روندهای فناورانه وام‌دهی دیجیتالی
وام‌دهی دیجیتال یک اکوسیستم پیچیده است که در آن ارائه‌دهندگان غیر سنتی از فناوری در جهت پیشی گرفتن از بانک‌های سنتی استفاده می‌کنند. این وام‌دهندگان راه‌حل‌های دیجیتال بومی را با سرعت، سهولت و افزایش خدمات به مشتری ترکیب می‌کنند تا فرآیند وام‌دهی تسهیل شود.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، اگرچه بانک‌های سنتی همچنان بیشترین سهم بازار را برای وام‌دهی به کسب و کارها در اختیار دارند، اما با میزان رشد کمتری مواجه هستند، که این خود نشان‌دهندۀ افزایش تقاضا در پلتفرم‌های جایگزین برای وام‌دهی است.
وام‌دهندگان جایگزین، از جمله نئوبانک‌ها، با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، می‌توانند مشتریان را به طور مؤثرتری جذب کنند.
بخش اول این گزارش را با عنوان ” نقش بازیگران جدید در اکوسیستم وام دهی ” با هم خواندیم.
در ادامه، روندهای مؤثر فناوری در حوزه وام‌دهی برشمرده شده‌اند که شرکت تحقیقاتی «Global Data» آنها را در گزارشی فهرست کرده است.
اتوماسیون تهاجمی در تصمیمات اعتباری
با وجود اینکه وام‌دهی، به ویژه وام مسکن، یک فرآیند دستی و مبتنی بر کاغذ است؛ اما به کارگیری فناوری‌های پایه و اثبات‌شده، مانند اتوماسیون فرآیند روباتیک (RPA)، تشخیص شخصیت نوری (OCR)، تشخیص خودکار اسناد (ADR)، گردش کار و یادگیری ماشین، فواید زیادی دارند.
با این حال، اتوماسیون فرآیند روباتیک بر پایه فرآیندهای بانکی غیر بهینه، نه تنها علت اصلی مشکلات مربوط به فرآیند سازمانی را مرتفع نمی‌کند؛ بلکه ممکن است تنش‌های جدیدی هم ایجاد شود.
برای مثال، بسیاری از بانکها در تلاش هستند تا سیستم‌های قدیمی مختلف را در یک جریان کاری واحد برای اتوماسیون فرآیند روباتیک ادغام کنند.
بانک‌های پیشروی فعلی با جسارت فرآیندهای پیوسته اپلیکیشن‌ها، به ویژه فرایندهای مربوط به تصمیم‌گیری اعتبار را مجدداً طراحی کردند.
شخصی‌سازی تمام ابعاد محصول و تجربه
وام‌دهندگان دیجیتالی مدرن در شخصی‌سازی تمام ابعاد تجربه دیجیتال با یکدیگر رقابت می‌کنند. همه‌گیری ویروس کرونا نیاز به شخصی‌سازی را تشدید کرد، چرا که تأثیرات فردی زیادی بر مشتریان و بخش‌های مختلف داشت و بسیاری از مفروضات عمومی مبتنی بر مدل‌های ریسک اعتباری طولانی‌مدت را باطل کرد.
الگوریتم‌های یادگیری ماشین در طول زمان مدل‌های گرایش محصولات را یاد می‌گیرند و آنها را انتقال می‌دهند و به ارائه‌دهندگان کمک می‌کنند تا استراتژی‌های تعامل سفارشی‌شده را برای افزایش نرخ تبدیل توسعه دهند.
تمرکز بیشتر بر تخلف و امنیت سایبری
نیاز به سرعت در توسعه، به ویژه در بحبوحه همه‌گیری کووید 19، بانکها را با ریسک کلاهبرداری و امنیت سایبری بیشتری روبه‌رو کرده است.
از طرفی دیگر، پاندمی کرونا فرصت‌هایی ایجاد کرد که متخلفان به وام‌های کووید 19 دسترسی پیدا کنند. اسناد کامل آن به مرور زمان آشکار خواهد شد.
این پاندمی راه‌های جدیدی را برای کلاهبرداری باز کرد. ارائه‌دهندگان به منظور مقابله با کلاهبرداری و مشکلات سایبری می‌توانند چند سناریوهای احتمالی از حملات سایبری را تعریف کنند و از همین طریق پیش‌تر درباره همان مسائل فکر کرده و راه‌حل‌هایی را پیاده‌سازی کنند.
وام‌دهی یکپارچه‌تر
مفهوم امور مالی «تعبیه‌شده»، از جمله در حوزه‌های بیمه، پرداخت‌ها، مدیریت پول و وام‌دهی در سال‌های اخیر سر زبان‌ها افتاده است؛ اما «ادغام» از این منظر ایده چندان جدیدی نیست و در 30 سال گذشته توسعه تجربه کاربر (UX) و نوآوری کانال‌ها را در پی داشته است.
امور مالی تعبیه‌شده نیز تجسم معاصر همین اصل است که مسیرهای جدیدی پیش روی وام‌دهندگان مختلف به سوی بازار ایجاد می‌شود. طرف‌های سوم مختلف بدون داشتن مجوز بانکداری (مانند Netflix، Uber، Airbnb) می‌توانند برای گنجاندن خدمات مالی در پیشنهاد خود وارد مشارکت شوند.
اهداف اساسی زندگی در سیبل بانکها
بانکها در مواجهه با رقبای خود در سیستم وام‌دهی «یکپارچه»، به منظور محافظت از سهم خود در بازار، تجربه مشتری را به شکل عمیق‌تری مورد توجه قرار می‌دهند.
بانکها به‌جای تمرکز بر محصول اصلی وام‌دهی، چه وام مسکن یا خودرو، سعی دارند اهداف گسترده‌تری را در زندگی مشتریان پوشش دهند.
بانکها نه تنها خدمات مالی، بلکه خدماتی دیگر را نیز ارائه می‌دهند تا مشتریان بتوانند خانه جدید خود را بیمه، بازسازی و تجهیز کند. همه خدمات در پلتفرم بانکداری ادغام شده‌اند.
مدل نرم‌افزار به عنوان سرویس در فضای ابری
مدل‌های تحویل نرم‌افزار به عنوان سرویس، اتوماسیون قوی را در تمام بخش‌های فرآیند وام‌دهی ارائه می‌کنند و می‌توان آنها را طی چند روز، نه چند هفته یا چند ماه، برای محصولات پیچیده مانند وام مسکن تنظیم کرد.
این مدل‌ها راه‌حلی مقیاس‌پذیر ارائه می‌دهند که می‌تواند انواع مختلفی از وام‌ها را مدیریت کند، هزینه‌های سیستم را کاهش دهد، و زمان کارکنان را برای تعامل با ارزش‌تر و پرریسک‌تر با مصرف‌کننده آزاد کند.
ارائه‌دهندگان می‌توانند با ایجاد اتصال و استفاده مجدد و هدف‌گذاری مجدد داده‌ها، به عنوان بخشی از معماری خدمات کوچک، ارتباط بهتری را در داخل سازمان و بین شرکت‌ها به دست آورند.
تنش بین شراکت بیزینس به بیزینس (B2B) و بیزینس به بیزینس به مصرف‌کننده (B2B2C)
مشارکت بیزینس به بیزینس به مصرف‌کننده زمان دسترسی به بازار را با یک پلتفرم اثبات‌شده تسریع می‌بخشد و می‌تواند جریان جدیدی از درآمد را باز کند و بدون تأثیر بر مدل عملیاتی ارائه‌دهندگان، مشتریان جوان‌تری را جذب کند.
با این حال، در مشارکت بیزینس به بیزینس به مصرف‌کننده، بانک تنها به عنوان شریک توزیع‌کننده عمل می‌کند و مشتری بانک نام تجاری شریک را در صفحه لاگ‌این اکوسیستم دیجیتال بانک می‌بیند.
چنین مدلی زمانی منطقی به نظر می‌رسد که شریک شهرت نوآورانه‌ای داشته باشد. از طرفی، بانک‌های بزرگ‌تر معمولاً چندان مایل به خرید بسته مدیریت دارایی از پیش‌ساخته‌شده نیستند.
در یک مدل بیزینس به بیزینس خالص، شریک نرم‌افزاری را ارائه می‌دهد اما در عوض هیچ‌گونه دارایی دریافت نمی‌کند.
شرکای بیزینس به بیزینس برای گرفتن برچسب سفید به شکل عمیقی در زیرساخت‌های بانکی ادغام می‌شوند.
اگر ارائه‌دهندگان قصد دارند کارها به درستی انجام شود، باید عمیقاً با شرکا ادغام شوند.
مشارکت فین‌تک‌ها برای تسریع فرصت‌ها برای بانکها و بیگ‌تک‌ها
ارائة ضمانت، تأیید و پرداخت وام بخش‌های مجزایی دارند که در آن بانکها با شرکت‌های مختلفی شراکت دارند.
از نمونه‌های قدیمی این کار می‌توان به همکاری ING با Kabbage و BBVA Compass با OnDeck اشاره کرد. بیگ‌تک‌ها نیز به دنبال همین مشارکت هستند.
شرکت‌های بیگ‌تک داده‌های قابل توجهی از مشتریان در دست دارند؛ اما مدل‌های اعتباری با عملکرد بالا و سوابق طولانی ندارند که این خود یک شکاف بزرگ در تصمیم‌گیری برای وام‌دهی ایجاد می‌کند.
بنابراین، شرکت‌های بیگ‌تک با وام‌دهندگان دیجیتالی کار می‌کنند؛ مانند Google با LendingClub، Alibaba با Kabbage و KakaoPay با PeopleFund.
ورود شرکت‌های پرداخت به عرصة وام‌های دیجیتالی
شرکت Stripe ابتدا به‌عنوان تسهیل‌کننده پرداخت‌های تجارت الکترونیکی شروع به کار کرد؛ اما سال گذشته با راه‌اندازی Stripe Capital وارد عرصة وام‌دهی شد تا به کسب و کارهای آنلاین کمک کند تا به بودجه مورد نیاز دسترسی پیدا کنند.
این شرکت با همان کسب و کارهایی آغاز کرد که برای‌شان امکان پرداخت‌های آنلاین را فراهم می‌کرد. شرکت Square نیز یکی دیگر از کسب و کارهای حوزه پرداخت است که وارد عرصة وام‌دهی شده است.
Square Capital به مشاغل کوچک وام‌هایی تا سقف 100.000 دلار ارائه می‌دهد و به آنها کمک می‌کند رشد کنند.
این در حالی است که بسیاری از بانک‌های سنتی معیارهای وام‌دهی خود را سختگیرانهتر دنبال می‌کنند.
رقابت و همکاری بیگ‌تک‌ها و بانک‌های بزرگ
شرکت گوگل سرانجام «Google Plex» را کنار گذاشت و گمانه‌زنی‌ها حاکی از این بود که مدیران گوگل نگران ادغام درآمدهای‌شان با بانک‌های بزرگ بودند.
سوالات راهبردی دربارة زمان، مکان و چرایی رقابت یا همکاری با بیگ‌تک‌ها همچنان ادامه دارد.
در بافت وام‌دهی، بیگ‌تک‌ها می‌توانند رابط مشتری را فراهم کنند و با استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌های پیشرفته، امکان تأیید سریع وام را فراهم کنند.
بانکها نیز در مرحله تنظیم مقررات وام‌دهی و نگهداری سپرده باقی می‌مانند. این موضوع امکان دسترسی به بانکها، به ویژه بانک‌های کوچک‌تر را فراهم می‌کند.
البته این امکان برای بیگ‌تک‌ها نیز جذابیت دارد، چرا که پلتفرم‌های آنها به راحتی با هزینه کم قابل اجراست.
وام‌های غیر بانکی و مدل وام‌دهی جایگزین در سال 2022
مؤسسات غیر بانکی و مؤسسات وام‌دهی جایگزین راه خود را به درون صنعت بانکداری باز کرده‌اند که این خود تهدیدی بزرگ برای بانک‌های فعلی محسوب می‌شود.
توانایی وام‌دهندگان جایگزین در استفاده از فناوری و ارائه خدمات کارآمد و مؤثر وام‌دهی به مشاغل و افراد محروم، به آنها اجازه می‌دهد تا در بازار نفوذ کنند و موفق ظاهر شوند.
کسب و کارهای کوچک معمولاً در تلاش برای دریافت منابع مالی دچار مشکل می‌شوند و اغلب به وام‌های جایگزین روی می‌آورند ـ تا وجوهی را خارج از چارچوب بانکداری سنتی دریافت کنند.
مؤسسات غیر بانکی ـ مؤسسات مالی، مانند نئوبانک‌ها، که مجوز کامل بانکداری ندارند ـ گزینه‌های مختلفی را برای وام‌دهی به مشاغل کوچک‌تر معرفی می‌کنند.
البته مؤسسات غیر بانکی می‌توانند در خدمات معمولی مرتبط با بانک مانند عملیات کارت اعتباری و خدمات مختلف وام‌دهی، مانند وام‌های مسکن، نیز دخیل باشند.
این وام‌دهندگان دسترسی آسان‌تری را برای کاربران فراهم می‌کنند. به ویژه آن دسته از افرادی که اعتبار لازم و شرایط مورد نیاز وام را ندارند، می‌توانند از وام ارائه‌شده توسط نئوبانک‌ها استفاده کنند.
نئوبانک‌ها و روندهای صنعت وام‌دهی جایگزین
حضور وام‌دهندگان جایگزین و مؤسسات غیر بانکی پیشرفته دیجیتالی در صنعت بانکداری در حال افزایش است؛ به طوری که مؤسسات مالی سنتی تحت فشار هستند تا گزینه‌های وام‌دهی خود را دیجیتالی کنند.
بر اساس مطالعه شرکت «Oracle» دربارة تقاضای دیجیتال در بانکداری خرد که بر روی ۵۲۰۰ مصرف‌کننده از ۱۳ کشور انجام شد، بیش از ۴۰ درصد معتقد بودند که مؤسسات غیر بانکی بهتر می‌توانند در مدیریت پول و نیازهای سرمایه‌گذاری به آنها کمک کنند.
این در حالی بود که ۳۰ درصد از شرکت‌کنندگان در این مطالعه، که پلتفرم غیر بانکی را امتحان نکرده‌اند، گفتند آماده هستند تا یکی از این گزینه‌ها را امتحان کنند.
وام‌دهندگان جایگزین اخیراً توجه زیادی را به ویژه از سوی کسب و کارهای کوچک و متوسط به خود جلب کرده‌اند.
طبق داده‌های گزارش شده توسط انجمن مالی «SME»، در سال 2018 شکاف مالی 5 هزار میلیون دلاری بین نیازهای مالی کسب و کارهای کوچک و متوسط و تأمین مالی مبتنی بر مؤسسه وجود داشت؛ به طوری که باعث شد کسب و کارهای کوچک و متوسط به دنبال گزینه‌های تأمین مالی جایگزین باشند.
بر اساس مطالعه مؤسسه تحقیقاتی «SMB»، وام‌دهندگان جایگزین از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده می‌کنند، و اگر بانکها پیشرفت‌های فناورانه جدید را اتخاذ نکنند، وام‌دهندگان جایگزین می‌توانند سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهند.
انواع وام‌های غیر بانکی
مؤسسات غیر بانکی گزینه‌های وام‌دهی مختلفی را برای مشتریان و کسب و کارها ارائه می‌دهند، از جمله: وام مسکن، وام کسب و کارهای کوچک، و وام همتا به همتا.
وام غیر بانکی مسکن: دیجیتالیزه کردن فرآیند وام‌دهی برای بانک‌های فعلی، با توجه به مقررات وام‌های مسکن، می‌تواند امری دشوار باشد. ناتوانی بانک‌های سنتی در انطباق با چشم‌انداز دیجیتال منجر به افزایش حضور وام‌دهندگان جایگزین شده است تا وام‌های مسکن جدیدی را به مصرف‌کنندگان ارائه دهند.
گزارش وام‌های آنلاین مسکن از مؤسسه «Insider Intelligence» به خوبی نشان داد که پنج بانک برتر ایالات متحده (Wells Fargo، Bank of America، JP Morgan Chase، US Bancorp و Citigroup) تنها 21 درصد از کل مبادلات مربوط به وام مسکن را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی بود که در سال 2011، این بانکها 50 درصد از سهم بازار را در اختیار داشتند.
وام‌دهندگان جایگزین تهدیدی پیش روی بانک‌های بزرگ کنونی هستند، چرا که می‌توانند محصولات مالی سنتی، مانند وام مسکن را با هزینه کمتر با معیارهای اعتباری آسان‌تر به مصرف‌کنندگان ارائه دهند. این امر در کنار پیشنهادات مبتنی بر فناوری به وام‌دهندگان جایگزین اجازه می‌دهد تا وام‌های مسکن را به روشی جذاب‌تر ارائه دهند.
وام جایگزین برای مشاغل کوچک: معمولاً، مؤسسات مالی سنتی درخواست‌های وام از سوی کسب و کارهای خرد و کسب و کارهای کوچک را رد می‌کنند. وام‌دهندگان جایگزین با مقررات آسان‌گیرانه‌تر، می‌توانند بر تقاضاهای روزافزون کسب و کارهای کوچک‌تر سرمایه‌گذاری کنند.
بر اساس نظرسنجی بانک «Federal Reserve Bank of Richmond»، در سال 2016، بانکها تنها 58 درصد از درخواست‌های وام از سوی کسب و کارهای کوچک را تأیید کردند. این در حالی بود که در همان سال، 71 درصد از درخواست‌های وام توسط وام‌دهندگان جایگزین تأیید شد.
برخلاف وام‌دهی سنتی، وام‌دهنده‌های جایگزین این توانایی را دارند که از مجموعه گسترده‌ای از داده‌ها و فناوری یادگیری ماشینی استفاده کنند. این فرایند به آنها اجازه می‌دهد تا بیشتر از بانک‌های بزرگ فعلی به بازار وام‌دهی برای کسب و کارهای کوچک دسترسی داشته باشند.
وام همتا به همتا: وام‌های همتا به همتا ـ یکی از محبوب‌ترین اشکال وام‌های جایگزین ـ وام‌گیرنده، سرمایه‌گذار و بانک شریک را در یک پلتفرم آنلاین گرد هم می‌آورد. پلتفرم‌های همتا به همتا با استفاده از یک سری معیار، مانند امتیازات اعتباری و فعالیت در رسانه‌های اجتماعی، می‌توانند وام‌گیرندگان را با نرخ‌های بهره مناسب به وام‌دهندگان متصل کنند.
پلتفرم‌های وام‌دهی همتا به همتا این تعاملات را تسهیل می‌کنند و هزینه‌ها را کاهش می‌دهند. این ویژگی به ویژه برای مشتریانی جذاب است که به دنبال تأمین مالی مجدد برای بدهی‌های موجود با کمترین نرخ ممکن هستند.
وام‌دهندگان برتر غیر بانکی و جایگزین
- SoFi: این استارتاپ در ابتدا بر تأمین مالی مجدد وام دانشجویی متمرکز بود؛ اما به مرور زمان تأمین مالی مجدد وام مسکن، وام مسکن و وام‌های شخصی را نیز شامل شد. در سال 2019، SoFi با نظارت Qatar Investment Authority، 500 میلیون دلار درامد کسب کرد که این خود تهدیدی برای بانک‌های بزرگ محسوب می‌شد.
- Quicken Loans: این مؤسسه غیر بانکی به واسطه اپلیکیشن وام مسکن آنلاین خود معروف شد. تکمیل مراحل درخواست این وام کمتر از 10 دقیقه زمان می‌برد. در سه ماهه چهارم سال 2017، این مؤسسه بیشترین حجم وام مسکن را در ایالات متحده ارائه داد، حتی شرکت خدمات مالی Wells Fargo را نیز شکست داد.
- Kabbage: این مؤسسه یکی از اولین پلتفرم‌های وام‌دهی آنلاین بود که از داده‌های طرف سوم استفاده می‌کند تا از ارسال اطلاعات نادرست به کسب و کارهای کوچک و متوسط جلوگیری شود. این استارتاپ عملیات بیزینس به بیزینس را ارائه می‌کند و در جولای 2019، پس از دریافت 700 میلیون دلار قرارداد اوراق بهادار، تسهیلات اعتباری چرخشی «revolving credit facility»(1) 200 میلیون دلاری را ارائه داد.
- OnDeck: این پلتفرم مالی جهانی مبتنی بر فناوری به کسب و کارهای کوچک و متوسط کمک می‌کند تا وام‌های تجاری سریع و کوتاه‌مدت تا سقف 250.000 دلار و خطوط اعتباری تا سقف 100.000 دلار را دریافت کنند. در اکتبر 2020، شرکت فناوری مالی «Enova» این پلتفرم مالی را خریداری کرد تا دسترسی به محصولات و خدمات مالی برای صاحبان و مصرف‌کنندگان هر دو کسب و کار را افزایش دهد.
نتیجه‌گیری
اگرچه بانک‌های سنتی همچنان بیشترین سهم بازار را برای وام‌دهی به کسب و کارها در اختیار دارند، اما با میزان رشد کمتری مواجه هستند، که این خود نشان‌دهندۀ افزایش تقاضا در پلتفرم‌های جایگزین برای وام‌دهی است. وام‌دهندگان جایگزین، از جمله نئوبانک‌ها، با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، می‌توانند مشتریان را به طور مؤثرتری جذب کنند.
بر اساس گزارش «Insider Intelligence»، تقریباً تمام مشاغل بخش خصوصی در ایالات متحده در دست کسب و کارهای کوچک و متوسط است، به طوری که آنها 60 درصد از کل کارگران این کشور را نیز استخدام می‌کنند. با این حال، کسب و کارهای کوچک و متوسط معمولاً هنگام درخواست وام از بانک‌های بزرگ با مشکل مواجه می‌شوند و در عوض به پلتفرم وام‌های جایگزین روی می‌آورند.
با توجه به حجم گسترده بازار کسب و کارهای کوچک و متوسط، شرکت‌های وام‌دهنده جایگزین در موقعیتی قرار دارند که تهدیدی پیش روی بانک‌های فعلی محسوب می‌شوند و اگر مؤسسات بانکی سنتی شیوه‌های وام‌دهی خود را به‌روز نکنند، فناوری‌های وام‌دهی جایگزین به طور بالقوه می‌توانند از فرآیندهای قدیمی سبقت بگیرند و درصد بیشتری از سهم بازار را به دست آورند.
مترجم: فرزانه اسکندریان
منابع: