کشتی بانک روی دریای طوفانی اقتصاد کشور/ گِردبانک
عملکرد مقایسهای بانکها در شش ماهه نخست سال 1400(بخش اول)
اقتصاد و بانک در سال جاری آینه روبهروی هم هستند که تصاویرشان تا بینهایت در یکدیگر تکرار میشود. امسال مهار اقتصاد، اصلاً کار سادهای نیست؛ حتی اگر برجام احیا شود.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، بر اساس دستورالعمل افشا شرکتها موظفاند صورتهای مالی میاندورهای خود را تا یک ماه پس از اتمام دوره در سامانه کدال منتشر کنند. بر این اساس شرکتهایی که سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه است باید تا پایان مهر ماه صورتهای مالی شش ماهه حسابرسی نشده خود را تا پایان مهر ماه منتشر کنند. تمامی بانکهای خصوصی و خصولتی نیز مشمول این قانون بوده و بنابراین (به جز دو بانک دی و آینده) تمامی بانکها صورتهای مالی خود را در سامانه مورد اشاره بارگذاری کردهاند. این گزارش بر آن است تا عملکرد بانکها در دوره مورد اشاره را بررسی کرده و آنها را با یکدیگر و همچنین دوره مشابه سال قبل مقایسه کند. بخش اول آن را با هم می خوانیم:
بر اساس صورتهای مالی منتشرشده در بین بانکهای مورد بررسی، همچون چندین سال اخیر بانک ملت با 8,624 هزار میلیارد ریال بیشترین مانده دارایی را به نام خود به ثبت رسانده است. دو بانک صادرات و تجارت نیز از این حیث در ردههای بعدی جای دارند. در انتهای این طیف بانک سرمایه قرار دارد. بیشترین نرخ رشد در مانده داراییهای بانکها نیز به بانک رفاه، مؤسسه ملل و بانک رسالت با افزایش حدود 28 درصد تعلق دارد. کمترین نرخ رشد نیز از آن بانک خاورمیانه با نرخ افزایش حدود 6 درصدی است.
هر چند، بخش از نیمی (حدود 52 درصد) دارایی بانکها به تسهیلات اعطایی به اشخاص غیردولتی بازمیگردد؛ اما با توجه به ماهیت صنعت بانکداری، بانکها همچنان از سهم بالای داراییهای غیر مولد میبرند. در بانکهای خصولتی سهم بالای مطالبات از دولت به صورت کامل مشهود است که تا حد قابل توجهی از چابکی سبد دارایی آنها کاسته است. نکته تأسفبار در این مورد آن میزان مطالبات بانکها از دولت روندی صعودی داشته و هیچ امیدی به بازگشت آن وجود ندارد. سرمایهگذاری در سهام شرکتهای زیرمجموعه (با احتساب ارزش روز و نه ارزش دفتری) نیز از دیگر اقلام قابل توجه در سبد دارایی بانکهاست که با توجهی به بازدهی عمدتا پایین آنها، چابکی و نقدشوندگی دارایی بانکها را تا حد زیادی کاهش داده است. املاک و مستغلات ملکی و تملیکی نیز دیگر دارایی عمده در برخی بانک هستند که عمدتاً راکد بوده و هیچگونه درآمد جاری و جریان نقدینگی برای بانکها ایجاد نمیکنند.
همانگونه در بند پیشین اشاره شد تسهیلات اعطایی و مطالبات از اشخاص غیر دولتی بیشترین وزن را در بین دارایی بانکها دارد. در بین بانکهای مورد بررسی دو بانک ملت و صادرات رتبههای اول و دوم را از حیث مانده این حساب به نام خود ثبت کرده در این زمینه با یکدیگر رقابت تنگاتنگی دارند. دو بانک سرمایه ایران زمین نیز در انتهای این طیف جای میگیرند. میانگین نرخ رشد مانده این حساب در بانکهای مورد بررسی در شش ماهه نخست سال حدود 21 درصد بوده است. در این بین بانک ایران زمین با رشد حدود 53 درصدی، با اختلاف فاحش، بیشترین نرخ رشد در زمینه اعطای تسهیلات را در بین بانکها داشته است. در این میان کاهش مانده تسهیلات اعطایی از سوی بانک گردشگری بسیار جالب توجه است.
مهمترین منبع ورودی نقدینگی به بانکها نیز اخذ سپرده از مشتریان است که عموماً در حساب حقوق صاحبان سپردههای سرمایهگذاری منعکس میشود. در این زمینه نیز دو بانک ملت و صادرات رتبههای اول و دوم را در اختیار دارند. پست بانک و بانک سرمایه نیز در این زمینه در بین بانکهای مورد بررسی در ردههای آخر هستند. (با توجه به ماهیت قرضالحسنه در بانک رسالت، مانده حساب حقوق صاحبان سپردهگذاری چندان موضوعیتی ندارد). در این بین مؤسسه ملل با رشد حدود 42 درصدی مانده حقوق صاحبان سپردهگذاری بیشترین نرخ رشد را در این زمینه تجربه کرده و بانک شهر با نرخ افزایش حدود 3 درصدی کمترین نرخ رشد را در میان بانکهای مورد بررسی داشته است. در این بخش نرخ اخذ سپرده بسیار حائز اهمیت است که با توجه به اطلاعات در دسترس برآوردی از آن وجود ندارد.