نسبت بانوان شاغل در نظام بانکی و روند تغییرات آن در سال های اخیر
روند ترکیب جنسیتی در بانک های کشور چگونه است؟
بر اساس آمارهای در دسترس از بین 28 بانک فعال در نظام بانکداری کشور، اطلاعات مربوط به ترکیب جنسیتی به 18 بانک به همراه مؤسسه اعتباری ملل در دسترس بوده است. در این جامعه آماری بانک صادرات با در خدمت داشتن 5574 نفر از بانوان در ترکیب پرسنل خود، به لحاظ تعدادی بیشترین کارکنان زن را داشته است. بانکهای تجارت، ملت، مسکن و رفاه از این نظر در ردههای بعدی جای داشتهاند.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، نیمی از کل جمعیت جهان را زنان تشکیل میدهند و بر اساس برخی از آمارها دوسوم ساعات کار انجام شده توسط زنان صورت میپذیرد؛ اما تنها یک دهم درآمد جهان و فقط یک صدم مالکیت اموال و داراییهای جهان به زنان اختصاص یافته است.
با این حال در رویکردهای جدید اجتماعی و اقتصادی، یکی از مهمترین سنجهها در محاسبه درجه توسعهیافتگی کشورها، میزان اهمیت و اعتباری است که زنان در آن کشور دارا هستند.
بر اساس این رویکرد، برای تحقق توسعه اجتماعی، تسریع فرایند توسعه اقتصادی و محقق شدن عدالت اجتماعی، اگر به بانوان به عنوان نیروی فعال و سازنده نگریسته شود، بیشک تأثیر شگرفی در روند توسعه و افزایش کمی و کیفی نیروی انسانی جامعه خواهد داشت.
نقش زنان در توسعه، مستقیماً با هدف توسعه اجتماعی و اقتصادی بستگی داشته و از اینرو در تحول همه جوامع انسانی، عاملی بنیادی محسوب میشود.
صنعت بانکداری نیز یکی از مشاغلی است که با توجه به نوع و ماهیت آن، زنان تواناییهای زیادی برای اشتغال در آن دارند.
در سوی مقابل نیز نظام بانکداری میتواند در بسیاری از مناصب و مشاعل تعریف شده خود از برخی ویژگیهای بارز بانوان همچون دقت، پشتکار، حوصله و روابط عمومی بالای (در مقایسه با مردان)، استفاده و بهرهبرداری کند.
این گزارش در نظر دارد مروری اجمالی بر تعداد و نسبت بانوان شاغل در نظام بانکی و روند تغییرات آن در سالهای اخیر داشته باشد.
بر اساس آمارهای در دسترس از بین 28 بانک فعال که هم اکنون در نظام بانکداری کشور در حال فعالیت هستند اطلاعات مربوط به ترکیب جنسیتی به 18 بانک به همراه مؤسسه اعتباری ملل در دسترس بوده است.
در این جامعه آماری بانک صادرات ایران با در خدمت داشتن 5574 نفر از بانوان در ترکیب پرسنل خود، به لحاظ تعدادی بیشترین کارکنان زن را داشته است. بانکهای تجارت، ملت، مسکن و رفاه از این نظر در ردههای بعدی جای داشتهاند.
نکته قابل توجه در نمودار فوق آنکه هر چند بانکهای مورد اشاره بیشترین تعداد بانوان را در ترکیب کارکنان خود داشتهاند، جمع تعداد کارکنان آنها نیز بسیار بالاست؛ بنابراین باید نسبت تعداد بانوان به کل تعداد پرسنل شرکت ملاک محاسبات قرار گیرد.
بر اساس این سنجه، بانک خاورمیانه با نسبت حدود 50 درصدی، نیمی از پرسنل خود را از میان بانوان جذب کرده است. بانکهای کارآفرین، پاسارگاد و گردشگری نیز بیش با نسبت بیش از 40 درصدی بانوان به کل کارکنان رتبههای بعدی را در اختیار دارند.
در انتهای این طیف بانک قرضالحسنه مهر ایران قرار دارد که بانوان تنها سهم 4 درصدی در میان پرسنل این بانک دارند. نکته قابل توجه در این زمینه آنکه بانکهای دولتی و خصولتی همچون ملت، رفاه، صادرات، تجارت و مسکن نزدیک به انتهای این طیف جای دارند به گونهای که سهم زنان در بین کارکنان این بانکها کمتر از 25 درصد است.
یکی دیگر از وجوهات قابل توجه در حوزه اشتغال زنان در بانکها، تغییرات در روند سهم این قشر از جامعه از کل کارکنان است. به دلیل آنکه اطلاعات کارکنان همه بانکها (به ویژه بانکهای بزرگ مثل ملی و سپه) در سالهای اخیر در دسترس نیست نمیتوان بررسی جامع و کاملی در این مورد ارائه داد. در غیاب این اطلاعات، میتوان روند تغییرات پرسنلی برخی بانکها را به عنوان نمونهای قابل اتکا ملاک عمل قرار داد.
نکته قابل توجه در این بررسیها نشان میدهد در بانکهای بزرگ و خصولتی نظیر ملت، صادرات، رفاه، تجارت و همچنین بانک قرضالحسنه مهر (نه به عنوان یک بانک بزرگ) نسبت کارکنان زن به کل در سالهای اخیر در حال افزایش است.
این موضوع نه به معنای افزایش تعداد زنان شاغل در این بانکهاست. بلکه دلیل اصلی آن کاهش تعداد کارکنان مرد و کل کارکنان است؛ بنابراین تعداد ثابت کارکنان زن باعث شده وزن این قشر نسبت به کل پرسنل در سالهای اخیر با افزایش همراه شود.
در دیگر بانکهای مورد بررسی نیز نمیتوان واحدی را مشاهده کرد. در برخی بانکها سهم زنان از مجموع پرسنل در سالهای قبل صعودی، در برخی نزولی و در برخی ثابت بوده است.
با وجود این در بانکها با روندهای صعود و نزول، آهنگ رشد نسبت چندان زیاد نبوده است. با این حال همچنان که پیشتر نیز اشاره شد نسبت کارکنان زن به کل کارکنان در بانکهای خصوصی نسبت به بانکهای خصولتی و دولتی بالاتر بوده است.
آنچه مسلم است در میان بانوان به عنوان قشری که حدود نیمی از جامعه را تشکیل میدهند پتاسیلهای بالقوه و بالفعلی وجود دارد که نظام بانکی میتوان از این پتانسیلها استفاده کند.
هر چند که بانکهای خصوصی در حال حرکت به این سمت هستند؛ اما همچنان بانکهای دولتی و خصولتی همچنان بر رویههای مرد سالارانه خود تأکید دارند.
اگرچه نمیتوان از برخی از مسائل همچون مرخصیهای مورد نیاز برای زایمان، شیردهی و همچنین تابعیت همسر در نقل و انتقالات جذب کمتر بانوان در نظام بانکی چشمپوشی کرد؛ اما واقعیت آن است که جذب بانوان با پتاسیل آنقدر میتواند برای بانکها مزیت ایجاد کند که مدیران منابع انسانی و تصمیمگیران در این حوزه میتوانند تمامی چالشهای یادشده را مورد اغماض قرار دهند.