افزایش ۱۳ درصدی ارزش بازار تجارت الکترونیکی در اروپا
نگاهی به شیوه های پرداخت آنی در جهان؛
راهحلهای پرداخت پس از خرید در حال افزایش است و کیف پول الکترونیکی مورد استقبال بیشتری قرار میگیرد. اروپا فرصتهای زیادی را در اختیار دارد و گفته میشود ارزش بازار تجارت الکترونیکی در پایان سال 2020، 717 میلیارد یورو بوده است که نسبت به سال گذشته حدود 13 درصد افزایش یافته است.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، دسترسی مصرفکنندگان به ابزار پرداخت یا در اختیار داشتن آن، عامل تعیینکنندهای برای استفاده از آن ابزار پرداخت است. دسترسی به ابزارهای پرداخت که معمولاً تحت مفهوم گستردهتری از شمول مالی قرار میگیرند، به ویژه در کشورهای پیشرفته در جهان محدودیت کمتری پیدا میکند. در منطقة یورو، دسترسی به خدمات پرداخت بانکی (مانند کارتهای پرداخت، نقل و انتقالات اعتباری، کارت برداشت و سایر ابزارهای پرداخت الکترونیکی) بسیار گسترده است. با این حال برخی از جوامع و گروههای سنی تفاوت محسوسی در دسترسی دارند.
بر اساس نظرسنجیهای انجامشده به طور متوسط 94 درصد از مردم در منطقه یورو به کارت پرداخت دسترسی دارند.
سهم افرادی که کارت پرداخت دارند تقریباً برابر با مطالعه انجام شده در سال 2016 است؛ اما سهم پاسخدهندگان که دارای کارت پرداخت با فناوری پرداخت غیر تماسی هستند، به شدت افزایش یافته است. در سال 2016 کمتر از 10 درصد از مردم دارای کارت غیر تماسی بودند. در نظرسنجی 2019، این سهم به 63 درصد افزایش یافته است. مصرفکنندگان همچنین به طور روزافزون به سایر روشهای پرداخت دسترسی پیدا میکنند. در سال 2019، 58 درصد از مردم به راهحلهای پرداخت الکترونیکی مانند PayPal دسترسی داشتند.
28 درصد از مردم نیز به یک یا چند برنامه پرداخت تلفن همراه (به عنوان مثال Apple Pay) دسترسی داشتند که روی تلفنهای خود نصب کردهاند. سهم پرداخت الکترونیک در جمعیت جوان بالاتر بود، چه از نظر روشهای پرداخت اینترنتی (66 درصد از پاسخدهندگان در گروه سنی 18 تا 24 سال) و چه از نظر پرداختهای تلفن همراه (43 درصد از پاسخدهندگان در گروه سنی 18 تا 24 سال). به نظر میرسد سطح تحصیلات نیز نقشی اساسی در دسترسی به ابزارهای پرداخت غیر نقدی و روشهای پرداخت الکترونیک دارد. مردمی که فقط تحصیلات ابتدایی داشتند بسیار کمتر از افراد با سطح تحصیلات بالاتر (بیش از 60 درصد از شیوههای پرداخت الکترونیکی و 25 درصد از پرداخت تلفن همراه) به ابزارهای پرداخت الکترونیک دسترسی داشتند (18درصد از شیوههای پرداخت الکترونیکی و 8 درصد از پرداخت تلفن همراه).
در سال 2019 تنها 6/3 درصد از مردم اروپا به داراییهای رمزارز مانند Bitcoin یا Ethereum دسترسی داشتند. بیشترین سهم در آلمان (7 درصد) و قبرس (7 درصد) گزارش شد. همانند شیوههای پرداخت الکترونیکی و پرداختهای تلفن همراه، رمزارزها در بین افراد 18 تا 39 ساله محبوبیت بیشتری دارند (6 درصد از پاسخدهندگان در این گروههای سنی داراییهای رمزارز دارند). در حالی که در شیوههای پرداخت الکترونیکی و پرداختهای تلفن همراه، تفاوت زیادی در دسترسی بین زن و مرد وجود ندارد؛ اما در داراییهای رمزارز تفاوت جنسیت بسیار چشمگیر است، زیرا 73 درصد از افراد نمونه که اظهار داشتند به آنها دسترسی دارند مرد هستند. در مقابل روشهای جدید پرداخت، سهم افراد دارای دسترسی به چک در میان گروههای سنی بالاتر نسبتاً زیاد است.
در مورد سطح تحصیلات، شکل 2 نشان میدهد که در منطقه یورو، به طور متوسط 4 درصد از افراد با تحصیلات ابتدایی و متوسطه اول دسترسی به کارت یا هیچ ابزار پرداخت غیر نقدی یا روش پرداخت دیگر ندارند. علاوه بر این اگرچه به طور متوسط در منطقه یورو فقط 3 درصد از افراد 65 ساله یا بالاتر گزارش کردند که به هیچ وجه به روش پرداخت یا ابزار پرداختی غیر از پول نقد دسترسی ندارند، در قبرس، مالت، یونان، لیتوانی، اسلواکی و لتونی بیش از 10 درصد از این گروه به سایر وسایل پرداخت دسترسی ندارند.
پرداخت الکترونیک در آمریکا
طبق گزارش بانک آمریکا، 36 درصد بزرگسالان در ایالات متحده از خدمات P2P استفاده میکنند. در ماه مه 2018، 40 درصد از کاربران تلفن همراه حداقل یک معامله P2P را در آن ماه انجام دادهاند.
در سال 2019 در حدود 96 میلیون نفر از مردم آمریکا از ابزارهای P2P موبایلی برای ارسال پول استفاده کردهاند که حدود 40 درصد از کاربران موبایلی هوشمند را تشکیل میدهد. نسل دهه 80 و 90 (نسلی که از سال 1996 تا 1981 متولد شده است) با 62 درصد در پرداختهای P2P موبایلی پیشتاز هستند و بیشترین میزان استفاده از P2P را دارند.
کاربران تلفن همراه میتوانند از طریق برنامههای مختلف از خدمات پرداخت P2P استفاده کنند. برخی از برنامههای پرداخت P2P از طریق بانکها ارائه شده که در نتیجه این برنامهها بانک محور هستند و به عنوان یک سرویس اضافی به دارندگان حساب ارائه میشود. شیوههای پرداخت P2P که از طریق برنامههای بانکی ارائه نمیشوند به عنوان برنامههای شرکت ثالث شناخته میشوند. برنامههای شرکت ثالث از کاربر میخواهند که به برنامه اجازه دهد به اطلاعات حساب شخصی فرد دسترسی داشته باشند. این برنامهها فعالیت اقتصادی را تسهیل کرده و به کاهش هزینههای معامله کمک کردهاند.
استفاده از خدمات پرداخت P2P
نرمافزارهایی برای مدیریت فرآیند ارسال و دریافت در پرداختهای P2P توسعه داده شدهاند. PayPal اولین سرویس پرداخت P2P بود که توسط eBay و سایر خردهفروشان آنلاین مورد استفاده قرار گرفت. برای پرداخت یا دریافت پول، کاربران یک حساب PayPal ایجاد کرده و آن را به حساب بانکی خود متصل میکنند؛ همچنین کاربران میتوانند از طریق PayPal با کارت اعتباری یا کارت برداشت پرداخت کنند. افراد میتوانند به جای پرداخت از طریق چک یا money order، از طریق این سرویس پول را به صورت دیجیتالی انتقال دهند که هزینه و کارمزد بسیار کمتری دارد. این شیوههای دیجیتال به دلیل سریعتر بودن فرآیند ارسال و دریافت، روشهای پرداخت کارآمدتری هستند.
موج جدیدی از خدمات پرداخت P2P حتی سریعتر هستند و در زمره پرداختهای آنی محسوب میشوند. پرداختهای به آنی تأیید پرداخت را مبنی بر انتقال پول به محض انجام انتقال سریع وجوه را ارائه میدهد. در ایالات متحده بیش از 20 برنامه موبایلی وجود دارد و منجر شده است تا پرداختهای P2P در سال 2019 به حدود 17 میلیارد دلار برسد.
اَپهای پرداخت P2P
برنامههای پرداخت P2P شباهتها و تفاوتهایی در خدمات، ساختار هزینهها و دسترسی به پول دارند. شباهت بین بسیاری از برنامهها راحتی پیوند به یک حساب بانکی بدون هیچگونه هزینهای برای کاربر برای انتقال یا دریافت وجه است. سهولت استفاده برای مصرفکنندگان مهمترین عامل جلب توجه محسوب میشود. پس از انجام تنظیمات اولیه، کاربران برای ارسال یا دریافت وجه به طور آنی به اطلاعات حساب یکدیگر احتیاج ندارند. در عوض، آنها میتوانند از ایمیل یا شماره تلفن مرتبط با یک حساب استفاده کنند.
هر سرویس پرداخت P2P محدودیت انتقال روزانه را تعیین میکند. این برنامهها همچنین دارای نوعی کیف پول دیجیتال هستند که میتوان پول را در آن ذخیره کرد. پول ذخیره شده در این نوع حساب را میتوان در پرداخت برای خردهفروشان آنلاین که آن را قبول میکنند، استفاده کرد. به عنوان یک روش جایگزین برای دسترسی به وجوه ذخیره شده، برخی از برنامههای شرکت ثالث کارتی را ارائه میدهند که میتواند برای برداشت وجوه از کیف پول دیجیتال استفاده شود. اگرچه، این کار باید با استفاده از دستگاه خودپرداز درون شبکهای انجام شود تا از پرداخت هزینه جلوگیری شود. اگر کاربران کارت جداگانهای را به کیف پول دیجیتال متصل نکنند، میتوانند با انتقال آن به حساب بانکی خود، آن را از طریق خودپرداز بانکی برداشت کنند.
به غیر از برنامههای بانک محور، خدمات پرداخت P2P به کاربران امکان میدهد کارت اعتباری شخصی را به عنوان منبع وجه به برنامه متصل کنند، در این زمان برای هر تراکنش حداقل 3 درصد هزینه پرداخت میشود؛ اگر کسی از کارت اعتباری برای پرداخت پول به شخص دیگری از طریق برنامه P2P استفاده میکند، باید به این موضوع توجه کند که شرکتهای کارت اعتباری احتمالاً معامله را به عنوان پیش پرداخت نقدی میدانند که نسبت به زمانی که کارت اعتباری برای خرید اقلام در یک خرده فروشی استفاده میشود، نرخ بهره بالاتری دارد.
خدمات پرداخت جایگزین فعالیت اقتصادی را تسهیل میکند
هزینههای تراکنش همیشه پولی نیستند. در مورد نوشتن چک اجاره، هزینه شامل زمان و منابعی است که برای ارسال چک توسط پرداختکننده و مراجعة صاحبخانه به بانک و واریز چک صرف میشود؛ همچنین زمان انتظار انتقال وجوه از یک حساب به حساب دیگر وجود دارد.
ما میتوانیم «هزینة فرصت» را در مثال بالا در نظر بگیریم؛ زیرا احتمالاً گزینة دیگری به جای نوشتن و ارسال چک برای صاحبخانه وجود دارد؛ همچنین پرداختکننده باید توجه زیادی به واریزی حساب خود داشته باشد تا مطمئن شود وجوه تا زمان تسویه حساب چک در دسترس باشد. با خدمات پرداخت P2P، هزینههای معامله به طور قابل توجهی کاهش مییابد و پول بلافاصله منتقل میشود و در دسترس است. این معاملات خاص معاملاتی هستند که با اعتبار یا بدهی قابل پرداخت نیست.
از آنجا که سرویسهای P2P جایگزین بسیار سریعتری برای روشهای پرداخت که زمان و منابع بیشتری را میگیرند، فراهم میکنند، در نتیجه این شیوهها فعالیت اقتصادی را تسهیل میکنند. بانکها این خدمات پرداخت سریعتر را ارائه میدهند؛ زیرا آنها میخواهند گزینههای متنوعی را برای دسترسی مشتریان به وجوه خود فراهم کنند. هزینههای کمتر تراکنش به نفع مصرفکنندگان است و هر چه افراد سریعتر به پول خود دسترسی داشته باشند، سریعتر میتوانند آن را پسانداز یا کالاها و خدمات را خریداری کنند.
برخی از کسب و کارها نیز مزایای ارائة گزینههای پرداخت P2P به مشتریان را در نظر میگیرند. پرداختهای کارت اعتباری و نقدی تا سه درصد از خرید و فروش را برای کسب و کارها به عنوان کارمزد تراکنش در نظر میگیرد و کسب و کارها باید مدتی منتظر بمانند تا وجوه تسویه و از شرکتهای کارت به حساب آنها منتقل شود. پرداختهای نقدی هزینه معامله کمتری دارند و تسویه حسابهای نهایی به طور آنی اتفاق میافتد که سود بیشتری نسبت به معاملات اعتباری دارد. با استفاده از خدمات P2P، کیف پولهای دیجیتال با پرداخت حداکثر 9/2 درصد و هر معامله 30 سنت کارمزد، منجر به سود بیشتر و همچنین پرداخت آنی برای کسب و کارها میشوند. گرچه این شیوه از پرداخت نیز رایگان نیست؛ اما به کسب و کارها اجازه میدهد تا به سرعت پول را دریافت کنند و بودجهای در دسترس دارند تا بتوانند به طور مؤثر هزینههای عملیاتی را تأمین کنند.
خدمات پرداخت P2P همچنین فعالیت اقتصادی را از طریق پیمانکاران و فریلنسرها تسهیل میکند. در دنیای «هر چه سریعتر، بهتر»، پرداخت به پیمانکاران و فریلنسرها میتواند بلافاصله پس از اتمام کار آنها انجام شود. کارگران برای پرداخت بدهیهای خود میتوانند بیشتر به درآمد خود اعتماد کنند. صاحبان مشاغلی که پیمانکاران و فریلنسرها را استخدام میکنند گزارش میدهند که برخی از مزایای این خدمات پرداخت آن است که دیگر نیازی به ارسال چک یا پرداخت برای سفارش مجدد چک از طریق بانکهایشان نیست. آنها همچنین گزارش کردهاند که دسترسی بیشتر به شبکه آزادتری از فریلنسرها افزایش یافته است.
استفاده امن: مشکل در بازیابی وجه
در بیشتر موارد، خدمات پرداخت P2P مانند سایر خدمات پرداخت بانکی مانند کارت برداشت و کارتهای اعتباری محافظت نمیشوند؛ مثلاً برخی از کاربران خدمات پرداخت به اشتباه مبلغی را برای شخص اشتباهی ارسال کردهاند. این اتفاق زمانی رخ میدهد که کاربر اشتباهی ایمیل الکترونیکی را وارد کند یا شماره تلفنی را اشتباه وارد کند. شرکت Zelle به طور کاملاً واضح و مکتوب در اطلاعیه کاربری خود بیان میکند تنها کاربر مسئول وارد کردن اطلاعات صحیح است. این شرکت همچنین به طور مداوم تبلیغ میکند که خدمات آن فقط باید در مورد افراد معتمد استفاده شود.
برخی از بانکهایی که خدمات پرداخت P2P را برای مشتریان خود فراهم میکنند نیز روشن میکنند که به دلیل خطای کاربر، در قبال بازپرداخت پولی که برای گیرنده اشتباه ارسال شده است، هیچگونه مسئولیتی ندارند. Venmo نیز اظهار دارد که اگر گیرنده از استرداد وجه خودداری کند، کمکی از دست این شرکت بر نخواهد آمد. کلاهبرداران این موضوع را میدانند و ممکن است سعی کنند شما را وادار کنند که با استفاده از خدمات پرداخت P2P پول ارسال کنید و متأسفانه قانونی وجود ندارد که خدمات پرداخت P2P را برای کمک به بازیابی وجوه الزام کند.
آخرین پیشرفتها در روشهای پرداخت آنی
اطمینان از یک تجربه خرید آسان و سریع برای مشتریان هرگز به اندازة امروز ضروری نبوده است. بسیاری از فروشندگان مبالغ زیادی را برای جلب مشتری صرف میکنند؛ اما در زمان پرداخت خیلی از مشتریان را از دست میدهند. با این حال، بر اساس تحقیقات انجامشده، اگر روشهای پرداخت فروشنده کاملاً مطابق با خواستههای مصرفکننده باشد و پرداخت آسان و قابل اعتماد باشد، این امر منجر به افزایش 35 درصدی در جذب مشتریان خواهد شد. این ارقام براساس آماربرداری فرآیندهای پرداخت از سایتهای تجارت الکترونیک برجسته، مانند والمارت، آمازون و Wayfair ارائه شده است.
بررسی مشتریانی که خرید خود را ناتمام رها کردهاند، نشان میدهد که آنها در طی مراحل پرداخت مشکل پیدا کردهاند (مانند ایجاد حساب اجباری، هزینههای نامعلوم و خراب شدن وب سایتها) و عدم وجود روشهای پرداخت صحیح از مهمترین دلایل رها کردن مشتریان است.
وقتی نوبت به روند پرداخت میرسد، مشاهدات نشان داده است که آثار کووید 19 و اختلال اقتصادی ناشی از آن مانند یک عامل کاتالیزور برای حرکت جهانی به سمت پرداخت دیجیتال و غیر نقدی (و ترجیحاً بدون تماس) عمل کردهاند؛ بنابراین داشتن یک پیشنهاد آنلاین مطمئن و بدون مشکل برای فروشندگان از اهمیت بالاتری برخوردار است.
در ماههای اخیر کیف پولهای الکترونیکی، روشهای پرداخت الکترونیکی بانکی آنلاین (به عنوان مثال حساب به حساب) و راهحلهای پرداخت پس از خرید افزایش چشمگیری داشتهاند، در حالی که کارشناسان پیشبینی میکنند که سهم بازار کارتهای اعتباری در سالهای آینده بیشتر کاهش خواهد یافت. با روی آوردن مردم به سمت دیجیتال و جستوجوی راههای آسانتر برای پرداخت آنلاین و پرداخت شخص به شخص (P2P)، اطلاعرسانی و سازگاری با بازار عامل اصلی موفقیت بازیکنان تجارت الکترونیک در سال 2021 و پس از آن خواهد بود.
اروپا: نمونههایی از شیوههای پرداخت آنی
اروپا یک بازار گسسته است. هر کشوری زمینه و تاریخچه خاص خود را دارد که قوانین پرداختی آنها را تعیین میکند. با این وجود، چند روند معمول وجود دارد که شاهد آن هستیم. در حالی که در بسیاری از بازارها کارتها هنوز پادشاه تجارت الکترونیک هستند و در تمام اروپا روشهای پرداخت مبتنی بر انتقال بین بانکی (banking rails) تسلط بیشتری پیدا میکنند، راهحلهای پرداخت پس از خرید در حال افزایش است و کیف پول الکترونیکی مورد استقبال بیشتری قرار میگیرد. اروپا فرصتهای زیادی را در اختیار دارد و گفته میشود ارزش بازار تجارت الکترونیکی در پایان سال 2020، 717 میلیارد یورو بوده است که نسبت به سال گذشته حدود 13 درصد افزایش یافته است.
گرچه آلمانیها به طور سنتی پول نقد را ترجیح میدهند، با این حال آلمان شاهد افزایش پرداختهای الکترونیکی بوده است؛ زیرا آنها به پرداخت الکترونیکی به عنوان یک روش مطمئن و امن برای پرداخت طی همهگیری مراجعه کردهاند. دویچه بانک اظهار داشته است که پرداختهای غیر تماسی ممكن است سهم قابل توجهی از پرداختهای نقدی را به طور دائم در كشور جایگزین كرده باشد. اسپانیا امروز بیش از پیش از بازیکنان داخلی خود مانند Bizum بهره میبرد، این شرکت که تنها با ارائة خدمات P2P مبتنی بر انتقال اعتبار SEPA شروع به کار کرد؛ اما برای پرداختهای تجارت الکترونیکی (POS و پرداختهای تلفن همراه) نیز تمرکز کرده و دامنة خود را گسترش داده است و با نیازهای بازار سازگار شده است. هلند نفوذ نیرومندتری را برای برنامة پرداخت الکترونیکی بانکی آنلاین iDEAL نسبت به گذشته تجربه کرده است. همهگیری محبوبیت این شیوة پرداخت را به طور بیسابقهای از 59 درصد به 68 درصد از سهم بازار افزایش داده است.
در همین حال، پارلمان سوئد قوانین جدیدی را تصویب کرده است که فروشندگان آنلاین و ارائهدهندگان پرداخت را ملزم به ارائة گزینههای پرداخت با کارت برداشت به جای گزینههای اعتباری، به عنوان راهی برای محافظت مصرفکنندگان در برابر خریدها و هزینههای بیش از حد اعتبار، میکند. انگلستان سرویس درخواست پرداخت را راهاندازی و در ماه مه 2020، چارچوب درخواست پرداخت را تنظیم کرد. این چارچوب شامل استانداردهای پیام، قوانین و شرایط و ضوابط توسعة این خدمات است.
آمریکای شمالی: کارتهای اعتباری هنوز حکمرانی میکنند
در ایالات متحده، خرید آنلاین تحت سلطة کارتهای اعتباری است و شرکتهای تازه تأسیس فینتک و روشهای پرداخت جایگزین (با استفاده از ابزار پرداخت متفاوت) در رقابت با غولهای کارت اعتباری بیش از هر جای دیگر سختی میکشند. دلیل آن این است که در ایالات متحده صادرکنندگان کارت اعتباری در مورد بازگشت سریع شارژ، سیاستهای بازپرداخت پول، مراقبت از مشتری و هزاران برنامه وفاداری که سطح قابل توجهی از راحتی را به مشتری ارائه میدهند بسیار کار کردهاند؛ حتی خود را وقف مشتری کردهاند. این امر منجر میشود تا مردم به سختی شیوههای جایگزین پرداخت را انتخاب کنند.
با این حال، به ویژه در گروههای سنی دهة 80 و به ویژه دهة 90 و قرن 21، کیف پول الکترونیکی طرفداران زیادی پیدا کرده است و Venmo و Square تغییر قابل توجهی در رفتار پرداختها ایجاد کردهاند. این امر به این واقعیت کمک میکند که کیف پولهای الکترونیکی مانند Apple Pay و Google Pay گزینههای پرداخت بدون تماس را در فروشگاه ارائه دهند، جایی که کارتها هیچ وقت چنین چیزی را ارائه نمیدهند.
سرانجام، بازار تجارت الکترونیک آمریکا شاهد افزایش گزینههای پرداخت پس از خرید و اقساطی بوده است، به طوری که پس از آن، AfterPay، Sezzle یا Klarna به بازار نفوذ کردند؛ حتی درک بسیاری از خریداران آنلاین هنوز هم دشوار است؛ اما راحتی این گزینهها بسیاری از موانع را از میان برداشته و به سرعت سهم بازار را به دست آورده است.
اوراسیا و آمریکای لاتین: شمول مالی مسئلة مهم
روسیه و ترکیه نمونههایی از نحوة شکلگیری فناوری بر اساس رفتار مصرفکننده را بیان میکنند. سیستم پرداخت سریعتر (FSP) بانک مرکزی روسیه در حال توسعه یک روش پرداخت ساده با یک کلیک است. پس از راهاندازی، بانک مرکزی یک قابلیت مبتنی بر QR را نیز به سیستم اضافه کرد تا پرداخت کالاها و خدمات را با استفاده از دستگاههای تلفن همراه امکانپذیر کند؛ بنابراین این شیوه به گسترش پرداختهای دیجیتال و جامعه بدون پول نقد در کشور کمک میکند.
ترکیه به طور معمول یک بازار اقساطی است؛ بنابراین کارتهای اعتباری و اقساط آنها از جمله عوامل حفظ حیات فروشندگان و تقویت پرداختهای بدون پول هستند. علاوه بر این، Mastercard و ING ترکیه راهحل Tapon-Phone را توسعه دادهاند كه فروشندگان و SMEها را قادر میسازد تلفن هوشمند را به POS تبدیل كرده و پرداختهای غیر تماسی را از طریق NFC بپذیرند. در آن سوی اقیانوس، در آمریکای لاتین، گرچه شکست پرداختهای مبتنی بر پول نقد در تجارت الکترونیک دشوار است (با روشهای پرداخت نقدی معروف به کیوسک مانند Boleto Bancário یا OXXO که این روزها بسیار پر رونق است)، بانکهای مرکزی به طور فعال با محیط فینتک همکاری میکنند و دولت نیز برای افزایش شمول مالی و ارائه روش آسان پرداخت و خرید به صورت آنلاین به صورت سریعتر و امنتر به شهروندان غیر مشمول فعالیت میکند. در مکزیک، میزان نفوذ کارت برداشت هنوز به طرز باورنکردنی بالاست، پرداخت نقدی هنگام تحویل و کیف پول دیجیتال نیز به عنوان دومین و سومین روش پرداخت استفاده میشوند.
آسیا: سوپر اَپها، سوپر همه چیزها
با پیشبینی عبور ارزش بخش تجارت الکترونیکی تا سال 2025 از 150 میلیارد دلار، یک بار دیگر آسیا وارد صحنه میشود و عملکرد قابل توجهی را ارائه میدهد. «سوپراَپها» اکنون حرف آخر را در صنعت پرداخت چین میزنند و WeChat به طور مداوم در حال نوآوری بوده و فناوریهای پرداخت مانند تشخیص چهره در شرکت Alipay راهاندازی شده است که تنها با یک لبخند پرداخت انجام میشود. این عمل از طریق ماشینهای پرداخت تشخیص چهره شرکت Tencent انجام میگیرد.
در حالی که هند با استفاده از رابط پرداخت واحد (uPI) خود تجار تجارت الکترونیکی را برای دستیابی به مشتریان خارج از سیستم بانکی و روستایی توسعه میدهد، ژاپن و سنگاپور دو نمونه از ستارههای جوامع بدون پول هستند. اکنون پرداختها در ژاپن با استفاده از پرداخت کد QR، کیف پول دیجیتال یا رمزارزها انجام گرفته و سنگاپور نیز برای تبدیل شدن به یک «ملت هوشمند» مبتنی بر فناوری، تلاش میکند تا پول نقد را کاملاً حذف کند. در همین حین، شرکت تجاری Enterprise Singapore (ESG) از برنامة تجارت الکترونیکی سنگاپور را که با همکاری پلتفرمهای تجارت الکترونیک آمازون و لازادای سنگاپور ساخته شده است، رونمایی کرد.
آفریقا: سرزمین تضادها
گرچه تجارت الکترونیکی به دلیل شکاف زیرساختها و عدم تمایل مشتریان در کشورهایی مانند کنیا یک فضای چالشبرانگیز بوده است و خرید آنلاین به طور کلی چیزی است که عمدتاً در مناطق شهری وجود دارد، موفقیت بزرگ پول موبایلی منجر به ایجاد یک محیط شده است که در آن تعداد بیشتری از کاربران به خرید آنلاین دسترسی داشته و در زنجیرة ارزش تجارت الکترونیکی گنجانده شدهاند. علاوه بر این، به عنوان بخشی از استراتژی سیستم مالی 2020، بانک مرکزی نیجریه با کمک اپراتورهای پول تلفن همراه و شرکتهای مخابراتی، در تلاش است تا شمول مالی را در کشور افزایش دهد.
در حالی که موانع زیادی در سر راه آنها وجود دارد، کشورهای آفریقایی مانند کنیا یا نیجریه در تلاشاند تا ایجاد زیرساختهای بهتر و ترویج شمول مالی را به صورت آشکار انجام دهند؛ بنابراین تجارت الکترونیکی میتواند در خارج از محدوده شهرهای بزرگ مانند نایروبی، مومباسا یا لاگوس گسترش یابد.
نتیجهگیری
نگاهی به تلاش کشورهای مختلف در جهان به سمت پول الکترونیک نشان میدهد که هدف اصلی توسعة پول الکترونیک در کشورهای مختلف حذف پول نقد نبوده است؛ بلکه این تبدیل برای چهار هدف اصلی انجام گرفته است:
1- افزایش شمول مالی مردم در روستاها و مناطق دور و امکان دسترسی آنها به سیستم بانکی
2- افزایش سرعت و راحتی انتقال پول به صورت شخص به شخص و همتا به همتا
3- کاهش هزینههای ناشی از کارتهای اعتباری
4- افزایش سرعت گردش پول و دست به نقد بودن مردم و فروشندگان
این اهداف نشان میدهد که افزایش استفاده از پرداختهای موبایلی نه تنها منجر به افزایش رفاه میشود؛ بلکه امکان دسترسی یکسان و عادلانة مردم به انواع خدمات را فراهم میآورد؛ بنابراین، اولین گام در افزایش پوشش بانکی مردم و شمولیت مالی، توسعة امکان پرداخت غیر نقدی و در عین حال آنی، در سراسر کشور است تا از این نظر نه تنها امکان پرداخت، آسانتر شود؛ بلکه دسترسی مردم به خدمات ارائهشده توسط سیستم بانکی نیز افزایش یابد.