ضرورت گذار به بانکداری دیجیتال

روندهای کلان کسب‌وکار در حوزه بانکداری هم اکنون همه منبعث از بانکداری دیجیتال است و بانک‌ها برای اینکه بتوانند خود را همسو با مشتری دیجیتال پیش ببرند باید خود دیجیتال شده و مدل کسب‌وکار خود را به این سو هدایت کنند. اینکه چقدر در این مسیر موفق خواهند شد بستگی به راهبردهایی دارد که مدیریت ارشد بانک اتخاذ می‌کند.

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، شماره 28 ماهنامه بانکداری آینده در گفت‌وگو با محمدرضا حسین‌زاده، مدیرعامل بانک ملی به ابعاد مختلف کسب‌وکار بانکداری دیجیتال پرداخته‌است. او معتقد است بانک‌ها مجبورند از استراتژی مین فریم به سمت بیگ‌دیتا و بانکداری مبتنی بر پلتفرم حرکت کنند. این گفت‌وگو را با هم می‌خوانیم.

* روندهای کسب‌وکار طی 5 سال آتی در حوزه بانکداری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بدون شک کسب‌وکارها طی سال‌های آینده به سمت بانکداری دیجیتال پیش می‌روند. روش‌های سنتی توزیع، جای خود را به توزیع در کانال‌های غیرحضوری، اینترنتی و منطبق بر شبکه‌های مجازی داده‌اند.
 دریافت پول نقد از خریداران دیگر جای خود را به انتقال پول از طریق سامانه‌های موبایلی و پیام‌رسان‌ها داده به طور کلی تقریبا همه فرایندهای خرید، فروش و توزیع کالا و خدمات که به طور کلی می‌توان آن را کسب‌وکار نامید، الکترونیک شده اند و حالا نوبت بانکداری دیجیتال است تا با نقش‌آفرینی در عرصه بانکداری شاهد تحول در بانکداری باشیم. بانکداری باز به عنوان هسته این نوع بانکداری مشتریان را در هدایت بانک مشارکت می‌دهد و این امکان فراهم می‌شود تا خلاقیت‌های کل جامعه در قالب فین‌تک‌ها و استارت‌آپ‌ها، بانک را بیشتر به مشتری نزدیک کند. نکته‌ای که در این میان اهمیت جدی دارد جاری شدن تفکر دیجیتال در عرصه نظام بانکی از بانک مرکزی گرفته تا دیگر بانک‌ها است که به نظر می‌رسد کلان روند اصلی سال‌های آینده باشد. نکته دیگر اینکه نقش پول در کسب‌وکارها بی‌بدیل است و از این رو، هر جا که پولی رد و بدل می‌شود، بانک هم موجودیت دارد.

*برای دیجیتال کردن بانک‌ها طبعا نیاز به استفاده از کلان داده داریم به نظر شما برای این مساله بانک‌ها چقدر آمادگی دارند؟
همانطور که می‌دانید هر بانک خود منبع بزرگ داده است اکنون با وجود تکنولوژی‌های بیگ‌دیتا ارزش این داده‌ها بسیار کلیدی خواهد بود و بانکی برنده است که بتواند از بیگ‌دیتا استفاده بهینه‌ای ببرد. طبیعی است بانک‌ها بزرگ در این خصوص از مزیت بهتری برخوردارند به دلیل اینکه داده‌های بیشتر در اختیار دارند.

*آیا می‌توان دگردیسی بانکداری از سنتی به مدرن از نظر مدل کسب‌وکار را صورت‌بندی کرد؟

مجبور هستیم که بانکداری الکترونیک را که متعلق به گذشته است، لحاظ کنیم و بانکداری دیجیتال را به عنوان فصل جدید و نوین بانکداری قلمداد کنیم. طبیعی است که با ظهور این نوع بانکداری باعث تحول در تفکر مدیران، ابزار‌ها و عملکرد خواهد شد. بانکداری شناختی و سپس نگرش پلتفرمی در نظام بانکداری متمرکزی به عنوان قطعات اصلی پازل بانکداری دیجیتال نقش کلیدی خواهند داشت. رایانش ابری و بزرگ‌داده به عنوان ارکان اکوسیستم بانکداری از بخش‌های جدایی‌ناپذیر در بانکداری مدرن هستند. طبیعی است چاره‌ای نداریم که کم کم از ابزارهایی چون مین فریم‌ها و ابزارهایی از این دست به سمت استفاده از رایانش ابری حرکت کنیم. بحث اساسی آن است که با توجه به گستردگی داده‌ها و ضرورت تحلیل آنلاین داده عملا چاره‌ای جز گذر از ابزارهای سنتی بانکداری الکترونیک مانند مین‌فریم نداریم.
*نظام تعاملی بین بانک و جامعه چگونه خواهد بود؟
 همان طور که کلیت نظام کسب‌وکار به سمت مدرن شدن پیش رفته، نظام بانکداری نیز به عنوان جزئی از کسب‌وکار موجود در جامعه مدرن شده و قابل مقایسه با سال‌های قبل نیست. امروز حتی چیدمان شعب بانک‌ها نیز با سال‌های پیش قابل مقایسه نیست. در همین راستا نگاه تعاملی بین بانک و جامعه در توسعه خلاقیت‌ها امری کلیدی محسوب می‌شود.
*آیا بانک ملی در این زمینه توانسته گام‌های اساسی بردارد؟
بانک ملی ایران همیشه پیشرو بوده است. همانطوری که در ایجاد بانکداری الکترونیک آغازگر بوده و در آن به توسعه یافته است هم اکنون شاهد تحول جدی در مدل‌های جدید کسب‌وکار در این بانک هستیم. نظام‌های تازه و به‌روزی برای مشتریان بانک ملی ایران در نظر گرفته شده، به طوری که آنها تا حد قابل توجهی از حضور در شعب بی‌نیاز شده‌اند.
به طوری کلی استراتژی بانک ملی ایران در مواجهه با صاحبان کسب‌وکار و مشتریان، بر بانکداری الکترونیک و هم‌اکنون بانکداری دیجیتال است متمرکز شده و روند این انطباق نیز هر روز سرعت می‌گیرد.

*مقایسه کلان‌روندهای بانکداری در دنیا از زاویه دید توسعه مقررات و بهبود استانداردهای گزارشگری و شفافیت با ایران در چه وضعی است؟
بانک‌های ایرانی نیز بنا به الزام‌های جهانی، هم‌اکنون در حال تطبیق شرایط خود با استانداردهای روز دنیا هستند. تطبیق صورت‌های مالی بانک‌ها با استاندارد گزارشگری مالی IFRS امروز به یک اجبار تبدیل شده، چون در شرایطی که تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان وضع شده و توسعه روابط مالی و بانکی با کشورهای دیگر به شدت از سوی جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌شود، نمی‌توان با شرایط قبل فعالیت کرد. طبیعی است که بانک ملی ایران نیز در این روند گام‌های بلندی برداشته و تلاش دارد هرچه سریع‌تر خود را به استانداردهای ابلاغ شده از سوی بانک مرکزی نزدیک کند.
با این حال از آن جا که این استانداردها از سوی مراکزی خارج از ایران تهیه و ارائه شده، طبیعی است که تطبیق با آنها کمی زمان بر است.
*در بعد مقررات مربوط به استفاده از نرم‌افزار و سخت‌افزار بانکی با توجه به وضعیت ایران نظرتان چیست؟
نظام بانکی ایران مدت‌هاست که از حالت سنتی صرف خارج شده و امروز نرم‌افزار‌ها و سخت‌افزارهای مدرن را به کار گرفته است. اگر چه در بحث مقررات مربوط به بانکداری الکترونیک و مدرن به دلایل مختلف نتوانسته‌ای همسو با دنیا پیش برویم اما به در عین حال توانسته‌ایم روندی را طی کنیم که معدل کلی بانکداری ما جلوتر از منطقه باشد. طبیعی است می‌توانیم همچنان انتظار داشته باشیم که با تسهیل بهتر مقررات این حوزه گام‌های موثرتری برداشته شود اما به هر روی محدودیت‌های کشور ما را نیز باید در نظر گرفت.
آن چه در حوزه نرم‌افزار و سخت‌افزار نظام بانکی ما دیده می‌شود، مطابق با فناوری‌های روز دنیاست، اما آنچه در این میان مهم به نظر می‌رسد، بومی سازی است.
بانک ملی ایران در بخش قابل توجهی از این فناوری‌ها به خودکفایی رسیده که تولید سامانه «بام»، پیام‌رسان «بله»، دستگاه‌های خودپرداز و خوددریافت و… تنها نمونه‌هایی از آن است.

*پوست‌اندازی بانکداری از منظر مشتری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در حوزه مشتری‌مداری با استفاده از ابزارهای مدرن بانکداری، بانک ملی ایران اقدامات بسیار بزرگی انجام داده است که مهم‌ترین آن، اجرای پروژه «بانک آفیسر» است. شاید این ایده که شما در خانه بنشینید و یک نفر در شعبه کارهای بانکی شما را انجام بدهد خیلی رویایی به نظر برسد، اما بانک ملی ایران این ایده را با طرح «بانک آفیسر» کاملا عملیاتی کرده است.
بانک ملی ایران در این طرح که می‌توان از آن به عنوان انقلابی در نظام بانکی نام برد و حاصل مطالعه کارشناسی و مشاهده حضوری بانک‌های بزرگ و معتبر جهان است، رابط‌های بانک در «بانک آفیسر» را از میان نیروهای نخبه و توانمند خود انتخاب کرده و دوره‌های آموزشی فنی برای آنها تدارک دیده است.
این نیروها به عنوان «اکانت آفیسر» ویژه مشتری رابط میان شعبه و مشتری بوده و موظفند تمام نیازهای مشتری از مشاوره گرفته تا رسیدگی به امور بانکی را انجام دهند. همچنین اکانت آفیسر موظف است اطلاعات و کمک‌های لازم را نیز در اختیار مشتری بگذارد.
ارتباط میان مشتریان و «اکانت آفیسر» از طریق پیام‌رسان «بله» انجام می‌شود. در پایان هر بار ارتباط نیز مشتری می‌تواند به نحوه خدمت رسانی «اکانت آفیسر» امتیاز بدهد.
طرح «بانک آفیسر» دقیقا در راستای تکریم و افزایش رضایت مشتریان اقدام می‌کند و گامی تازه و جدی است برای این که نام بانک ملی ایران را در نظام بانکی کشور همچنان پیشرو و سربلند نگه دارد.

*در جمع‌بندی گفت‌وگو به نظر شما شبکه بانکی در سال آینده با توجه به رویکردهای بانکداری روز دنیا چه اقداماتی را باید در اولویت قرار دهد؟
 در این شکی نیست که دانش بانکداری در ایران از توسعه لازم برخودار است و روندهای روز دنیا به طور همزمان در ایران مطرح می‌شود اما در عملیاتی کردن این دانش طبعا محدودیت‌هایی وجود دارد که با توجه به نوآوری‌هایی که در شبکه بانکی وجود دارد به نظر می‌رسد به بانکداری ما در مجموع پیشرو هست و فاصله زیادی با دنیا ندارد.