رویه‌های مدیریتی برقرار کنند.
نمودار 1) مدل مشاوران مدیریت به عنوان عنصری از صنعت عظیم تر دانش مدیریت (شرکت‌های رسانه‌ای، موسسات آکادمیک، شرکت‌های مشاوره، رویه‌ها)
اعتماد پایه اساسی کسب‌وکار مشاوره است. اما در نمودار زیر می‌بینیم که دانش مدیریت تا حدودی به شیوه متفاوتی سازمان می‌یابد. این تصویر بدیل از عرصه سبک‌های مدیریتی تا آنجا که کاربران و عوامل تحریم نوین – مثل سهامداران و تحلیلگران – را به این حوزه اضافه می‌کند، بسیار قابل توجه است. این چارچوب، تا آنجا که حاکی از تغییر نقش بازیگران است، سرشت پیچیده تعاملاتی را روشن می‌کند که دانش مدیریت را شکل می‌دهند. عطف توجه به نقش‌هایی که کاربران مدیریت و عوامل تحریم آن بازی می‌کنند حکایت از آن دارد که مرز بین این جماعت‌ها همپوشانی دارد. یعنی تحلیلگران کسب‌وکار ممکن است در رابطه با ایده‌های رایج به ارزیابی تناسب یک راهبرد کسب‌وکار اقدام کنند.
نمودار 2) الگوی عرصه‌های سبک مدیریتی
(اساتید/مولفان آثار پرفروش مدیریت، محققان، مشاوران، حرفه‌ای‌ها؛ دبیران مجلات مدیریت، مطبوعات کسب‌وکار، سازمان‌دهندگان کنفرانس، تحلیلگران، سهامداران، مدیران)
پیوند وثیق نه‌تنها میان مشاوره مدیریت، دانشگاه، رسانه‌ها، و عرصه وسیع‌تر رویه‌های کسب‌وکاری برقرار است، بلکه ویرایشگران و ناشران نیز بر شکل و لحن متون مدیریتی تاثیر می‌گذارند.
نمودار 3) الگوی پویایی شناسی عرصه تولید مد مدیریت
(مشاوران مدیریت، مدارس کسب‌وکار و آکادمی‌های مدیریت، اساتید مدیریت؛ مدیران؛ ویرایشگران/ناشران)
الگویی که در زیر آورده‌ایم برخلاف الگوهای دانشگاهی پیشین، بزرگ‌تر، پویاتر و آشکارا دارای ویژگی‌ای سیاسی است. مثلا در این الگو نشان داده شده است که ورود پنج غول عظیم صنعت مشاوره تا چه اندازه بزرگ‌تر شده است و اینکه ورود آنها پویایی شناسی نوینی وارد صنعت مشاوره می‌کند به نحوی که به طور فزاینده فعالیت و راهبری در این حوزه را نه صرفا رقابت بازار بلکه صلاحیت حرفه‌ای تعیین می‌کند. برخلاف دیگر الگوها، در اینجا مشتری در مرکز فرآیندهایی قرار می‌گیرد که به تولید و انتقال دانش مدیریت مشغول‌اند. البته نباید فراموش کرد که هنوز اساتید حوزه مشاوره محرک‌های اولیه در فرآیند چرخه‌ای تولید/مصرف دانش مدیریت در این الگو هستند.
نمودار 4) نمایی از صنعت دانش مدیریت
راستی‌آزمایی و نوآوری
• بازیگران اولیه: مدارس کسب‌وکار
• کارکرد اولیه: آزمودن و پالایش دانش کنونی
• کارکرد ثانویه: نوآوری و تولید دانش نوین مدیریت
• کارکرد سوم: اجتماعی‌سازی مصرف‌کنندگان
دامنه گسترش
• بازیگران اولیه: پنج شرکت بزرگ ارائه‌دهنده خدمات حرفه‌ای مشاوره مدیریت
• کارکرد اولیه: گسترش دانش مدیریت کالایی شده به حوزه‌های نوین
• سازوکار اولیه: گسترش حرفه از طریق تنوع بخشی به محصولات مصرف‌کنندگان مشروعیت (جلب اعتماد)
• بازیگران اولیه: اساتید
• کارکرد اولیه: انتزاع دانش نظری و انتقال مفهوم آن برای دیگر جماعت‌ها
• کارکرد ثانویه: همه‌گیر کردن دانش مدیریت
کالایی سازی
• بازیگران اولیه: شرکت‌های بزرگ مشاوره
• کارکرد اولیه: تبدیل دانش انتزاعی به محصولات فروختنی
• سازوکار اولیه: 1. تدوین 2. انتزاع 3. انتقال
شرکت‌های مشاوره برای آنکه وارد فرآیند کسب جوایز به دلیل «عملکرد ایده‌آل» شوند، باید با توافق مشتریان خود یک فرم نمونه 2000 کلمه‌ای تهیه کنند که جزئیات ادعاهای آنان درباره بهترین عملکرد را به نمایش می‌گذارد. در این فرم باید وجود یک رابطه کارکردی میان طرفین به اثبات برسد مثلا جزئیات مشکلاتی که رویاروی آنان بوده است، راهکارهای حل مشکلات و مزایای حاصله باید مورد بررسی قرار گیرند.
نمودار 5) فرم پیشنهادی انجمن مشاوران مدیریت انگلیس برای نامزدهای جوایز سالانه «عملکرد ایده‌آل» در سال 2005 میلادی
چکیده اجرایی (حداکثر 200 کلمه)
پیش زمینه پروژه
• سازمان مشتری
• مشکل/ فرصت
• اهداف پروژه
رویکردی که مشاوران پیشنهاد کردند
• تا چه حدی نوآورانه بود؟
• کاربست مهارت‌ها/ دانش مدیریت
عوامل موفقیت و چالش‌ها
• چگونه بر چالش‌ها غلبه حاصل شد؟
• اهداف پروژه تا چه حدی برآورده شد؟
• نتایج (راهبردی/مالی) کمی شده چه بودند؟
• مزایای ملموس چه بودند؟
رابطه مشتری/ مشاور
• چگونه در عمل محقق شد؟
• رضایت نامه مشتریان
بنا بر نظریات برنو لاتور، فیلسوف علم فرانسوی، نمی‌توان گزارش محققان را صرفا روایت ساده و بی‌شیله‌پیله واقعیت در نظر گرفت، بلکه دانشمند و محقق خودش جزئی از فرآیند تحقیق و بازنمایی است و دست به تولید، ترویج، و دفاع از بازنمایی‌ها می‌زنند و درواقع ادعاهایی درباره عینیت امور می‌کنند. از این‌رو هرگونه تلاش محقق در راستای ارائه گزارشی از عینیت، همان‌طور که در الگوهای بالا آورده ایم، صرفا کوششی است برای «خلق جهان» که در تولید و تثبیت دانش از قابلیت شبکه‌ها و مجموعه‌های موجود بهره می‌برد. در این راستا لاتور یک نمودار گرافیکی طراحی کرده است که حلقه‌های به هم متصل را که نقش اساسی در خلق جهان دارند، به ما معرفی می‌کند.
نمودار 6) الگوی نظام انتشار شواهد علمی (1. بسیج مردم جهان (ابزارها) 2. استقلال بخشی (همکاران) 3. اتحادها 4. نمایش‌های عمومی 5. پیوندها و گره‌ها)
به رغم آنکه انجمن مشاوران مدیریت نقش زیادی در تهیه ابزارها و راهبردهای کسب اعتماد داشته است که به نوعی معرف کسب‌وکار مشاوره است، الگوهای دانشگاهی غالبا نقش انجمن مشاوره مدیریت در شکل‌دهی به صنعت و حوزه مشاوره را نادیده گرفته‌اند. در اینجا نشان داده‌ایم که به‌رغم روایت‌های دانشگاهی، این انجمن نقشی بسیار بزرگ‌تر و نامتجانس‌تر در مهندسی صنعت مشاوره دارد.
نمودار 7) گره‌ها و پیوندها در مجموعه «عملکرد ایده آل» انجمن مشاوران مدیریت انگلیس
(اساتید، مشتریان بالقوه، مشتریان، مشاوران، ویراشگران/ناشران، شرکت‌های غیرعضو، کارکنان بالقوه، شرکت‌های عضو، انجمن مشاوران مدیریت، مشاوره امروز، نویسندگان آزادکار، تبلیغات‌چی‌ها، تبلیغات‌چی‌های بالقوه، گروه مشاور دورهام، دانشگاه دورهام، هیئت قضات، کمیسیون حسابرسی، دفتر کابینه، دفتر تجارت دولتی، فاینانشال تایمز، فروشگاه زنجیره‌ای سنزبری، موسسه پژوهشی بازار و عقاید، انجمن بانکداران بریتانیا)
منبع: ماهنامه بانکدداری آینده شماره 33 تیر 97