حکم شرعی خرید و فروش اسکناس نو
در حالی دبیرکل بانک مرکزی از روانه بازار نشدن اسکناسهای نو به مناسبت شب عید خبر داد که این اقدام می‌تواند منجر به ایجاد بازار سیاه خرید و فروش اسکناس نو در پایان سال شود.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،محمود احمدی با اعلام اینکه بانک مرکزی اسکناس جدیدی را برای شب عید روانه بازار نخواهد کرد، گفت: البته این بانک طرح‌هایی را برای اسکناسهای جدید 20 و 50 هزار تومانی تهیه و ارائه کرده است.
این خبر در ظاهر می‌تواند بسیار ساده نگاه شود، اما باید گفت معمولا سنت عیدی دادن آن هم از نوع نقدی در ایران فلسفه‌ای دارد به قدمت چندین و چند دهه؛ سنتی که معمولا در نوروز هر سال کوچکترها را مشتاق دیدار با بزرگترهای فامیل می‌کند برای گرفتن عیدی که در سال‌های اخیر مبالغ آن از دو هزار تا چند 10 هزار تومان متغیر بوده است.
در آستانه سال نو معمولا اگر سری به محدوده‌هایی مانند چهارراه استانبول بزنید، به حتم دلالانی را مشاهده میکنید که اسکناسهای نو و تانخورده را به گرفتن مبلغی سود به فروش میرسانند و بانک مرکزی نیز هر سال برای پیشگیری از هرگونه سوءاستفاده و… در شعبی از بانک‌های منتخب اسکناس توزیع می‌کرد.
اما امسال و نزدیک به 2 ماه به پایان سال، بانک مرکزی آب پاکی را روی دست ایرانیان ریخته و از چاپ و توزیع نشدن اسکناسهای نو خبر داده است.
معمولا در آستانه اعیاد مذهبی و یا ملی و به ویژه نوروز رونق خرید و فروش اسکناس نو در بازار بسیار زیاد می‌شود و دلالان بازار که معلوم نیست از کجا به این حجم عظیم اسکناسهای نو دست می‌یابند، بدون هیچ‌گونه محدودیتی اقدام به فروش و عرضه آن به ایرانیان زنده نگهدار سنت عیدی دادن می‌کنند.
معمولا در آستانه اعیاد مذهبی به ویژه عید قربان و غدیر اسکناسهای 100، 200، 500 و هزار تومانی بیش از سایر اسکناس‌ها مشتری دارد. یک بسته اسکناس 100 و 200 تومانی حتی تا دو برابر ارزش اصلی خود دادوستد می‌شود.
در آستانه سال نو نیز اسکناسهای 2 و 5 هزار تومانی طرفداران بیشتری می‌یابند و معمولا سود بین 10 تا 15 درصد از خریدار دریافت می‌شود.
اکنون در محدوده چهارراه استانبول هیچ یک از دلالان اسکناسهای نو را خرید و فروش نمی‌کنند، زیرا بر این باورند که در آستانه سال 93 می‌توانند به سود بیشتری دست یابند.
حکم شرعی خرید و فروش اسکناس
در استفتایی از دفتر مقام معظم رهبری حکم خرید و فروش اسکناس از لحاظ شرعی پرسیده شده است:
پرسش: آیا معامله اسکناس نو (خرید اسکناس با قیمتی بالاتر) که در ایام عید مرسوم است، منع شرعی ندارد؟
پاسخ: در صورتى که معامله مذکور، به قصد جدى و با غرض عقلایى باشد، مثل اینکه اسکناس‌ها از نظر کهنه و نو بودن با یکدیگر فرق داشته و یا داراى علامتهاى مخصوص بوده و یا نرخ آنها با یکدیگر، تفاوت داشته باشد، اشکال ندارد، ولى اگر معامله، صورى و براى فرار از ربا بوده و در واقع براى دستیابى به سود پول باشد، شرعا حرام و باطل است.
مردم چه کنند؟
به نظر می‌رسد برای پیشگیری از هر گونه سوءاستفاده بهتر است مردم روش‌های دیگری را جایگزین عیدی دادن برای سال 93 کنند، زیرا به حتم در روزهای پایانی اسفندماه شاهد ایجاد بازار سیاه با قیمت‌های آنچنانی در زمینه خرید و فروش اسکناسهای نو خواهیم بود.