پارک علم و فناوری چیست؟(بخش اول)

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،این گونه پارک‌ها از طریق مراکز رشد، سازمان‌های نوآور را تقویت کرده و فرایندهای زایشی را تسهیل می‌کند. پارک علم و فناوری محیطی است که در آن واحدهای تحقیقاتی مستقل و یا وابسته به سازمان‌ها و صنایع، مجتمع شده و زیر پوشش و حمایت قرار می‌گیرند تا به خلاقیت و نوآوری بپردازند. تعمیق ارتباط بین دانشگاه‌ها، سازمان‌های تحقیقاتی، واحدهای تولیدی و مراکز تصمیم‌گیری دولتی در جهت توسعه فناوری و علوم کاربردی، از جمله اهداف ایجاد و توسعه پارک‌های علم و فناوری است. از طرف دیگر پارک‌های فناوری به عنوان ابزار جلب شرکت‌های مبتنی بر فناوری پیشرفته در سطح بین‌المللی شناخته می‌شوند و علاوه برآن محملی برای جذب متخصصان و دانشمندان و توسعه فعالیت کارآفرینان می‌باشند.

پارک علم و فناوری سازمانی است که به وسیله متخصصان حرفه‌ای اداره می‌شود و هدف اصلی آن افزایش ثروت جامعه از طریق تشویق و ارتقاء فرهنگ نوآوری و افزایش توان رقابت در میان شرکتها و مؤسساتی است که متکی بر علم و دانش در محیط پارک فعالیت می‌کنند. برای دستیابی به این هدف، یک پارک علمی با ایجاد انگیزش و مدیریت جریان دانش و فناوری در میان دانشگاه‌ها، مراکز پژوهش و توسعه، شرکتهای خصوصی و بازار، ایجاد و رشد شرکتهای متکی بر نوآوری را از طریق مراکز رشد و فرایندهای زایشی تسهیل می‌نماید. پارکهای علمی همچنین خدماتی با ارزش افزوده بالا و فضاهای کاری و تأسیسات مناسب و کیفی به مؤسسات مستقر در پارک ارائه می‌نمایند.[۱][۲]

پارکهای علم و فناوری در سراسر دنیا با هدف کلی توسعه فناوری و کسب و کارهای دانش محور تشکیل شده‌اند و با توجه به وضعیت محیطی و سیاستگذاریهای کلان در سطح داخلی و خارجی پارک، چشم‌اندازها و مأموریتهای متفاوتی را دنبال میکنند. این پارکها دارای مکانیسمهای زیرساختی مهمی هستند که باعث انتقال یافته های تحقیقات دانشگاهی و تولید دانش مضاعف شده، در نهایت عامل تسریع رشد اقتصادی در سطح ملی و منطقه ای میشوند. این مهم به صورت گسترده ای در کشورهای مختلف دنیا به عنوان یک اصل به رسمیت شناخته شده است. در بسیاری از موارد، پارکهای فناوری موجب ایجاد شغل، رشد درآمد و درگیر شدن در صنایع دارای رشد میشوند. از طرفی، پارکهای فناوری و مراکز رشد برای تجزیه و تحلیل در سطح ملی یا محلی در زنجیره ارزش کارآفرینی، لینکهای مهمی به شمار میآیند.[۳]

بیش از 800 پارک علم و فناوری در بیش از 55 کشور جهان ایجاد شده و بیش از این مقدار در حال ساخت است که نشان از توجه کشورها به این نهاد اجتماعی مهم دارد. همچنین شکل‌گیری و توسعه بسیاری از پدیده‌های نوظهور تکنولوژیکی از درون این پارک‌ها است و دولت‌ها می‌کوشند با ایجاد محیطی مناسب، شرایط کار و فعالیت را برای شرکت‌های کوچک و متوسط، و جذب شرکت‌های بین‌المللی مبتنی بر فناوری را فراهم نمایند.در تعریفی دیگر در مورد پارک فناوری آمده است: پارک فناوری واحدی است که:با مؤسسات آموزشی و پژوهشی در ارتباط است و زیرساخت‌ها و خدمات پشتیبانی، خصوصاً مستغلات و فضاهای اداری را برای واحدهای تجاری فراهم می‌نماید و وظیفه انتقال و توسعه فناوری را بر عهده دارد.

پیشینه
پارک‌های فناوری از اواخر دهه 50 میلادی در آمریکا ایجاد شدند و امروزه نیز در سراسر جهان وجود دارند و تعدادشان روز به روز در حال افزایش است. در سال 1993 در ایالات متحده آمریکا مساحت متوسط پارک های فناوری 200 هکتار و با بیش از 200 هزار فوت مربع ساختمان، 12 شرکت عضو، 300 نفر شاغل و 250 هزار دلار بودجه عملیاتی بود. پارک‌های خارج از ایالات متحده عموما حجمی کوچکتر دارند و در موقعیت‌های بسیار متفاوتی قرار دارند؛ از یک فضای سبز وسیع در محیطی روستایی گرفته تا پارک‌های عمودی در ساختمان‌های بلند واقع در شهرهای بزرگ. امروزه، حدود 250 پارک فناوری در انجمن بین‌المللی پارک‌های علمی عضو هستند و 295 پارک عضو انجمن پارک‌های فناوری مرتبط با دانشگاه هستند.

عدم تکمیل زنجیره ساختاری صنعت و دانشگاه، یکی از موانع توسعه علمی و اقتصادی کشورها است. این امر موجب پیدایش شهرک‌ها و پارک‌های علم و فناوری از دهه ۱۹۶۰ ابتدا در آمریکا و پس از آن در دیگر کشورهای جهان گردید که در ابعاد مختلف و با طیف گسترده‌ای از شرح وظایف به عنوان حلقه‌ای از زنجیره اقتصاد مبتنی بر فناوری توسعه یافتند. در ایالات متحده نام‌؛ پارک فناوری، پارک تحقیقاتی یا پارک تحقیقات فناوری به کار می‌رود، اما در بریتانیا و برخی ارز کشورهای اروپایی اصطلاح پارک علمی رایج‌تر است. در فرانسه نیز عبارت قطب فناوری بسیار کاربرد دارد. در کشورهای دیگر نیز با نام‌هایی چون؛ انکوباتور تجاری، مرکز نوآوری، مرکز کارآفرینی، پارک فناوری، پارک علمی، پارک تحقیقاتی، قطب فناوری، شهر علمی – تحقیقاتی، تکنوپولیس، تکنوپل و … شناخته می‌شود.  [۳]

از اصطلاح پارک فناوری در واقع برای توصیف سطح متنوعی از فعالیت‌ها در یک منطقه خاص جهت تحریک توسعه کارآفرینی شرکت‌های کوچک و متوسط دانش محور در یک کشور استفاده می‌شود.
عبارت پارک فناوری حداقل 16 مترادف دارد که رایج‌ترین آنها پارک علمی، پارک تحقیقاتی و قطب فناوری هستند. زمینه‌های جدید در فعالیت پارک‌های فناوری دائما در حال ازدیاد است تا این پارک‌ها از رقبای فراوان خود که حدود 295 پارک فناوری در سراسر جهان هستند، متمایز شوند.

در ابتدا مقوله پارک فناوری تعریف بسیار محدودی داشت که تمرکز اصلی آن بر مستغلات پارک بود، چه آنکه طبق این تعریف دانشگاه‌ها نوعا مستغلات، فضاهای اداری یا تجهیزات تحقیقاتی را به واحدهای تجاری اجاره می‌دهند. گاهی اوقات این ترکیب به شهرک‌های صنعتی یا محل تجمع شرکت‌ها شباهت می‌یابد.امروزه پارک‌های علمی، تحقیقاتی و فناوری نقش بسیار عمده‌ای در پیشبرد اقتصاد جهان ایفا می‌کنند. پارک‌های علم و فناوری علاوه بر امکان فعالیت شرکت‌های کوچک و متوسط دانش محور و کارآفرین در یک محیط اقتصادی، بستر لازم را جهت انتقال و توسعه فناوری، تولید با ارزش افزوده بالا، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و ورود کارآفرینان و واحدهای صنعتی به بازارهای جهانی فراهم می‌نماید.

اهداف پارک فناوری
ازجمله اهداف ایجاد پارک‌های فناوری، افزایش نوآوری تکنولوژیک، توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی متخصصان است و بسیاری از سیاستگذاران از پارک‌های فناوری به عنوان بخشی از یک راهبرد اندیشمند و هماهنگ برای توسعه ملی یا منطقه‌ای نام می‌برند. اگرچه هر شهر یا کشوری ممکن است دلایل متفاوتی برای ایجاد پارک‌های فناوری داشته باشد، ولی عموما هدف اولیه از تشکیل یک پارک فناوری افزایش تعداد شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌محور است تا در یک محیط اقتصادی به فعالیت بپردازند. از این شرکت‌ها به عنوان پشتوانه بخش خصوصی برای کمک به تنوع اقتصادی نام برده می‌شود.کشورهای در حال توسعه که تجربه چندانی در زمینه فناوری ندارند، ممکن است از پارک‌های فناوری جهت جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای ایجاد شغل و همچنین افزایش درآمدهای مالیاتی استفاده کنند.

خدمات پارک‌های علم و فناوری
خدمات عمومی: اسکان، دسترسی به تلفن و دورنگار، کارپردازی و خدمات دبیرخانه‌ای، امکان استفاده از اتاق‌های کنفرانس، تجهیزات دیداری و شنیداری و سرویس رفت‌وآمد.

خدمات اطلاع‌رسانی: کتابخانه، اینترنت، مراکز اطلاع‌رسانی و نرم‌افزارهای مهندسی

خدمات مشاوره‌ای و آموزشی: مشاوره‌های مدیریتی، مالی و بازرگانی، خدمات حسابداری و حقوقی، برگزاری سمینار و یا دوره‌های آموزشی مورد نیاز برای شرکت‌های نوپا.

خدمات فنی و تخصصی: ارائه خدمات فنی مهندسی، استفاده از امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی نظیر آزمایشگاه صنایع غذایی، بیوتکنولوژی، شیمی، مواد و سرامیک، برق و الکترونیک، مکانیک، کارگاه ماشین ابزار و پایلوت‌های تولید محدود.

خدمات مالی و اعتباری: تسهیل امکان استفاده از اعتبارات خدماتی و تحقیقاتی، شناسایی منابع مالی و جذب سرمایه‌گذاران، تسهیل در جذب اعتبارات مصوب طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی.

ثبت اختراعات: در پارک‌ها و شهرک‌های علمی و فناوری این امکان به سادگی فراهم است که حاصل ابداعات و نوآوری‌های پژوهشگران به نام خود آنان ثبت و حقوق آنان محفوظ بماند.

آموزش: وجود دانشگاه‌ها (یا داشتن پایگاه‌هایی در آنها) و مراکز تحقیقاتی و محققین ورزیده، زمینه را برای برگزاری دوره‌‌های آموزش کلاسیک در حد ممتاز (فوق‌ لیسانس و دکترا) و نیز دوره‌‌های آموزشی تخصصی در رشته‌های مختلف را با کمترین هزینه ممکن فراهم می‌کند.

اطلاعات: وجود مرکز یا مراکز اطلاع ‌رسانی مدرن، این امکان را به وجود می‌آورد که اطلاعات در زمینه‌ های مختلف از طریق نشریات و کتب موجود در کتابخانه‌ ها و یا بانکهای اطلاعاتی به هنگام در اختیار پژوهشگران قرار گیرد. در غالب پارکها و شهرک‌های علمی و فن آوری پست الکترونیکی برای انتقال اطلاعات از طریق شبکه‌ های جهانی، کاملاً فعال است. به علاوه مدیریت این پارک‌ها به طور پیوسته برگزاری سمینارها و کنفرانس‌های مورد نیاز را در دستور کار خود دارد….    

ادامه دارد ….

منابع:

1)شهرکها و پارکهای علم و فناوری: تعریف پارک علمی وبگاه وزارت علوم تحقیقات و فناوری،بازبینی‌شده در ۶ اردیبهشت ۱۳۸۹

2)تعریف رسمی پارک علم انجمن بین‌المللی پارک‌های علم

3)مرادی، بهرنگ. (۱۳۹۴). پارک علم و فناوری در ایران، مبانی برنامه ریزی و طراحی کالبدی. تهران: انتشارات دانشگاه هرمزگانISBN 978-600-7279-02-1

انتهای پیام