آموزش شرط اصلی ورود به بازار ۱۶ هزار میلیارد دلاری معاملات آتی

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک محمودرضا خواجه نصیری ـ رییس اداره نظارت بر بورس‌ها و بازارهای بورس و اوراق بهادار ـ در همایش آموزش معاملات قراردادهای آتی اظهار کرد: در سال 2007 بیش از 16 میلیارد معامله آتی در دنیا انجام شده که نشان دهنده این میزان گردش معاملاتی در دنیا و توسعه این بازارهاست و به منظور قرار گرفتن کشور در مسیر این روند، دوره‌های آموزشی آشنایی با معاملات قراردادهای آتی برای فعالان بازار سرمایه برگزار می‌شود.وی گفت: صنعت کشاورزی پایه اصلی شکل‌گیری بازار معاملاتی آتی بود که در جهت کاهش ریسک فعالیت و اقدام به فروش محصول به قیمت امروز انجام شد. این معاملات در ابتدا با معاملات سلف و پیش فروش کالاها آغاز شد و انجام چندین معامله سلف به گردش مالی و شکل‌گیری بازار انجامید و با گسترش بازار سرمایه‌گذاران وارد آن شده و با تحلیل از بازار اقدام به خرید و فروش قراردادها کردند.وی افزود: در بازارهای تشکل یافته، بازار مشتقات سازماندهی شد و در سال 1848 در بورس CBOT در آمریکا اولین قرارداد آتی بر غلات آغاز شد که تا سال 1970 ادامه یافت کم‌کم با وارد شدن ارز به این بازار، ریسک نوسانات آن پوشش داده شد و در بورس CME منتشر شد و با افزوده شدن قرارداد آتی نرخ بهره در سال 1980 بازار این معاملات توسعه یافت.وی تاکید کرد: بازار مشتقه بازاری است که در آن مقدار معینی از یک دارایی پایه با قیمت مشخص به ازای هر واحد و در زمان مشخص در آینده خرید و فروش می‌شود که این اوراق توسط مشارکت‌کنندگان بازار معامله می‌شوند.وی گفت: محصولات بازار مشتقات، شامل پیمان‌های آتی (پرداخت وجه تحویل در آینده در بازارهای خارج از بورس)، قرارداد آتی (پرداخت قسمتی از وجه و تعهد تحویل در زمان حال)، اختیار معامله (اختیار خرید و فروش کالا در قبال پرداخت مبلغی مشخص در بورس و فرابورس) و قرارداد تاخت (معاوضه یک جریان نقدی با نرخ ثابت یا شناور) است.به گفته وی دارایی پایه، دارایی است که نوسانات لازم را برای ایجاد بازار معاملات پرنوسان دارد و نیازمند مدیریت ریسک است و شاخص‌ها، ارز، کالاها (فلزات، محصولات کشاورزی و انرژی)، سهام، آب و هوا و انتشار آلودگی انواع دارایی پایه هستند.او با اشاره به اینکه در سال 2007، شش میلیارد قرارداد برای شاخص‌های بورس (آپشن‌ها) و دو میلیارد حجم معاملات بر روی فیوچرها در دنیا انجام شده است، اظهار کرد: پیمان آتی، ریشه و مبنای معاملات آتی است، اما نیازمند مذاکره مستقیم نبوده، مشخصات استاندارد ندارد و در قبال آن با وجود عدم شفافیت قیمت‌ها، نیازمند شناخت طرفین معامله از هم بوده و ریسک اعتباری بالایی دارد. همچنین در پیمان آتی، امکان مسدود کردن مواضع با انتقال تعهدات وجود ندارد و اکثر قراردادها به تحویل منجر می‌شود؛ در حالی که در قرارداد آتی، معامله در فضای رقابتی بورس انجام شده که دارای مشخصات استانداری بوده و قیمت‌ها در آن شفاف و در دسترس است. همچنین به دلیل ریسک اعتباری پایین، شناخت طرفین معامله از یکدیگر لزومی نداشته و مسدود کردن مواضع با انتقال تعهدات مقدور است. در قرارداد آتی، درصد بسیار کمی از قراردادها به تحویل منجر می‌شود و برخلاف پیمان آتی، ضوابط دقیق استاندارد بر معاملات در آن وجود دارد.خواجه‌نصیری در تشریح مدیریت ریسک گفت: هر فعالیت اقتصادی توام با ریسک است و نمی‌توان آن را حذف کرد، بلکه باید آن را مدیریت کرد.وجود ریسک در فعالیت اقتصادی یک بنگاه، تاثیرات کوتاه مدتی دارد که با افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت و افزایش یا کاهش پیش‌بینی نشده مواد اولیه، منجر به کاهش سود بنگاه می‌شود، اما در بلندمدت، منجر به کاهش ارزش دارایی و سهم آن بنگاه در بازار می‌شود.وی افزود: راهکارهای متفاوتی برای مواجه با ریسک چون حذف ریسک، قبول ریسک، استقبال از آن، گوناگون‌سازی ریسک و یا پوشش ریسک وجود دارد که مرحله پوشش ریسک به پذیرش آگاهانه آن و پذیرش ریسک‌هایی با همبستگی منفی می‌انجامد.وی اذعان کرد: در معاملات آتی، ریسک اعتباری پوشش داده می‌شود و سود همواره در وجوه تضمین وجود دارد و اتاق پایاپای به عنوان واسط خریدار و فروشنده به بروزرسانی حساب‌ها می‌پردازد.او تاکید کرد: مشتریان بازار آتی شامل پوشش‌دهندگان ریسک، بورس بازان و معامله‌گران است که در گروه اول، اشخاص برای مدیریت کسب و کار خود نیازمند ثبات قیمت بوده و گروه دوم، تحلیل‌کنندگان بازار هستند که به صورت آگاهانه به استقبال خطر می‌روند و گروه سوم نیز اشخاصی هستند که از اختلاف قیمت دو یا چند بازار، بدون ریسک سود می‌برند. منبع:ایسنا