فیلترینگ و زیان ۳۵ همتی به حوزه فاوا

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، در شرایطی که کسب‌وکارها در حال دست‌وپنجه نرم کردن با فیلترینگ هستند، معاون وزیر صمت در نشست روز گذشته هیات‌نمایندگان اتاق تهران، از لزوم توسعه اینترنت نسل پنجم، هوش مصنوعی، معدن‌کاری دیجیتال، اینترنت اشیا و تقویت دانش‌بنیان‌ها سخن گفت.

سخنانی که شواهد آماری ارائه‌شده در این جلسه نشان می‌دهد حداقل به این زودی نمی‌تواند در ایران محقق شود و اگر شرایط کنونی تداوم یابد احتمالا باید عطای آن را به لقایش بخشید.

زیان ۳۵‌هزار میلیارد‌تومانی به اقتصاد در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و افزایش تمایل به مهاجرت درمیان فعالان اقتصادی با توجه به این شرایط، صحبت از ورود به فناوری‌های نوین را پوچ می‌کند، چراکه کنشگران اقتصادی عنوان می‌کنند قطعی اینترنت مانند شبیخونی به اقتصاد بوده است.

مهدی نیازی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت به عنوان نماینده وزارت صمت در حالی درباره توسعه فناوری‌های نوین سخن می‌‌‌‌‌گفت که اعضای هیات‌نمایندگان اتاق، از خسارات قطعی اینترنت و فیلترینگ به کسب‌وکارها سخن گفتند.

یکی از اعضای هیات‌نمایندگان وضعیت به‌وجودآمده در بخش اینترنت برای کسب‌‌‌‌‌وکارها را به شبیخون توصیف کرد. دیگر نماینده اتاق با ارائه آماری از وضعیت کسب‌‌‌‌‌وکار دیجیتال در کشور، این صنعت را مغموم دانست و عنوان کرد: ۳۵‌هزار میلیارد‌تومان به‌طور مستقیم به اقتصاد حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات زیان واردشده است، درحالی‌که بنا به آمار سال‌گذشته بانک‌مرکزی، این بخش سهم ۳/ ۳‌درصدی در تولید ناخالص ملی دارد.

از طرفی خسارت غیرمستقیم به کسب‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌کارهای خارج از صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات که از خدمات این بخش استفاده می‌کنند، تا ۴۵‌هزار میلیارد‌تومان برآورد می‌شود. ناامیدی بی‌سابقه درمیان فعالان کسب‌‌‌‌‌وکارهای دیجیتال و به‌دنبال آن افزایش تمایل فعالان به مهاجرت نیز موضوعی قابل‌تامل بود، با این‌حال نیازی این امور را به وزیر ارتباطات مربوط دانست و آرزو کرد که؛ ‌ای‌کاش او نیز حضور داشت و از لزوم پرداختن به پیشرفته‌‌‌‌‌ترین فناوری‌های مبتنی بر اینترنت سخن می‌گفت.

تحقق عدالت از مسیر توسعه

در آغاز این نشست، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران تصویری از وضعیت کلی اقتصاد کشور ارائه کرد و گفت: اقتصاد ایران در حالی در آستانه سده جدید شمسی قرار گرفته است که چالش‌های اقتصادی متاثر از نظام حکمرانی، چالش‌های بین‌المللی و ساختار تصمیم‌گیری کشور، فاصله قابل‌توجهی میان عملکرد اقتصادی ایران با ظرفیت‌ها و توانمندی‌‌‌‌‌های انسانی و خدادادی آن ایجاد کرده است.

فریال مستوفی افزود: تشدید فشارهای اقتصادی بر اقشار مختلف کشور طی سال‌های گذشته و افت قابل‌توجه رفاه مردم، تشدید رقابت‌‌‌‌‌های مخرب سیاسی در داخل کشور بین گروه‌های مختلف و همچنین وجود تنش‌های سیاسی مستمر با کشورهای مختلف دنیا، کشور را در آستانه یک بزنگاه مهم تصمیم‌گیری به‌منظور بازنگری و بازاندیشی درخصوص مسیر طی‌شده قرار داده است.

او با بیان اینکه طی دهه‌‌‌‌‌های گذشته، توسعه اقتصادی هیچ‌گاه هدف اصلی دولت‌ها نبوده است، ادامه داد: آنچه امروز کشور ما به آن نیاز دارد، درس‌‌‌‌‌آموزی از تجربه‌‌‌‌‌های موفق از منظر کیفیت و نحوه اولویت قراردادن توسعه اقتصادی برای تحکیم امنیت پایدار و استحکام نظام سیاسی، کاهش فقر و نابرابری و ارتقای بخش‌‌‌‌‌خصوصی در اداره اقتصادی کشور است.

این عضو هیات‌نمایندگان اتاق تهران در ادامه به این نکته نیز اشاره کرد که توسعه اقتصادی از مسیر آزادی اقتصاد، مشارکت گسترده بخش ‌‌‌‌‌خصوصی، اصلاح قوانین و مقررات، تسهیل کسب‌‌‌‌‌وکار، همکاری گسترده بین‌المللی و کاهش تصدیگری دولت در اقتصاد می‌تواند منجر به بهبود رفاه اقشار مختلف، تحقق عدالت و امنیت پایدار برای کشور شود، از این‌رو لازم است ارکان مختلف دولت این مساله را مهم‌ترین اولویت خود دانسته و جهت‌‌‌‌‌گیری تمام ارکان تصمیم‌گیری متناسب با تحقق این هدف باشد.

مستوفی تغییر جهت حکمرانی کشور را مستلزم تصمیم‌گیری و بازنگری در انتخاب‌‌‌‌‌های راهبردی آن به‌صورت توامان در سه حیطه سیاست خارجی، اقتصادی و داخلی دانست و گفت: بدون انجام اصلاحاتی که تغییر جهت‌‌‌‌‌های کلان نسبت به روندهای گذشته داشته باشد، نمی‌توان به تغییر نتایج در آینده امیدوار بود و لازم است یارانه‌دادن اقتصاد به سیاست خارجی و داخلی متوقف شود و توسعه اقتصادی به محور اصلی تصمیمات در حیطه‌‌‌‌‌های کلان تصمیم‌گیری تبدیل شود.

او در ادامه با بیان اینکه سرمایه‌‌‌‌‌گذاران خارجی در گام نخست، سرنوشت سرمایه‌‌‌‌‌گذاران داخلی را چراغ راه خود برای حضور در اقتصاد ایران می‌‌‌‌‌بینند، افزود: کلید شکل دادن به یک رابطه پایدار اقتصادی که منافع عموم مردم و کشور را در بلندمدت تضمین کند، اجرای اصلاحات اقتصادی به‌ویژه ایجاد ثبات در اقتصاد کلان، کاهش قیمت‌گذاری دستوری و بهبود کسب‌‌‌‌‌وکار است.

تمایل به مهاجرت افزایش یافته است

فرزین فردیس نیز در این نشست، صنعت اینترنت کشور را مغموم خواند. رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران با اشاره به وقایع اخیر کشور و محدود شدن جدی دسترسی به اینترنت و مشکلاتی که برای کسب‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌کارهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات طی یک‌ماه اخیر پیش‌آمده، گفت: بررسی‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که طی یک‌ماه گذشته از اختلال در شبکه اینترنت کشور و عدم‌دسترسی به برخی پلتفرم‌‌‌‌‌های پربازدید، ۳۵‌هزار میلیارد‌تومان به‌طور مستقیم به اقتصاد حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات زیان واردشده است؛ درحالی‌که بنا به آمار سال‌گذشته بانک‌مرکزی، این بخش سهم ۳/ ۳‌درصدی در تولید ناخالص ملی دارد. از طرفی خسارت غیرمستقیم به کسب‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌کارهای خارج از صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات که از خدمات این بخش استفاده می‌کنند، تا ۴۵‌هزار میلیارد‌تومان برآورد می‌شود.

فردیس سپس به گوشه دیگری از اختلال در اقتصاد دیجیتال کشور طی یک‌ماه اخیر، اشاره کرد و نگرانی جدی بنگاه‌ها از افزایش تعدیل نیروی متخصص خبر داد. به بیان او رصدخانه مهاجرت ایران در تحقیقی که از نزدیک به ۶‌هزار مدیر ارشد و میانی در بخش‌‌‌‌‌ خصوصی، به‌عمل آورده است نشان می‌دهد که بیش از ۷۰‌درصد از مدیران بنگاه‌های اقتصادی اعلام کرده‌اند که میل به مهاجرت در آنها «زیاد» یا «خیلی زیاد» شده است.

عضو هیات‌نمایندگان اتاق تهران همچنین از ریزش ۵۰ تا ۷۰‌درصدی تراکنش‌های پرداخت‌‌‌‌‌یارها طی یک‌ماه اخیر، خبر داد و افزود: طی این مدت ۵۰۰ تا ۷۰۰‌هزار فروشگاه اینستاگرامی در کشور که تا یک‌میلیون نفر به‌طور مستقیم و تا هشت‌میلیون نفر به‌طور غیرمستقیم از آنها درآمدزایی داشتند و ارتزاق می‌کردند، بسته شده‌‌‌‌‌است.

فردیس با بیان اینکه این روزها، چهره بسیاری از فعالان صنعت دیجیتال کشور مغموم است و از تعدیل پرسنل و خروج اجباری آنها از کسب‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌کار و کشور بیمناک هستند، گفت: گردش آزاد اطلاعات، امنیت بیشتر و مستمر را برای کشور به ارمغان می‌‌‌‌‌آورد و ما فعالان اقتصاد نوآوری و فناوری، امیدواریم که خرد و منطق اساس تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌ها در کشور شود، پیش از آنکه دیر شود.

در ادامه رئیس اتاق تهران وضعیت کنونی اینترنت و سیاست‌های مربوط به آن را در ایران به شبیخون تشبیه و بیان کرد: ‌‌‌‌‌با این همه، بازهم شاهد شبیخون سیاست‌های خلق‌‌‌‌‌الساعه و تهاجمی به کسب‌‌‌‌‌وکارهایی هستیم که نه‌تنها مشاغل خرد، بلکه صنایع کوچک و متوسط کشور را نشانه رفته‌‌‌‌‌است. محدودیت‌های اینترنتی به قصد صیانت و قضایایی از این دست شاید شرایط و محدودیت‌هایی را در کنش انسانی ایجاد کند اما شکل‌‌‌‌‌دهنده و تعیین‌‌‌‌‌کننده کنش‌‌‌‌‌ها و رفتارهای اجتماعی نیستند.

مسعود خوانساری افزود:‌ برابر گزارش صندوق بین‌المللی پول در آمریکا با وجود افزایش چندباره نرخ بهره جهت کنترل تورم و مبارزه با افزایش قیمت‌ها بازهم شاهد رشد تورم بوده‌‌‌‌‌‌‌ایم. در دو سه‌ماه گذشته در میزان سرعت رشد تورم کاهش جزئی ایجاد شده بود اما مجددا در ‌ماه سپتامبر نسبت به‌ماه قبل از آن، تورم ۴/ ۰درصد و نسبت به سال‌گذشته ۲/ ۸درصد افزایش داشته است. تورم مصرف‌کننده در آمریکا به بالاترین میزان خود در ۴۰ سال‌گذشته رسیده و تورم مواد غذایی رکورد ۴۴‌سال گذشته را شکسته است. در این بین انتظار ‌‌‌‌‌‌‌می‌‌‌‌‌‌‌رود باتوجه به پیش‌بینی رشد تورم در آمریکا، نرخ بهره در این کشور برای کنترل تورم به ۷۵/ ۰درصد افزایش یابد و با توجه به این موضوع سازمان‌ملل‌متحد هشدار داده است که اگر افزایش نرخ بهره همچنان صورت گیرد، احتمال رکود جهانی وجود خواهد داشت.

رئیس اتاق تهران به پیش‌بینی تورم ایران از سوی صندوق بین‌المللی پول هم اشاره و اعلام کرد که ‌برابر این گزارش در ایران در سال‌جاری نرخ تورم ۴۰‌درصد پیش‌بینی شده که مشابه سال‌قبل است. در این گزارش ذکر شده است که ایران در بین اقتصادهای منطقه خاورمیانه بالاترین نرخ تورم را دارد، نرخ پیش‌بینی شده تورم در کشورهای منطقه از ۵/ ۱۷درصد در ترکمنستان تا ۷/ ۲درصد در عربستان متغیر بوده است.

خوانساری در بخش پایانی سخنان خود درباره مشکلاتی که این روزها کسب‌‌‌‌‌‌‌وکارهای دیجیتال با آن روبه‌‌‌‌‌‌‌رو شده‌اند، گفت: گفته ‌‌‌‌‌‌‌می‌شود بین ۵۰۰ تا ۷۰۰‌هزار کسب‌‌‌‌‌‌‌وکار دیجیتالی که در پلتفرم‌‌‌‌‌‌‌های اینترنتی فعالیت ‌‌‌‌‌‌‌می‌کنند، در کشور وجود دارند که با توجه به محدودیت‌هایی که ایجادشده همگی در معرض خطر قرار گرفته‌‌‌‌‌‌‌اند؛ کسب‌‌‌‌‌‌‌وکارهایی که اشتغال‌‌‌‌‌‌‌های بالایی را هم به‌همراه دارند. در این کسب‌‌‌‌‌‌‌وکارها عمدتا جوانان و اقشار ضعیف روستایی و شهری فعالیت ‌‌‌‌‌‌‌می‌کنند و هرقدر که این محدودیت‌ها بیشتر ادامه پیدا کند، حتما ضربه شدیدتری به اقتصاد و کسب‌‌‌‌‌‌‌وکار جوانان کشور وارد خواهد شد.

آرزوهای وزارت صمت برای توسعه

در ادامه، مهدی نیازی، معاون وزیر صمت، برنامه فناوری و نوآوری این وزارتخانه را برای هیات‌نمایندگان اتاق ایران تشریح کرد و در ابتدا درباره نکات مطرح‌شده توسط سخنرانان پیش از دستور به ایراد سخنانی پرداخت. نیازی شرایط جهان را ویژه توصیف کرد و چشم‌‌‌‌‌انداز اقتصاد در فضای کنونی بین‌المللی را نامطلوب دانست.

به گفته نیازی برخی از این عوامل مربوط به رکود است و برخی به مسائل ژئوپلیتیک جهان مربوط می‌شود و در ادامه اتاق را به ارائه پیشنهاد در این فضا تشویق و دولت را شنوای سخنان کارشناسی اتاق معرفی کرد. به بیان نیازی برخی اتفا‌‌‌‌‌ق‌‌‌‌‌های اقتصادی دارای نتایج اجتماعی است و باید به شکل تخصصی بررسی شود.

او در عین حال ادامه مسیر در سطح بین‌الملل را نیز دشوار توصیف کرد و بار دیگر نیاز به ورود اتاق به مسائل به شکل کارشناسی و بر‌گزاری جلسات را دارای اهمیت دانست. او با اشاره به گلایه برخی نمایندگان اتاق از وضعیت اینترنت گفت: بهتر بود نماینده‌‌‌‌‌ای از وزارت ارتباطات نیز حضور داشت، هرچند مسائل مطرح‌‌‌‌‌شده به بدنه دولت منتقل خواهد شد. او بدون ارائه جزئیات از دستور کار دولت برای جبران برخی امور خبر داد.

این مقام وزارت صمت مباحث مطرح‌شده توسط فعالان اقتصادی درباره اختلالات اینترنت را مربوط به موضوع ارائه‌شده خود دانست و با اشاره به تاکید بر اقتصاد دانش‌‌‌‌‌بنیان اعلام کرد: وزارت صمت نیز به بحث نوآوری و فناوری‌های پیشرفته نظر دارد.

به گفته نیازی اقتصاد دانش‌‌‌‌‌بنیان در کشور مغفول‌مانده است؛ درحالی‌که با حرکت به سمت اقتصاد دانش‌‌‌‌‌بنیان بهره‌‌‌‌‌وری افزایش پیدا می‌کند، کیفیت محصولات افزایش می‌یابد و تولیدات رقابت‌‌‌‌‌پذیر می‌شوند. او به تغییر رویکرد وزارت صمت از سال‌گذشته خبر داد و رویکردهای کلیدی شامل افزایش بهره‌‌‌‌‌وری و کیفیت، کاهش قیمت و توسعه صادرات را برشمرد.

او در تشریح راهبردهای اساسی توسعه اقتصاد دانش‌‌‌‌‌بنیان، ارتقای تحقیق و توسعه در شرکت‌های بزرگ را مهم ارزیابی کرد و تمرکز بر ماشین‌آلات نسل چهار، اینترنت نسل پنجم، نوسازی خطوط گازی، بین‌المللی شدن بنگاه‌ها و خلق توانمندی و نوآوری در بنگاه‌های کوچک و متوسط، ورود به محصولات با پیچیدگی بالا و گذار از مونتاژکاری و ایجاد سکوی کسب‌وکار را دارای اهمیت توصیف کرد.

به گفته او برخی حوزه‌‌‌‌‌ها به‌عنوان فناوری‌های پیشگام شناخته می‌شوند و در این راستا محورهای توجه ویژه بر حمل‌ونقل الکتریکی خودران و متصل، اکتشاف و بهره‌‌‌‌‌برداری از منابع متمرکز است که در این حوزه بحث هوشمندسازی را به امری اساسی تبدیل خواهد کرد.

او در بخش دیگری از سخنان خود فعال‌‌‌‌‌سازی انجمن‌ها و تشکل‌ها برای راهبری پروژه‌‌‌‌‌های فناوری را در دستور کار دانست و از آغاز جلسات وزارت صمت که در راستای عملیاتی‌کردن طرح‌های مربوط به فناوری‌های نو است، خبر داد.

او همچنین هدف رسوخ فناوری در کسب‌‌‌‌‌وکارهای کوچک را هدفی مناسب دانست و مسیر آن را توسعه زیست‌‌‌‌‌بوم‌‌‌‌‌های نوآوری با حضور بنگاه‌های بزرگ و ادامه ایجاد زنجیره تا بنگاه‌های کوچک توصیف کرد.

نیازی از برنامه عملیاتی دو‌ساله در وزارت صمت و تشکیل کمیته راهبری در وزارتخانه خبر داد که اعضای آن از معاونان ستادی هستند.

به بیان نیازی اتاق ایران و اتاق تهران نیز در صورت تمایل می‌توانند به این کمیته بپیوندند. او توسعه زیست‌بوم‌‌‌‌‌های فناوری را نکته اصلی طرح وزارت صمت اعلام کرد و از تشخیص ۱۰‌رشته پیشگام خبر داد که زیست‌‌‌‌‌بوم‌‌‌‌‌های توسعه فناوری و نوآوری را شکل می‌دهند و توضیح داد: رانه این زیست‌‌‌‌‌بوم، بنگاه‌های بزرگ پیشگام هستند که می‌توانند به شکل زنجیره‌‌‌‌‌ای بنگاه‌ها را به یکدیگر متصل کنند.

نیازی در ادامه از پیش‌بینی یک نهاد مالی و بیمه‌‌‌‌‌ای بانک برای تامین‌مالی و پوشش‌ریسک نیز صحبت کرد و افزود: صندوق‌هایی نیز وجود دارند که برای هر رشته فعالیت مجزا و تخصصی تمهید می‌شوند و از اتاق خواست در این روند تامین‌مالی ورود و کمک کند. معاون وزیر صمت ماموریت دانشگاه در این زیست‌‌‌‌‌بوم را تامین سرمایه انسانی خبره و تهیه خوراک پژوهشی توصیف کرد.

بازتاب‌‌‌‌‌ها

پس از سخنان نیازی، محمد اتابک، نایب‌‌‌‌‌رئیس اتاق تهران طی سخنانی با بیان اینکه فاصله تکنولوژیکی کشور با آنچه در عرصه بین‌الملل حاکم است، هیچ‌گاه مانند امروز نبوده است، ادامه داد: اگر وزارت صمت ‌درصدد جهت‌‌‌‌‌دهی به عرصه فناوری است، سیاست‌ها باید به‌‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌ای باشد که دانش‌‌‌‌‌بنیان‌‌‌‌‌ها بتوانند بخشی از برقراری این ارتباط را بر عهده بگیرند.

افشین کلاهی نیز با انتقاد از وضعیت اینترنت در کشور در سخنانی با بیان اینکه تصمیمات امنیتی و سیاسی مسوولان در کشور، تاثیر مستقیمی بر حوزه نوآوری و فناوری دارد، افزود: در حالی در قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌‌‌‌‌بنیان، از مشوق‌‌‌‌‌های مالیاتی برای شرکت‌های این حوزه یادشده که اعمال سیاست‌های تعدیلی در شبکه اینترنت کشور، چنین مشوق‌‌‌‌‌هایی را بی‌‌‌‌‌اثر می‌کند.

او همچنین با اشاره به محورهای برنامه وزارت صمت در حوزه فناوری و نوآوری، تصریح کرد کسب‌‌‌‌‌وکارهای فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و اقتصاد دیجیتال کشور با پلتفرم‌‌‌‌‌های محدود داخلی نمی‌توانند فعالیت‌های بین‌المللی خود را ارتقا دهند.

شهاب جوانمردی، نایب‌‌‌‌‌رئیس اول کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران، نیز با اشاره به گزارش ارائه‌شده از سوی معاون وزیر صمت، تصریح کرد در حوزه برنامه‌‌‌‌‌های این وزارتخانه برای توسعه نوآوری‌‌‌‌‌ها باید اولویت‌‌‌‌‌ها محدود شود و همچنین صنعت خدمات به‌طور جدی مورد‌توجه قرار گیرد.

او در‌عین‌حال تاکید کرد: به برخی از نهادهای بخش‌خصوصی ماموریت داده شود که زنجیره اقتصاد نوآوری در کشور را تکمیل کنند. پس از صحبت‌های فعالان اقتصادی، نیازی با بیان اینکه سیاست کشور ایجاد محدودیت طولانی در بهره‌‌‌‌‌گیری از ظرفیت‌ها نیست، ادامه داد: به‌هر‌حال ممکن است حوادثی پیش بیاید و تصمیمات مقطعی اتخاذ شود ولی این دلیل نمی‌شود که مسائل راهبردی را دنبال نکنیم. البته نتایج این برنامه‌‌‌‌‌های راهبردی ممکن است در بلندمدت حاصل شود.

رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز سومین نطق پیش از دستور را ایراد کرد و به مهم‌ترین تحولات روز اقتصادی ایران و جهان از جمله تازه‌‌‌‌‌‌‌ترین گزارش صندوق بین‌المللی پول و هشدارهای جدی این نهاد درباره رشد تورم در جهان اشاره کرد و گفت: صندوق بین‌المللی پول در گزارش اخیر خود مهم‌ترین چالش کنونی اقتصاد جهان را بالا رفتن تورم اعلام و دلایل آن را افزایش هزینه‌های دولت‌ها برای پشتیبانی‌‌‌‌‌‌‌های انجام‌شده در دوران همه‌‌‌‌‌‌‌گیری کرونا در سال‌های گذشته و همچنین افزایش قیمت‌ها ناشی از بحران جنگ روسیه و اوکراین عنوان کرده است. این نهاد اقتصادی بین‌المللی همچنین پیش‌بینی کرده با توجه به تشدید شوک‌‌‌‌‌‌‌های مربوط به افزایش قیمت مواد غذایی و انرژی، کماکان رشد تورم ادامه داشته باشد.

منبع: دنیای اقتصاد