بانک ها در شعار از بانکداری باز استقبال می کنند اما در عمل فاصله دارند
مدیرعامل خدمات انفورماتیک نوین کیش در گفت و گو با بانکداری الکترونیک:
امروز بانکداری باز از یک پارادایم فکری، فراتر رفته و در واقع به اجبار تبدیل شده است.بانکها در شعار از بانکداری باز استقبال میکنند؛ اما در عمل با آن فاصله دارند؛ چون هنوز نگرانیهای خاصی در حوزه امنیت و کسب و کار وجود دارد و مدلهای درآمدیشان تبیین نشده است.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک ، تجربه بانکداری باز در اکوسیستمی که عادت به ریسکهای صفر دارد؛ اگر غیر ممکن نباشد؛ اما باسختیهای زیادی همراه است.حفظ امنیت به عنوان کلیدیترین مسئله باعث شده مدیران بانکی از پذیرش ریسکهای این کار دوری کنند؛ اگرچه در محافل عمومی و خبری از طرفداران بانکداری باز هستند.
سید کاظم دهقان، مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک نوین کیش در گفت و گو با بانکداری آینده در پاسخ به این سوال که بانکداری باز به عنوان پارادایم فکری چقدر در ذهن و رفتار مدیران بانکی و خارج از بانکی تعریف و پذیرفته شده است گفت: امروز بانکداری باز از یک پارادایم فکری، فراتر رفته و در واقع به اجبار تبدیل شده است؛ چرا که از یک سو بانکهای کشور در شرایط تحریم با مشکلات مالی روبهرو هستند و سودآوری پایینی دارند که حتی همین سود هم صرف زیرساختها از جمله آیتی نمیشود و از سویی دیگر با مشتریانی فوقالعاده عجول كه با شبکههای اجتماعی تکنوکرات شده و تجربههای بسیاری از حوزههای مختلف تکنولوژی کسب کردهاند، مواجهاند.
بنابراین امکان ارائه سرویسهای چابک براي بانكها وجود ندارد؛ به تعبیري دیگر وقتي بانكها تنها بین 2 الی 3 درصد بودجه خود را صرف فنآوری اطلاعات و ارتباطات میکنند در حالی که تأمین این بودجه هم برای آنها دش وار است؛ بنابراین امکان ارائۀ سرویسهای چابک را ندارند. طبیعتاً در اين بين حضور استارتاپ ها و فینتکها و کسب و کار هایی که میخواهند مستقیماً سرویسها را به جامعه ارائه دهند یک واقعیت انکارناپذیر است.
از طرفي فشار کسب و کار ها و مشتریان در این حوزه بسیار افزایش یافته و سیستمهای بانکی و حوزههایی که از مقوله و تکنولوژی بانکداری باز استفاده میکنند نيز متنوعتر شدهاند. در نتيجه اگر بانکها از این مقوله غافل شوند زمین بازی را از دست خواهند داد.
وی در ادامه بیان کرد: بانکها در شعار از بانکداری باز استقبال میکنند؛ اما در عمل با آن فاصله دارند؛ چون هنوز نگرانیهای خاصی در حوزة امنیت و کسب و کار وجود دارد و مدلهای درآمدیشان تبیین نشده است. آنها نميدانند در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد بر اين اساس طبیعي است كه با وجود این ابهامات از اینکه اقبالشان را به اجرا درآورند، تعلل کنند.
دهقان در خصوص ارتباط بانک ها با مراکز نوآوری و شتاب دهنده گفت: مدیریت ریسک با حذف ریسک متفاوت است. ما از بانکها صحبت میکنیم در حالي كه نقش رگولاتور مشخص نیست و با فضای مبهمی روبهروست. از یک طرف سند بانکداری دیجیتال از وزارت امور اقتصادي و دارايي به بانکها به عنوان یک الزام ابلاغ میشود تا بانکها در مورد آن برنامهریزی کنند که قطعاً یکی از عناصر آن استاندارد بانکداری باز است؛ از طرف دیگر معاونت فناوریهای نوینِ بانک مرکزی با رویکردی که دارد علاقهمند است نظام بانکی را به سمت دنیای بانکداری دیجیتال سوق دهد که این نظام تا حد زیادی از عناصر آن بیبهره است. این در حالی است که بانک مرکزی API کربنکینگ خود را به روی ارگانهای دولتی باز کرده است.
وی ادامه داد: حساب ارگانهای دولتی باید منتقل شود و برای انتقال به سرویس نیاز است. امروز ارگانهای دولتی از بانکهای تجاری، سرویسهای نسبتاً پیشرفتهای دریافت میکنند و نمیتوان آنها را محروم کرد؛ بلکه باید به همین روشها به سمت بانکداری مجازی و بانکداری باز حرکت کرد که تقریباً امروز به سمت آن حرکت میشود. ارگانهایی که مشتری بانک مرکزی هستند به سمتی میروند که خودشان سرویسهایشان را هدایت کنند؛ وقتی بانک مرکزی API را به روی ارگانهای دولتی باز میکند به نظرم مدیریت ریسک آن انجام شده است، بانکها هم باید این مسئله را سرلوحۀ كار خود قرار دهند.
نکتهای که در مورد شتاب دهندهها و مواردي از اين دست اشاره شد بسیار مهم است. فشار مشتریِ کسب و کار باعث شده است تا فینتکها در بازار خدمات بانکی حضور یابند. طبیعتاً استارتاپ ها هم نقش بسیار مهمی در این زمینه دارند و میتوانند توانمندیهای ویژهای را به حوزة بانکداری کشور اضافه کنند.
مدیرعامل نوین کیش در خصوص نقش مراکز نوآوری و شتاب دهندهها گفت: در حال حاضر چهار الی پنج مسیر بانکداری باز وجود دارد و استقبال بانکها و شرکتها از آنها خوب بوده است. اینکه بانکها APIهای غنیشدهای را در اختیارشان قرار نمیدهند و به این ترتیب سرویسها محدود میشوند، حرف درستی است؛ اما با این وجود کسب و کار های زیادی در این حوزه راهاندازی شدهاند که درآمدهای هنگفتی را هم از بانک و هم از کسب و کار های دیگر به دست میآورند.
به نظرم اولین اقدامی که باید صورت گیرد تغییر مدل کسب و کار است. بانکها باید به جمعبندی برسند که مسیر جدید، نفع بیشتری برای آنها دارد.
دومین بحث، ریسک و امنیت اطلاعات است که باید مدنظر داشته باشند؛ البته یک سری الزامات حقوقی هم که دوستان به آن اشاره کردند باید در نظر گرفته شود. حتی جای سازمانهای بیمهگر در مورد فرآیندهای بانکی خالی است که میتوانند مدیریت ریسک بهتری در اینجا داشته باشند در واقع اگر بیمهها وارد شوند، میتوانند دغدغة حقوقی بانکها و به طور کلی ابعاد مختلفی را پوشش دهند و درآمدی هم برای خود کسب کنند. به این ترتیب ریسکی هم به مشتری نهایی منتقل نمیشود.
وی عنوان کرد: اما موضوع سوم نقش بانک مرکزی به عنوان قانونگذار بسیار مهم است. تسهیلکنندگی در فرآیندهای بانکها و تعیین نقش فینتکها در اکوسیستم بانکی کشور یکی از وظایف مهم بانک مرکزی است و این نهاد میتواند به بانکهایی که چنین سرویسهایی ارائه و در این حوزه فعالیت میکنند، تسهیلاتی بدهد و به این ترتیب بانک مرکزی، ریسک بانکها را در این فضا کاهش میدهد.
از طرف دیگر میبینیم که دولت به شدت دنبال توسعۀ کسب و کار های مالی و استارتاپ ی است و به عقیدۀ من این اراده واقعی است. شاید در عمل با مشکلاتی مواجه باشد؛ اما معاونت فناوریِ نهاد ریاست جمهوری به شدت به دنبال توسعة کسب و کار ها به ویژه کسب و کار های نوپا و استارتاپ ها از طریق مراکز نوآوری است و این یعنی اینکه با توسعۀ بانکداری باز ، کسب و کار های بسیاری امکان شکلگیری پیدا میکنند.
دهقان در پایا ن عنوان کرد: صرف نظر از چالشهای مالی، در کشور از بابت تکنولوژی کمترین مشکل را داریم، در حالی که فرآیندهای کاری بر ارائۀ تکنولوژی، ارجح هستند. به نظرم در این فرآیندها ابزارهای تسهیلشده میتوانند توسعه یابند و بانکها بالطبع سرعت بهتری حتی در دادن APIها خواهند داشت.
کربنکینگ به معنای عام در ایران یک معنای انتزاعی است و سختیهای خاص خود را دارد و دادن یک سری APIهای تسهیلشده بسیار سخت و پیچیده است و این دقیقاً همان کاری است که بومهای بانکداری باز انجام میدهند.