جایگاه پارک‌های علم وفناوری در توسعه کشورها(بخش دوم)

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، در توضیح نهاد جایگاه پارک‌های علم وفناوری در توسعه کشورها می‌توان به مواردی همچون: نهاد اجتماعی و حلقه ای از زنجیره توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری، راهبردی هماهنگ برای توسعه ملی یا منطقه ای، جایگاه شکل گیری و توسعه بسیاری از پدیده های نوظهور فناورانه، ایفا کننده نقش محوری در توسعه اقتصادی کشورها جایگاه توسعه نوآوری‌های دانش محور از طریق موسسات کوچک و متوسط اشاره کرد.

معیار مکان‌یابی

محلی که برای احداث این پارک‌ها انتخاب می‌شود، باید دارای شرایط معینی باشد که مهمترین آنها از این قرارند:

وجود ساختار علمی و فنی مناسب: ساختار علمی و فنی مناسب بیشتر به وجود دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در منطقه بستگی دارد.
وجود زیرساخت صنعتی و اقتصادی مناسب: تحقق این شرط تابع وجود شرکت‌ها و مؤسسات صاحب فناوری بالا و یا شرکت‌های معمولی طالب فناوری بالا است.
وجود سطح زندگی مناسب: تحقق این شرط منوط به وجود شبکه‌های حمل و نقل (نزدیکی به فرودگاه، مترو یا اتوبان)، شبکه‌های مخابراتی، فعالیت‌های فرهنگی و هنری و آموزشی است.
وجود منابع لازم برای تأمین نیروی کار متخصص و پشتیبانی‌کننده، نزدیک بودن به بازارهای منطقه‌ای، ملی و حتی بین‌المللی.

مبانی طراحی و برنامه ریزی کالبدی
رکن اساسی برای ساخت یک محیط مناسب داشتن یک فرایند طراحی درست است و بالطبع موانع و محدودیتهایی که در فرایند طراحی هر پروژه وجود دارد با توجه به مکان، زمان و خصوصیات هر پروژه متفاوت است. در فرایند طراحی پارکهای علم و فناوری همانند بسیاری از فضاهای انسان ساخت دیگر، ایده اولیه ای که در ذهن یک طراح ظاهر میشود بر اساس تکرار یک فرایند پیچیده بین مشکل و راه حل است، که این فرایند در همه بخشهای طراحی تداوم دارد. عوامل مختلفی بر این فرایند در طول طراحی و برنامه ریزی کالبدی پارک علم و فناوری تأثیرگذار است که شناخت و بررسی این عوامل باعث طراحی و ساخت محیطی مناسب برای یک پارک خواهد شد.طراحی و برنامه ریزی کالبدی پارکهای علم و فناوری بر اساس موارد ذیل صورت میگیرد:

موقعیت قرارگیری پارک علم و فناوری
فضاها و ساختمانهای مورد نیاز پارکهای علم و فناوری که بر اساس ۱) نوع، تعداد و نحوه مراجعه‌کنندگان، ۲) اهداف محیطی و کالبدی، ۳) فضاها و کاربریهای پارک علم و فناوری، ۴) ساختمانهای پارک و ۵) بررسی میزان ارتباط میان فعالیتها و فضاها تعیین میگردند. سیستمها و زیرساختهای مورد نیاز پارک علم و فناوری شامل محل و نحوه انتقال تأسیسات زیربنایی و تجهیزات مرتبط با تأسیسات زیربنایی.

معیارها و ضوابط طراحی و برنامه ریزی کالبدی که شامل موارد زیر می باشد:

– فرایند توسعه در طراحی پارک بر مبنای طراحی پایدار

– ساختار توسعه پارک در طرح جامع

– الگوهای پایه توسعه فضایی پارک

– استقلال فضایی و لبه در ساختار توسعه و طرح جامع

– امنیت در پارک علم و فناوری

– امکان مکاشفه در پارک علم و فناوری

– آرامش در پارک علم و فناوری

– آسایش در پارک علم و فناوری

– صمیمیت در پارک علم و فناوری

– انعطاف پذیری در پارک علم و فناوری

– نظام حرکتی و ارتباطات

– طراحی منظر

پارک‌های پژوهشی
پارک پژوهشی یا تحقیقاتی به مجموعه‌ای گفته می‌شود که از طریق فراهم آوردن و ارائه زمین، تأسیسات زیربنایی، آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های پژوهشی متمرکز و تسهیلات قانونی، موجبات اجتماع واحدها، شرکتها و مؤسسات تحقیقاتی را در یک فضای متمرکز فراهم می‌نماید. این مجموعه‌ها معمولاً در مجاورت قطبهای دانشگاهی و یا قطبهای صنعتی و اقتصادی شکل می‌گیرند، و ضمن ایجاد فضای مناسب جهت انجام پژوهش‌های کاربردی و تجاری‌سازی نتایج آن، موجبات رشد تحقیقات را فراهم می‌سازند. هم‌افزایی ناشی از مجاورت فیزیکی این واحدها و کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه و هزینه‌های جاری از مزایای این پارک‌ها است.

پارکهای پژوهشی از نظر نوع فعالیت به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
پارک‌های علمی که معمولاً توسط دانشگاه‌ها در فضایی مناسب در نزدیکی دانشگاه برپا می‌شود و همکاری متقابلی بین صاحبان صنایع مستقر در پارک و دانشگاه به وجود می‌آید.
پارک فناوری که معمولاً در نزدیکی قطبهای صنعتی ایجاد می‌شوند و با هدف گسترش ارتباطات تحقیقاتی صنایع موجود در منطقه با واحدهای پژوهشی دانشگاه‌های منطقه شکل می‌گیرند.

تعریف دقیقی برای گونه‌های پارک‌های علم و فناوری وجود ندارد و معمولاً هر کشور یا مؤسسه بنا به نیازهای موجود، ویژگی‌ها، سیاست‌ها و نام پارک‌های دانش خود را تعیین می‌نماید. در عین حال می‌توان این پارک‌ها را به دو گروه اصلی تقسیم کرد: طبق نظر وزارت علوم و تحقیقات، تمامی استان ها می بایست نسبت به تاسیس پارک فناوری مجهز اقدام کنند.

انواع پارک‌های علمی و فناوری:
تعریف واحدی از پارک‌ها یا شهرک‌ها در جهان وجود ندارد و کشورها بر اساس مقتضیات و نیازهای خود به ایجاد پارک‌ها اقدام می‌‌کنند. در یک تقسیم‌بندی کلی پارک‌های علمی و فناوری را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

مراکز رشد شرکت‌ها و موسسات (انکوباتورها) که جهت شرکت‌های نوپا و Start up می‌باشد.
پارک‌های علمی و فناوری که بیشتر شرکت‌ها و موسسات تحقیقاتی و فناوری و انکوباتورها در آن حضور دارند.
شهرک‌های علمی و تحقیقاتی که متشکل از چندین پارک، دانشگاه و مراکز مسکونی می‌باشد.

ویژگی‌های اصلی پارک‌های علمی و فناوری:
مضمون اصلی فعالیت این پارک‌ها، پژوهش و توسعه در زمینه فناوری های سطح بالاست، تکیه اصلی روی پژوهشهایی است که در جهت «توسعه»یک سازمان داده شده اند. در این پارکها تولید انبوه جایی ندارد و صنایع بزرگ در آنجا تأسیس نمی‌شوند. پژوهش در این پارکها در راستای رفع نیازهای صنایع مشخص انجام می‌شود. یعنی در این پارکها پژوهش نمی‌کنند که مثلاً به فرمولهای خاص فیزیک، شیمی، یا ریاضیات دست یابند. بلکه پژوهش می‌شود تا مشکل خاص و یا تنگناهای علمی یک صنعت به خصوص را حل کنند. به بیان دیگر، فعالیتهای درونی این مجتمعها به طور مشخص رنگ تکنولوژیک دارد تا رنگ آکادمیک. صنایعی که در این پارکها تأسیس می‌شوند، صنایع سبک و تکنولوژیک هستند. این صنایع، ارزش افزوده بالایی را تولید کرده و درعین حال فاقد سر و صدا و آلودگی بوده و به محیط‌زیست، آسیب نمی‌رسانند. این مجتمعها محل تمرکز مجموعه ای از فعالیتهای به هم پیوسته اند. یعنی فعالیتهای درون این پارکها (مجتمع ها) با هم رابطه تنگاتنگ دارند و درصورت لزوم می‌توانند به یکدیگر خوراک علمی و پژوهشی بدهند.

زایش صنعت از صنعت
فضای این مجتمع ها، پارک ‌مانند است و محوطه آنها بسیار زیبا، ساختمانها معمولاً با ارتفاع کم و مجهز به انواع امکانات تفریحی و خدماتی می‌باشد. تراکم ساختمانها نیز کم است.
این مجتمع‌ها غالباً در ارتباط و با همکاری مستقیم یک یا چند دانشگاه یا موسسه فن آوری و سرمایه‌گذاری مشترک آنها تأسیس می‌شوند. البته به جای دانشگاه، یک مؤسسه تحقیقاتی بسیار مهم هم می‌تواند این نقش را ایفا کند. به علاوه دولتهای محلی و بخش خصوصی نیز جزو صاحبان اصلی هستند. بنابراین مدیریت این پارک‌ها، به اقتضای ترکیب، بین بخش دولتی، خصوصی و دانشگاهی مشترک است.

بخش عمده ای از واحدهای فعال در پارکها معمولاً کوچک و نوبنیادند و صاحبان آنها را پژوهشگران تشکیل می‌دهند. البته بسیار اتفاق می‌افتد که شرکتهایی همانند آی. بی‌.ام و سونی هم شعبه تحقیق و توسعه خود را به این پارکها منتقل کنند. از جنبه جمعیتی (دموگرافیکی) افرادی که در این پارکها کار می‌کنند افراد متخصص و ماهری هستند (نظیر مهندسان، دانشمندان، پزشکان و کارشناسان تحقیق و توسعه) که عمدتاً در مشاغل تکنیکی، پژوهشی و مدیریتی ممتاز به کار مشغولند.ادامه دارد…

انتهای پیام