زنان صنعت بیمه ایران در آیینه آمار

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، به نقل از بیمه داری نوین حدود نیمی ‌از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند که می‌توان آن را یکی از بزرگ‌ترین منابع سرمایه‌گذاری برای کشورهای در حال توسعه دانست. با وجود این آمارها نشان می‌دهد سطح اشتغال زنان در جامعه بسیار کمتر از مردان است.

بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران و آمارهای ثبتی به ‌دست آمده از عملکرد برنامه‌های اشتغالزایی دستگاه‌های اجرایی به تفکیک زن و مرد، در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ نرخ مشارکت زنان از ۱۲.۴ درصد به ۱۵.۵ درصد افزایش یافته که حاکی از مشارکت بیشتر زنان در بازار کار است؛ اما همچنان این آمار نسبت به متوسط جهانی به‌ مراتب پایین‌تر است.

در صنعت بیمه نیز هر چند ضریب اشتغال بانوان بیشتر از میانگین سایر صنایع است. به دلیل عدم انتشار سالنامه آماری بیمه سال 99 تاکنون، آماری از از اشتغال کارکنان زن در صنعت بیمه در این سال در دسترس نبوده و آخرین آمار جامع در این زمینه به سال 98 مربوط است. (برخی شرکت‌ها تعداد کارکنان زن خود را در گزارش‌های مختلف از جمله گزارش فعالیت هیئت مدیره به مجمع منعکس کرده‌اند؛ اما این موضوع جامعیت ندارد).

بر اساس سالنامه آماری در صنعت بیمه در سال 98، تعداد کارکنان صنعت 22,332 نفر بوده که این تعداد 7081 نفر زن آن بانوان بوده‌اند. این اعداد وزن بانوان شاغل در صنعت بیمه را حدود 31.7 درصد نشان می‌دهد. نکته جالب توجه آنکه به‌رغم رشد تعداد کارکنان صنعت بیمه سهم زنان شاغل در صنعت بیمه نسبت به کل کارکنان این صنعت در سال‌های اخیر تقریباً ثابت بوده است.

در بین شرکت‌های فعال در صنعت بیمه، شرکت بیمه ایران با 1،134 نفر با اختلاف فاحش نسبت به دیگر شرکت‌ها، بیشترین کارکنان زن را به خدمت گرفته است. شرکت‌های بیمه آسیا، دانا و سامان در این زمینه در رده‌های بعدی جای دارند.

با توجه به اندازة متفاوت شرکت‌های بیمه، برای مقایسة بهتر عملکرد شرکت‌ها در این حوزه، بهتر است به جای تعداد کارکنان زن به خدمت گرفته شده در هر شرکت، سهم بانوان شاغل در هر شرکت نسبت به کل کارکنان مورد بررسی قرار گیرد. در شرکت‌های فعال در صنعت بیمه، بیمه آسماری با خدمت گرفتن نزدیک بیش از 80 درصد از کارکنان خود از میان بانوان، نسبت به شرکت‌های دیگر بسیار شاخص است. با وجود این سهم بانوان در بین دیگر شرکت‌های بیمه کمتر از 50 درصد است. در شرکت‌های بیمه سامان، رازی، ملت، تعاون و کارآفرین نیز درصد اشتغال بانوان بین 40 تا 50 درصد بوده است. نکتة قابل توجه آنکه شرکت‌های بیمه دولتی و خصولتی ایران، ایران معین، آسیا، دانا و البرز که بیشترین تعداد کارکنان در صنعت بیمه را دارند یکی از پایین‌ترین ضرایب اشتغال بانوان (بین 20 تا 30 درصد) را به خود اختصاص داده‌اند.

یکی از معیارهایی که به صورت معمول در حوزة نیروی انسانی مورد بررسی قرار می‌گیرد، سطح تحصیلات کارکنان است. بر اساس آمار منتشر شده 59 درصد از زنان شاغل در صنعت بیمه با مدرک لیسانس مشغول به کارهستند. سهم دارندگان مدارک فوق لیسانس و بالاتر نیز 27 درصد است. این در حالی است که در میان مردان شاغل در این صنعت سهام دارندگان مدرک لیسانس حدود 48 درصد و سهم دارندگان مدارک فوق لیسانس و بالاتر حدود 23 درصد است.

در بین شرکت‌های فعال در صنعت بیمه نیز، به لحاظ وزنی بیمه مرکزی با به خدمت گرفتن نزدیک به 70 درصد از بانوان شاغل خود از میان دارندگان مدارک فوق لیسانس و بالاتر، تحصیل‌کرده‌ترین جامعه آماری از بانوان را در بین شرکت‌های بیمه در اختیار دارد. دو شرکت بیمه اتکایی ایرانیان و امین نیز با انتخاب حدود 60 درصد از بانوان شاغل خود از میان دارندگان مدارک عالی تحصیلی در رتبه‌های بعدی جای دارند.

به لحاظ سوابق کاری نیز، 56 درصد از بانوان شاغل در صنعت بیمه کمتر از 10 سال و حدود یک‌سوم از این افراد بین 10 تا 20 سال سابقه کاری دارند. این موضوع نشان می‌دهد که در یک دهه اخیر وزن زنان شاغل در این صنعت در حال افزایش بوده و با این روند در سال‌های آینده این نسبت افزایش خواهد یافت. این در حالی است که در بخش مردان، نسبت کارکنان با سابقه کاری کمتر از 10 سال حدود 50 درصد و کارکنان با سابقه کاری بین 10 تا 20 سال حدود 30 درصد بوده است.

بررسی سوابق کاری بانوان در شرکت‌های بیمه‌ای نیز نتایج جالب توجهی به دست می‌دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در بیمه مرکزی، شرکت دولتی بیمه ایران و شرکت‌های خصولتی بیمه آسیا و البرز، بر خلاف کل صنعت بیمه بیشترین کارکنان زن سابقه کاری بین 10 تا 20 سال دارند. این موضوع را می‌توان از دو جبنه دید. نخست آن که رویکرد این شرکت‌ها استفاده از نیروهای با سابقه کاری و با تجربه است. رویکرد دوم آن این شرکت‌ها در سال‌های اخیز تمایلی برای جذب بانوان نداشته‌اند و اغلب بانوان شاغل در این شرکت‌ها در سال‌های پیشین جذب شده‌اند. (صحت و سقم هر یک از این دو رویکرد نیاز به بررسی بیشتر دارد).

با تکیه بر آمار، آنچه مسلم است در صنعت بیمه نیز همچون سایر صنایع از پتانسیل‌های بانوان استفاده نشده است. نکته مهم‌تر در این زمینه آنکه بانوان شاغل در صنعت بیمه عمدتاً مناسب مدیریتی نبوده و بیشتر در سطوح میانی و پایین این صنعت به کار گرفته شده‌اند. این در حالی است که بر اساس آمار، زنان در سطوح مدیریتی شرکت‌های بیمه در سطح دنیا نقش بسیار پررنگی داشته و عمدتاً در زمرة مدیران موفق این صنعت بوده‌اند.

سه گام کلیدی در افزایش نقش زنان رهبر در صنعت بیمه: دیدگاه ارنست اند یانگ

تحقیقات انجام شده توسط شرکت EY حاکی از آن است که همیشه گروه های متنوع کارکنان از نظر جنس، سن، فرهنگ و تفکر، همیشه نسبت به گروه های همگن عملکرد بهتری دارند. در صنعت بیمه بواسطه نقش کمرنگ زنان، چه در جایگاه رهبری و چه حتی در جایگاه کارمندی افزایش نقش آنان تأثیر قابل توجهی بر این صنعت خواهد گذاشت. در اینجا سه گام مهم توسط شرکت های بیمه باید برداشته شود تا در جهت تحقق این هدف حرکت کنند:

تقویت جذب زنان در دانشکده ها و بازارهای بیمه ای

فارغ التحصیلان دانشکده های تخصصی امروزه در هر جایی تنوع را احساس می کنند و انتظار دارند وارد محل کاری شوند که همان ارزشها را در خود جای داده است. همانطور که در سراسر فرآیند استخدام رسمی مشخص شده است، در صنعت بیمه به منظور جذب کارکنان جدید دارای مهارت های خلاقانه در حوزه فناوری و مدیریت مشتریان که مورد نیاز صنعت است، باید تعهد خود را به تنوع نشان دهند، و در این زمینه حتی از روابط شخصی نیز استفاده کنند تا بتوانند به این هدف نزدیکتر شوند.

حمایت و راهنمایی زنان برای توسعه پیشرفت شغلی و افزایش ماندگاری

مربیان در طول دوران حرفه ای خود مشاوره و راهنمایی ارائه می دهند، در حالی که حامیان همکارانی هستند که حین کار برای ارتقاء یا مشارکت فرد در پروژه ای با اهمیت صحبت می کنند. زنان در زمینه بیمه هم به مربی و هم به حامی نیاز دارند، و هر دو نقش باید هم توسط مردان و هم زنان پذیرفته شود.

کارکنان ممکن است بتوانند با تلاش خود در افزایش شبکه دوستان و همکاران، مربی و حامی مالی پیدا کنند و سازمانها همچنین باید ارتباطات خود را از طریق کارگاههای تیم سازی و روشهای دیگر که بر اهمیت حمایت از تفاوتها تأکید دارند، تقویت کنند. بسیار مهم است که مدیران را با اندازه گیری نتایج، مانند میزان حفظ نیرو و دستاوردهای شغلی زنان و سایر گروههای کم نماینده در حوزه های تحت نظارت خود، به خاطر تعهد قوی آن ها به D&I پاسخگو دانست. تنها از طریق پاسخگویی مبتنی بر معیارها، D&I به اثری پایدار می رسد.

رفع موانع باز دارنده صعود مدیران زن

در حالی که پیشرفت هایی حاصل شده است، زنان هنوز به میزان کافی در نقش های رهبری بیمه حضور ندارند. اگرچه زنان بیش از نیمی از نیروی کار بیمه را در کشورهای پیشرفته تشکیل می دهند، اما کمتر از یک پنجم صندلی های هیئت مدیره و فقط حدود یک دهم موقعیت های افسر دارای نفوذ و مقامات عالی رتبه مانند CEO، COO و CFO را در اختیار دارند. بر اساس این شواهد، می توانیم ببینیم که مسیر پیشرفت استعدادهای اجرایی زنان به طور عمدی مسدود شده است.

تنوع و شمولیت برای ایجاد نوآوری و مزیت رقابتی برای بیمه گران در عصر تحول امروز بسیار مهم است. با استقبال از طیف وسیع تری از مهارت ها و دیدگاه ها، D&I مؤلفه ای اساسی از مدل تجاری در حال تحول در بیمه را نشان می دهد.

به عنوان بخشی از اقدامات گسترده تر D&I، شرکت های بیمه باید اقداماتی را برای بهبود برابری جنسیتی انجام دهند. با شروع از بالا، رهبران تجاری در سراسر سازمان بیمه باید برای جذب و استخدام زنان، حمایت و راهنمایی زنان، حفظ و ارتقای زنان و رفع موانع نقش های رهبری پاسخگو باشند.