تشکیل واحد پول مشترک اسلامی؛ ممکن یا غیرممکن؟

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، به نقل از ایکنا؛ پیمان مولوی، کارشناس مسائل اقتصادی و دبیر سابق انجمن اقتصاددانان ایران با بیان اینکه پیمان‌های دوجانبه پولی زمانی می‌تواند تأثیرگذار باشد که دسترسی به منابع مالی ممکن باشد، گفت: موضوع تحریم اصلاً به تنهایی مطرح نیست چون برخی کشورها با وجود اینکه تحریم هستند در پیمان‌های دوجانبه پولی عضویت دارند. اگر ایران می‌خواهد با کشوری مانند چین وارد پیمان دوجانبه پولی شود، شدنی است اما مشکلی که به وجود می‌آید این است که به‌دلیل تنوع صادراتی اندک ایران این پیمان ما را محدود می‌کند و در نهایت باید کالاهایی را وارد کنیم که از ارزش کمتری برخوردار است و شاید در این مقطع مفید نباشد.

ارتباط پیمان‌های پولی با دور زدن تحریم‌ها

دبیر سابق انجمن اقتصاددانان ایران افزود: پیمان‌های دوجانبه یا چندجانبه پولی ارتباطی به دور زدن تحریم‌ها ندارد؛ بحث تحریم‌ها فراتر از پیمان‌های دوجانبه پولی است. نظام پولی و مالی جهانی مثل یک زنجیره به یکدیگر متصل شده و اینکه بخواهیم با پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه تحریم‌ها را بی‌اثر کنیم، کمی ساده‌اندیشانه و نگاه خوش‌بینانه به موضوع است. بنابراین پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه یک امر مرسوم در تمام دنیاست و ربطی به تحریم ندارد اما اینکه چنین پیمان‌هایی برروی کاهش تحریم‌ها تأثیر می‌گذارد با شک و اما و اگر مواجه است.

پژوهشگر مسائل اقتصادی با بیان این مطلب که باید مدنظر داشت تمام کشورهایی که می‌خواهیم با آنها پیمان‌های دو یا چندجانبه را منعقد کنیم به نوعی با اقتصاد ایالات متحده آمریکا و اقتصاد جهانی گره خورده‌اند، اظهار کرد: حتی با انعقاد پیمان‌های پولی و مالی نمی‌توان در بازار بورس شانگهای که عضو آن هم هستیم فعالیت داشت چون بانک‌های جهانی عضو این پیمان هستند. البته این تنها یک مثال بود اما خلاصه صحبت من این است وقتی تحریم نباشیم خیلی راحت‌تر و آسان‌تر می‌توان از منافع و نعمات پیمان‌های چندجانبه پولی بهره برد تا اینکه تحت تحریم‌های اقتصادی قرار داشت.

مولوی یادآور شد: پیمان‌های چندجانبه و دوجانبه با هدف محدود کردن سلطه دلار متولد شده‌اند و هرچند تأثیرگذار بوده اما نهایتاً این تأثیرگذاری در حد پنج درصد است. پس می‌توان نتیجه گرفت پیمان‌های پولی در کاهش سلطه دلار خیلی تأثیر نداشته‌اند و شاید تا یک دهه آینده دلار به سلطه خود بر جهان ادامه دهد. من معتقدم نباید نگاه خوش‌بینانه محض به پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه داشت و باید مراقب بود اتفاقی که برای برجام افتاد دوباره تکرار نشود. از سوی دیگر وقتی از پیمان‌‎های پولی صحبت می‌شود کاملاً منطبق با نگاه کارشناسی و علمی باشد و باید این را هم مدنظر داشت که این پیمان‌ها ما را محدود می‌کند.

تشکیل رمزارز اسلامی در دوران سلطه دلار ممکن است؟

وی تشکیل واحد پول مشترک میان کشورهای اسلامی را غیرممکن دانست و گفت: سرمایه‌گذاری با رویکرد ایدئولوژیک هماهنگی ندارد و به نتیجه هم نمی‌رسد. به عنوان مثال خروجی اکو در این سال‌ها چه بوده است؟ فقط هرچند وقت یک‌بار رؤسای اکو جلسه‌ای تشکیل می‌دهند و خروجی از این جلسات شاهد نیستیم. اینکه گفته می‌شود کشورهای اسلامی به‌دنبال کاهش سلطه دلار هستند را خیلی قبول ندارم. کشورهایی مانند امارات، عربستان، کویت و عمان و دیگر کشورهای اسلامی با دلار تجارت می‌‎کنند و دلار نقش مهمی در اقتصاد آنها دارد. البته این کشورها عاشق و شیفته دلار نیستند اما چون منافع ملی اقتضا می‌کند با دلار تجارت دارند و اگر هم چندسال دیگر «یوان» قدرت بگیرد، چه بسا دلار را کنار بگذارند. این اقدام منطقی و صحیحی است و باید براساس منافع ملی رفتار کرد و ما هم باید به این سمت حرکت کنیم.

مولوی، بزرگ‌تر و قدرتمندتر شدن اقتصاد ایران را یک امر مهم و ضروری توصیف کرد و افزود: در سال 2010 وسعت اقتصاد ایران حدود 600 میلیارد دلار بود اما امروز به حدود 200 میلیارد دلار تقلیل یافته و به لحاظ اندازه اقتصادی، ایران تقریباً در حال یکسان شدن با وسعت اقتصادی پاکستان است و این نشان می‌دهد اقتصاد ایران نسبت به یک دهه گذشته کوچک‌تر شده است. وقتی اقتصاد قوی شود همه کشورها با ایران همکاری خواهند کرد و حتی آن موقع می‌توان درباره تشکیل واحد پول مشترک اسلامی سخن گفت. به باور من ابتدا باید عضو جی-20 شد تا به یک اقتصاد اثرگذار تبدیل شویم.

ریسک بالای اقتصاد ایران

وی توقف تحریم‌ها و حذف آن را امری مهم و ضروری دانست و ادامه داد: تحریم‌های اتمی و تحریم‌های آمریکا باید حذف شوند تا هم اقتصادمان قوی شود و هم در پیمان‌های پولی و مالی اثرگذار باشیم و از سوی دیگر کشورهای اسلامی برای تشکیل پیمان پولی و تجارت با ایران تمایل داشته باشند. متأسفانه ریسک اقتصادی ایران به خاطر تحریم‌ها بسیار بالاست و تحریم‌های اولیه آمریکا هیچ‌گاه اجازه نداده ریسک اقتصادی ایران کاهش پیدا کند.

کارشناس اقتصادی درباره ایجاد رمزارز مشترک میان کشورهای اسلامی با هدف افزایش تجارت و کم‌اثر کردن تحریم‌ها و نیز تقویت وحدت رویه میان دولت اسلامی گفت: تشکیل یک رمزارز مشترک میان کشورهای اسلامی فعلاً دور از ذهن است. حدود 6 هزار رمزارز در تمام دنیا وجود دارد که ارزش کل آنها هزار و 600 میلیارد دلار است. درصورتی‌که ارزش شرکتی مانند اپل به تنهایی سه هزار میلیارد دلار است. به نظر من بابیان این مثال در خصوص رمزارزها حرفی برای گفتن باقی نمی‌ماند. رمزارزها صرفاً یک ابزار است و تنها یک بخشی از نیازها را رفع می‌کند و هر کشوری می‌تواند برای خود رمزارز دیجیتال داشته باشد و تا زمانی‌که سلطه دلار ادامه دارد نمی‌توان برروی خلق ارز دیجیتال اسلامی تمرکز کرد.