ارائه API به فینتک ها از طریق پلتفرم بانکداری باز

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، سال 1400 به جهات مختلف یکی از نقاط عطف در اقتصاد و بانکداری در ایران  و جهان خواهد بود.

شیوع کووید 19 جهان را به تغییر سبک زندگی واداشت و تغییر دولت  در بزرگترین اقتصاد جهان نیز باعث خواهد شد تا تغییرات معناداری در روابط بین الملل ایران رخ دهد. از سوی دیگر تحول دیجیتال در ایران به نقطه ای از فرایند رشد خود قرار دارد که مدیران ارشد و میانی بانک ها به ضرورت پذیرش این تحول پی برده اند و آن را گریز ناپذیر می دانند. این سه شاخصه مهم باعث شده که در سال 1400 منتظر اتفاقات خاص در عرصه بانکداری و اقتصاد باشیم. در این میان بانکهای چابک مثل دی قادرخواهند بود که با سرعت بیشتری از فرصت ها استفاده کرده و با ایجاد زیست بوم تجربه ها و سفرهای بهتر و چذاب تری را برای مشتری رقم بزنند.

نکته مهم درباره دی آن است که این بانک توانسته بعد از چند سال صورت های مالی خود را سرو سامان بخشد و برای یک پرش به مقاطع و  ترازهای بهتر بانکداری آماده باشد. تجربه بهبود ترازنامه به مدد حضور دکتر برات کریمی اتفاق افتاده است. مرور تجربه های این مدیر خوش سابقه و خوشفکر در کنار کارنامه بانک دی می تواند برای شبکه بانکی مفید و آموزنده باشد. در گفتگو با برات کریمی هم از اقتصاد و هم از بانکداری و تحول دیجیتال حرف زدیم و هم از دستاوردهایش در بانک دی. این گفتگو را با هم می خوانیم

*برای تحول در مدل کسب‌وکار بانک‌های چابک چه فاکتورهایی اهمیت کلیدی دارند. اگر ممکن هست این فاکتورها را جداگانه توضیح دهید. با توجه به این فاکتورها، آینده را در آستانه 1400چطور می‌بینيد؟

چابکی در هر کسب‌وکار یعنی پاسخگویی سریع و دقیق به نیازهای مشتریان در زمان و مکان مورد نظر آنها و البته امروزه عرصه رقابت از پاسخگویی فراتر رفته و پیش‌بینی نیازهای آتی مشتریان است که تفاوت شرکت‌های پیشرو را ایجاد می‌کند. بانکداری هم از این قاعده مستثنا نیست. لازمه چابکی وجود مدیرانی است که بتوانند زمینه بروز خلاقیت را در همکاران خود ایجاد کنند و البته همکارانی که با روحیه کار تیمی و خلاقانه بتوانند اهداف سازمان را با بیشترین اثربخشی و کارایی محقق سازند.

*در خصوص بانک دی تحلیلتان چیست؟

بانک دی با داشتن نیروهای متخصص و جوان و مدیرانی که از آن‌ها حمایت می‌کنند توانسته با ایجاد کارگروه‌های مختلف و تشکیل اتاق‌های فکر در زمینه‌های گوناگون اولاً در زمینه حل مشکلات گذشته و تأمین منافع سهامدارانش گام‌های بلندی بردارد، ثانیاً با طراحی محصولات و خدمات مورد نیاز جامعه هدف، پاسخگوی نیاز فعلی آن‌ها باشد، ثالثاً با آینده‌پژوهی در حوزه‌های مالی و بانکی اقدام به شناسایی و پیش‌بینی نیازهای آتی ذی‌نفعانش بنماید. سرمایه‌گذاری‌های فراوان بانک دی در حوزه زیرساخت‌های الکترونیکی و ارتباطی در دنیایی که سریعاً به سمت دیجیتالی شدن حرکت می‌کند و نیازهای مشتریان در بستر ارتباطات الکترونیکی و شبکه‌های اجتماعی كه باید پاسخ‌دهی شود نشان از توجه سیاست‌گذاران بانک دی به هوشمندی و چابکی کسب‌وکار بانکی است.

تعداد شعب کم، سرمایه انسانی متخصص و جوان در کنار زیرساخت‌های مهم فناوری و تجربیات پرافتخار مدیران بانک دی سبب شده تا این بانک بتواند استراتژی‌های خود را به صورت فعال و منعطف تدوین نماید و هرلحظه آمادگی تغییر رویکردها متناسب با نیازها و تغییرات شرایط اقتصادی را داشته باشد. این ویژگی باعث می‌شود تا بانک دی در عبور از تحریم‌ها، مواجهه با کرونا، تغییرات سیاسی- اقتصادی کلان از جمله رفع تحریم‌ها و بروز و ظهور تکنولوژی‌های جدید بتواند در سریع‌ترین زمان و با کمترین هزینه خود را تطبیق داده و واکنش مؤثر نشان دهد. رویکرد بانک دی، توسعه بانکداری دیجیتال با شعار بانک دی بانک تمام دیجیتال و ارائه خدمات به تمام ذی‌نفعان در تمام نقاط ایران و چه بسا با گشایش‌های اقتصادی پیش رو، به تمام ذی‌نفعان خارج از ایران در سریع‌ترین، دقیق‌ترین و امن‌ترین شکل ممکن است.
خروج از شمولیت ماده 141 قانون تجارت با افزایش سرمایه، کاهش زیان انباشته و حرکت به سمت سودآوری، مدیریت هزینه‌ها و افزایش درآمدهای مشاعی و غیرمشاعی و افزایش کیفیت و کمیت ارائه خدمات بانکی به جامعه هدف شامل خانواده‌ها معزز شاهد و ایثارگر در سراسر کشور از دیگر چشم‌اندازهای سال آینده است.

*اگر بخواهیم در مسیر فناوری اطلاعات و کلا تحول دیجیتال کرونا را یک فرصت برای پارادایم شیفت به زندگی آنلاین بدانیم شبکه بانکی در این خصوص چقدر توانسته از تهدید فرصت بسازد؟

با شیوع ویروس کرونا و ادامه همه‌گیر شدن آن، بانک‌ها، نقش مهمی را در پایدارتر کردن شرایط و کمک به عبور از این بحران دارند، ویروس کرونا تمامی جنبه¬های زندگی را تحت تاثیر قرار داده و رفتارهای سنتی و متعارف بانکداری و ارائه خدمات بانکی به صورت حضوری و یا فیزیکی را با چالشی جدی مواجه ساخته و در عمل محدودیت‌های زیادی را در فعالیت بانکی ایجاد کرده است.

در همین راستا صنعت بانکداری جهانی، متأثر از فناوری‌های جدید و تغییر در رفتار مشتریان و ورود مشتریان نسل جوان، ناگزیر از تحولات اساسی در طول تاریخ خود شده است، از طرفی هم‌زمان که بانک‌ها مشغول تحولات و چالش نوآوری در فرایندهای خود بوده، شرکت‌های فین‌تک با بهره‌مندی از قابلیت‌های دیجیتال، خدمات نوآورانه و مشتری‌مدارانه را به کاربران ارائه داده اند به گونه ای که با شیوع ویروس کرونا میزان استفاده مشتریان از خدمات فینتک ها به مراتب بیشتر بوده است به همین منظور آینده بانکداری به سمت همکاری بانک ها و نه رقابت با فینتک ها رقم می خورد.

*در این خصوص بانک دی چه برنامه‌هایی را در دستور کار قرار داد و در آینده ادامه خواهد داد؟

بانک دی نیز جهت ارائه خدمات بهتر و جلوگیری از ازدحام جمعیت به عنوان یکی از عوامل شیوع کرونا به سمت ارائه خدمات غیرحضوری و دیجیتالی کردن ارائه خدمات به مشتریان هدف گام های زیر را برداشته است.

در گام اول جهت ارائه خدمت بهتر به مشتریان در عصر دیجیتال نیاز به کارمندان دیجیتال جهت خدمت‌رسانی است که در این زمینه بانک دی جهت اشاعه فرهنگ دیجیتال کارگروهی را تشکیل داده است که به صورت مداوم بانکداری دیجیتال و حرکت در این مسیر رصد می شود. از زمانی که بانک پیاده سازی بانکداری دیجیتال را در دستور کار قرار داده ، ارائه API  به سازمان ها و فین‌تک‌ها از طریق پلتفرم بانکداری باز فرابوم، قابلیت های احراز هویت غیرحضوری سجام، تعریف و ارائه امضای دیجیتال، بحث هویت دیجیتال، ثبت نام غیرحضوری اینترنت بانک، درخواست فراموشی رمز اینترنت بانک به صورت غیرحضوری، افتتاح حساب غیرحضوری، تکمیل ماشین بانکی(خودپرداز، کش لس، خودگردان و کیوسک) با قابلیت ارائه خدمات ساتنا، پایا، دریافت رمز کانال های مدرن و …. را برای مشتریان در بستری امن و راحت فراهم نموده است. در ادامه مسیر دیجیتال، بانک در همراه بانک و اینترنت بانک جدید در نظر دارد که درخواست تسهیلات آنلاین و ارائه غیرحضوری کارت بانکی را برای مشتریان فراهم کند.

*شبکه بانکی و اقتصاد در ورود به گشایش‌های احتمالی اقتصادی ناشی از تغییر دولت در بزرگ‌ترین اقتصاد جهان چه سناریوهایی را پیش رو خواهد داشت؟

تجربیات کشورهایی که مشکلاتی چون جنگ یا بحران‌های بزرگ اقتصادی و سیاسی را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند نشان می‌دهد مهمترین عامل یا اقدام در آن کشورها حرکت به سمت ایجاد ثبات اقتصادی بوده است و البته منظور از ثبات اقتصادی هم صرفاً ثبات قیمت‌ها یا ثبات رشد قیمت‌ها نیست، بلکه ثبات رویه‌ها و قواعد است. یعنی کلیه فعالان اقتصادی از آنچه پیش روی آنها در کوتاه‌مدت و بلندمدت خواهد بود آگاهند و عمدتاً خودشان هم در تصمیم‌گیری‌ها سهیم می‌باشند. متاسفانه آنچه تا کنون شاهد آن بوده‌ایم عدم ثبات در رویه‌ها و قواعد در دولت‌های مختلف بوده که منجر شده تا فعالان اقتصادی ما نتوانند چشم‌انداز واضحی را برای سال‌های آتی خود متصور باشند. یادمان نرود که توافقنامه برجام هرچند توانست آرامش نسبی در کشور ایجاد کند و انتظارات جامعه را نسبت به آینده بهبود دهد، اما تشتت آراء بین سیاست‌گذاران باعث شد تا عملاً اقتصاد کشور از فواید آن بهره‌مند نشود. در هر صورت اگر بازگشت آمریکا به برجام بتواند موجب جذب سرمایه‌گذاران خارجی شده و باب همکاری‌های مالی با کشورهای دیگر را فراهم کند، قطعاً رونق اقتصادی ایجاد شده و بانک‌ها نیز می‌توانند به‌واسطه حجم عظیمی از منابع که در اختیار دارند، سرعت رونق اقتصادی را افزایش دهند و در این میان بانک دی نیز با امکاناتی که در اختیار دارد و نیز روابط کارگزاری موثری که با کارگزاران مطرح بین‌المللی داشته می‌تواند به خوبی و شایستگی هم در جهت مراودات مالی و رفع تعهدات خارجی ایفای نقش کند و هم از فعالان اقتصادی داخلی همچون گذشته و البته با توان و اطمینان بیشتر حمایت به عمل آورد.

*برای بانک دی  چه سناریوهایی محتمل است؟

بانک دی با داشتن روابط با بیش از ده‌ها کارگزاری معتبر خارجی و در اختیار داشتن قریب به 5/1 درصد از نقدینگی کل کشور و زنجیره ارزشی از شرکت‌ها با توانمندی‌های مختلف در حوزه‌های مختلف فنی، عمرانی و مالی این توان را دارد که مطابق با قوانین و الزامات نهادهای بالادستی هم در بخش‌های مختلف اقتصادی به عنوان سرمایه‌گذار ورود کرده و هم با ارائه بسته‌های تسهیلاتی و مشاوره‌ای از فعالان مختلف اقتصادی حمایت کند. البته ذکر این نکته هم ضروری است که در شرایط تحریم و کرونا، هرچند بانک دی با مشکلات متعددی روبرو بود، لیکن توانست علاوه‌بر جبران زیان انباشته گذشته که عمدتاً ناشی از شرایط اقتصادی حاکم بر کشور بود، از فعالان اقتصادی و خانوارهای آسیب دیده از تحریم و کرونا به بهترین شکل و با تمام ظرفیت حمایت به عمل آورد.

*در بررسی عملکرد بانک دی در گذار به فصل جدید فعالیت، چه نقاط عطفي را می‌توانید برشمارید.

 بدون شک بانک دی، در این دوره با تمرکز بر اصلاح ساختار مالی و نیز ارائه خدمات جدید و متنوع مبتنی بر نیاز مشتریان فصل تازه‌ای از فعالیت خود را آغاز کرده است.

*اجازه بدهید به صورت جداگانه سوال کنم، در بخش بدهی‌ها و زیان انباشه وضعیت چطور بهبود یافته است؟

کاهش بدهی به بانک‌ها، کاهش زیان انباشته، رشد سپرده‌ها درکنار اصلاح ترکیب آن‌ها، کاهش مطالبات معوق، تعیین تکلیف املاک مازاد، اصلاح ترکیب پرتفوی سپرده‌ها، افزایش میزان تسهیلات پرداختی، کاهش اضافه برداشت از بانک مرکزی، افزایش کفایت سرمایه، کاهش قیمت تمام شده پول، جذب منابع ارزان قیمت در کنار افزایش درآمدهای کارمزدی حاصل از توسعه بانکداری الکترونیک و فروش اموال و املاک مازاد از عمده اهدافی بود که در دوره جدید مدیریت بانک به صورت جدی در دستور کار قرار گرفت و به جرات می‌توان گفت اکنون بخش قابل توجهی از این اهداف محقق شده است. با توجه به اقداماتی که در سال 1399 صورت گرفت، برای اولین بار در 5 سال اخیر، سود عملیاتی برای بانک شناسایی شد.

*در بحث افزایش سرمایه چه اقداماتی را انجام داده‌اید یا در دستور کار دارید؟

بانک دی با برنامه‌ریزی هدفمند در راستای افزایش سرمایه‌گذاری‌های سودآور و تمرکز بر درآمدهای عملیاتی، موفق به کاهش زیان انباشته و کسب سود خالص 45 هزار میلیارد ریالی در شش ماه نخست سال جاری شد.

افزایش 887 درصدی سود سرمایه‌گذاری‌های بانک در نیمه نخست سال 1399 را باید یک دستاورد مهم تلقی کرد، چرا که منابع حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها به بانک تزریق شده و نه تنها بخش قابل توجهی از زیان سال‌های گذشته را پوشش داده است بلکه پیش‌بینی می‌شود با ادامه این روند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، زیان بانک با کاهش چشمگیری مواجه شود. همچنین در پی اقدامات هیئت‌مدیره در راستای بهبود شاخص‌های مالی این بانک، اضافه برداشت بانک دی از منابع در اختیار بانک مرکزی صفر شد.

*مطالبات غیر جاری یکی از چالش‌های بانک‌ها است. اين وضعیت چطور پیش رفته است؟

با تغییرات ایجاد شده در رویکردهای حقوقی و اقدامات مدیریت امور و پیگیری مطالبات، مانده مطالبات معوق و سررسید گذشته بانک در سه فصل نخست امسال با کاهش چشمگیری مواجه شده  و NPL بانک از 62  درصد به 21 درصد کاهش یافته است.

*و در حوزه ارزی؟

در حوزه ارزی اقدامات بسیار موثری در بانک دی انجام شد. افزایش درآمدهای ارزی ناشی از دریافت مجوز نوع سوم ارزی از بانک مرکزی از دستاوردهای مهم بانک بود که موجب شد مانده منابع ارزی بانک در نیمه نخست سال 103 درصد رشد را تجربه کند. همچنین با ابلاغ بانک مرکزی، عضویت بانک دی در بازار بین بانکی تهران تایید شد و در نتیجه این بانک با دسترسی به سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) و همچنین عضویت در بازار متشکل معاملات ارزی، قادر به انجام معاملات ارزی با بانک مرکزی و سایر بانک‌ها خواهد بود.

*به صورت عملیاتی، تحول دیجیتال یکی از مهم‌ترین پروژه‌های شبکه بانکی است و سند نقشه راهي هم در این خصوص از سوی وزارت اقتصاد به بانک‌ها ابلاغ شد. در اینباره بانک دی چه نقشه راهی را در دستور کار دارد؟

پروژه بانکداری دیجیتال در بانک دی کلید خورده است. پس از تکمیل مجموعه ماشین های بانکی شامل خودپرداز، خودگردان، پایانه غیر نقد، کیوسک کارت هدیه و خودبانک، در گام ابتدایی با تغییر نرم افزارهای همراه بانک و اینترنت بانک دی، اقدام به توسعه دامنه خدمات غیرحضوری خود کرده است که فرایند افتتاح حساب غیرحضوری و تعریف امضای دیجیتال برای مشتریان در زمره مهم‌ترین این خدمات است.

*بانک دی کمترین میانگین نرخ سود را در زمینه تسهیلات اعطایی در بین بانک‌ها دارد. این موضع از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ چه راهکاری برای جلوگیری از زیان بانک از این محل دارید؟

از ابتدای سال جاری تخصیص منابع در چارچوب قانون عملیات بانکداری بدون رباء در سه بخش تسهیلات، سرمایه گذاری‌ها و سپرده گذاری‌ها در برنامه بانک قرار گرفته است که نتایج آن منجر به افزایش قابل توجه در مصارف مشاع به خصوص در بخش تسهیلات اعطایی شده‌است. صورت‌های مالی شش ماهه سال جاری مبین این موضوع است که مانده تسهیلات اعطایی از مبلغ 95000 میلیارد ریال در پایان سال گذشته به مبلغ 159000 میلیارد ریال رشد داشته است. بر این اساس میانگین بازدهی تسهیلات در سال 1398 و شش ماهه سال جاری به ترتیب 22 درصد و 18 درصد بوده که این نسبت در نظام بانکی کشور کم‌نظیر است. علت بازدهی بالای تسهیلات در سال گذشته وصول قابل توجه مطالبات غیرجاری در شش ماهه سال جاری بوده که سهم سود سال گذشته به همان دوره منتقل گردیده است. با انجام این دسته از اصلاحات عملیاتی و مالی که ذکر شد و همچنین کاهش بهای تمام شده پول، شاهد تداوم و حتی بهبود شرایط موجود در دوره های مالی آتی خواهیم بود.

*ما در سال جاری شاهد پایان زیان‌دهی بانک در حوزه درآمدهای مشاع و رسیدن بانک دی به سود در این حوزه بودیم در کنار دلایل بالا چه عوامل دیگری موثر بود؟

علاوه بر موارد عنوان شده در سوال قبلی، در اجرای مفاد 16 و 17 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و به منظور افزایش قدرت تسهیلات‌دهی و تمرکز بر فعالیت بانکداری و بهبود انواع نسبت‌های مالی، فروش سرمایه‌گذاری‌ها و وثایق تملیکی از ابتدای دوره فعالیت در بانک، آغاز شد و با جدیت در حال پیگیری است. همچنین لازم به توضیح است در سال مالی جاری بخش قابل ملاحظه ای از سرمایه‌گذاری‌های بورسی به خصوص نیروگاه برق دماوند به فروش رسیده و از این محل درآمدی بالغ بر 45000 میلیارد ریال شناسایی شده است.

*چه راهکاری برای بهبود نسبت کفایت سرمایه بانک دی دارید؟

بهبود نسبت کفایت سرمایه متأثر از چندین عامل است که در بانک دی نیز با تمرکز هدفمند بر آن‌ها شاهد کسب دستاوردهای مطلوبی بوده‌ایم. به طور مثال؛ کاهش زیان انباشته یکی از عوامل اصلی و اساسی در بهبود سرمایه نظارتی است که کاهش حدود 45000 میلیارد ریالی آن در بانک دی در شش ماهه نخست سال جاری، یکی از عوامل تاثیرگذار بر ترمیم کفایت سرمایه از منفی 58 درصد به 32 درصد بوده است که امید است با ادامه روند کاهشی زیان انباشته تاثیرات شگرفتی در بهبود سرمایه نظارتی ایجاد شود. همچنین تجدید ارزیابی دارایی‌ها و متعاقب آن افزایش سرمایه ثبتی بانک نیز از عوامل مستقیم بر بهبود سرمایه نظارتی است که در حال حاضر گزارش توجیهی افزایش سرمایه در حال بررسی و اخذ مجوز از مراجع نظارتی مرتبط است که با انجام آن شاهد بهبود چشمگیر سرمایه نظارتی بانک خواهیم بود. آورده نقدی صاحبان سهام، از دیگر عوامل مؤثر بر بهبود کفایت سرمایه است که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی صاحبان سهام، باعث ورود جریان وجوه نقد به بانک و بهبود سرمایه نظارتی خواهد شد. همچنین واگذاری سرمایه‌گذاری‌های مازاد و خارج از حدود مجاز از دلایل مهم در ترمیم سرمایه نظارتی است که تاکنون سهم قابل توجهی واگذار شده و فرآیند آن نیز همچنان به قوت خود باقی است. همچنین تحکیم وثایق تسهیلات و بروز‌رسانی از دیگر راهکارها در این زمینه است.

*افزایش سهم مطالبات جاری نسبت به کل مطالبات در شش ماهه نخست سال جاری حکایت از بهبود شرایط نقدشوندگی بانک دارد. علت چیست؟

مطالبات غیرجاری یکی از موارد تاثیر گذار در افزایش هزینه‌های شبکه بانکی بوده و همواره از دغدغه‌های مدیران بانک، کاهش مطالبات غیر جاری می باشد.
با توجه به اینکه مطالبات غیر جاری عامل ایجاد دارائی غیر مولد بوده و منابع بانک‌ها را درگیر می‌نماید، باعث جلوگیری از تأمین مالی مشتریان و بنگاه‌های اقتصادی شده و چرخه اقتصاد کشور را با مشکلاتی مواجه می‌کند؛ بنابراین یکی از استراتژی‌های ما در بانک دی به لحاظ رسیدن به سود عملیاتی و با کیفیت، کاهش مطالبات غیر جاری بوده که از طریق مذاکره مؤثر با بدهکاران و مساعدت با آن‌ها از طریق بخشودگی مانده جرائم تأخیر و مساعدت در جهت تعیین تکلیف مطالبات غیر جاری توانستیم بخش قابل توجهی از مطالباتی که مربوط به سنوات گذشته بوده را وصول و عامل رشد نقدینگی و ارتقاء توان تسهیلات‌دهی را ایجاد کنیم. همچنین همانطور که پیشتر گفتم نسبت مطالبات غیرجاری به کل تسهیلات( NPL  ) کاهش قابل توجهی داشته به گونه‌ای که از حدود 62 درصد به حدود 21 درصد کاهش داشته است.

*در جمع‌بندی سخنانتان ارزیابی‌تان را از سال 1400 بفرمایید.

نظام بانکی کشور به درستی «بانکداری دیجیتال» را محور اساسی فعالیت‌های خود قرار داده‌است. اکنون دنیا به سرعت در حال حرکت به سمت پیاده‌سازی این نوع بانکداری است و بانک‌های کشور نیز مقدمات ورود به این عرصه را فراهم کرده‌اند. در قرن پیش رو، بدون تردید نظام بانکی چهره تازه‌ای به خود می‌گیرد که در آن از شعب متعدد، رسیدها و فیش‌های کاغذی و حتی سکه و اسکناس به شکل انبوه خبری نخواهد بود.
فراگیری بیماری کرونا به ما نشان داد که باید در سبک زندگی تجدید نظر کنیم و یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که از این پاندمی متأثر شد، خدمات بانکی بود. توسعه بانکداری دیجیتال در سال‌های پیش رو یک الزام قطعی است و بانک دی نیز در همین راستا حرکت خواهد کرد. به طور دقیق‌تر می‌توان گفت که بانک دی امروز زیرساخت‌های ورود به دنیای بانکداری دیجیتال را فراهم کرده و از سال آینده در این حوزه جهش‌های بزرگی را تجربه خواهد کرد.

منبع: ماهنامه بانکداری آینده شماره 50