ضعف دانش تخصصی در شرکت های لیزینگ

گفت وگو با محمد کاظم،مدیرعامل شرکت لیزینگ ایران خودرو

اعتراف یک مدیر لیزینگ به اینکه تنها پنج درصد از 100 درصد آموزه های لیزینگ در ایران اجرا می شود تا حد زیادی غیرمنتظره است اما محمد کاظم این شهامت را در خود ایجاد کرده تا در راستای پذیرش مشکلات موجود در حوزه کسب و کارش بتواند زمینه ساز فضای شفاف تری برای فعالیت باشد.

 اعتراف یک مدیر لیزینگ به اینکه تنها پنج درصد از 100 درصد آموزه های لیزینگ در ایران اجرا می شود تا حد زیادی غیرمنتظره است اما محمد کاظم این شهامت را در خود ایجاد کرده تا در راستای پذیرش مشکلات موجود در حوزه کسب و کارش بتواند زمینه ساز فضای شفاف تری برای فعالیت باشد.بر این اساس وی اکنون با توجه به شرایط حاکم بر صنعت لیزینگ با اجرای طرح سپاس برای کاهش معوقات برنامه ریزی کرده و بر این نکته نیز می بالد که هیچ شرکتی تجربه مدیریت مطالبات و اقساط را مانند شرکت تحت مدیریت وی در اختیار ندارد.


البته شاید قضاوت ها درباره نگاه وی به حوزه فعالیت اش متفاوت باشد اما نکته اساسی آن است که به هر حال مدیرعامل لیزینگ ایران خودرو با پذیرش مشکلات موجود در موارد مختلف از جمله معوقات، یک گام جلوتر از دیگر لیزینگ ها قرار دارد. اینکه آینده چگونه رقم بخورد بحث دیگری است.


¦به نظر می رسد چون پیش شرط ها ایجاد نشده، مشکلات آن امروز دامن گیر لیزینگ هاست.
افزایش مطالبات معوق نشان می دهد آنهایی که تخصصی رفتار نکرده اند زیان زیادی دیده اند. واقعیت آن است که لیزینگ هایی چون هواپیما، کشتی و… بیشتر جنبه تبلیغی داشته تا پشتوانه فکری و اقتصادی و بیشتر صوری بوده است. در حال حاضر باوجود اظهارات مختلف اما همچنان تمرکز شرکت های لیزینگ بر خودرو استوار است. آنچه اکنون در صنعت لیزینگ یاد گرفته و تجربه کرده ایم تنها واگذاری تسهیلات به متقاضیان است که این مقدار تنها پنج درصد از 100 درصد فرآیند لیزینگ محسوب می شود به تعبیر دیگر بخش های مهم دیگری چون خدمات پس از اجاره است که اصلاً به آنها پرداخته نمی شود یا طراحی مدل های فروش و اساساً مهندسی فروش است که در میان شرکت های لیزینگ کمتر به آن پرداخته می شود.با توجه به این مسائل چندان نمی توان به آینده امیدوار بود و مثلاً وارد لیزینگ عملیاتی شد.

¦به هر حال باید به استقبال رفت یعنی نمی شود منتظر شد که چون پیش شرط هاوجود ندارد دست روی دست بگذاریم و منابع شرکت راکد بماند.
وقتی همه مسائل و موانع را تحلیل می کنیم کمتر راهی را برای شرکت های لیزینگ می یابیم که به شکل ملموس بتواند مشکلات را حل کند و در عین حال به لحاظ تکنیکی هم قابلیت اجرایی داشته باشد. در این میان لیزینگ مسکن است که می تواند تا حدودی راهگشا باشد البته به شرط تحقق برخی شرایط.وقتی شما بسته سیاستی- نظارتی بانک مرکزی را نگاه می کنید، می بینید بخش های نظارتی بر بخش های سیاستی غالب است. بانک مرکزی بندهایی را که در این بخش، برای نظارت بر بانک ها و موسسات مالی و اعتباری برای ارائه تسهیلات در پروژه های بزرگ گذاشته به قدری انقباضی است که این بنگاه ها کمتر خواهند توانست به بسیاری از این پروژه ها تسهیلات پرداخت کنند.

¦البته بانک مرکزی دلایل نسبتاً قانع کننده ای برای این کار دارد.
بله. به دلیل اینکه میزان معوقات و عدم بازگشت پول به بانک ها و مراکز اعتباری بالاست و پیامد های این مساله صدور بسته بانک مرکزی شده است و بالطبع اجرای این بسته نیز پیامد های منفی نیز دارد که در جای خود قابل بحث است.

¦به نظر شما آیا می توانیم وارد لیزینگ عملیاتی شویم؟
بیان اینکه می خواهیم وارد لیزینگ عملیاتی شویم ساده است اما در یک مثال می بینیم که ورود به این نوع لیزینگ با چه مشکلات اساسی روبه رو است؛ اینکه فردی پس از خروج از هواپیما بلافاصله بتواند اتومبیلی را اجاره کند تا به مقصد برسد و مشکلاتش حل شود یا اینکه به مدت چند ماه بتواند همه ایران را بگردد و دوباره خودرو را به نمایندگی شرکت لیزینگ مثلاً در آبادان تحویل بدهد، نیازمند زیرساخت های متعددی است برای مثال اینکه خودرو را ردیابی کنید، عملاً قادر نیستید در حوزه خودرو وارد لیزینگ عملیاتی شوید. در حالی که در همه جای دنیا این ردیابی انجام می شود بدون اینکه فرد متوجه شود.

¦آیا در ایران ایجاد سیستم ردیاب امکان پذیر نیست؟
برای ایجاد چنین سیستمی باید چندین مجوز دریافت کرد ضمن اینکه یکسری استعدادهای مخابراتی باید وجود داشته باشد که البته تا حدودی وجود دارد. بخش دیگر استانداردهایی است که خودروسازان باید برای نصب این دستگاه روی خودروها پیاده سازی کنند همچنین ظرفیت های امنیتی و قضایی این مساله باید وجود داشته باشد.

¦به نظر شما این زیرساخت هایی که نام بردید چندان در ایران وجود ندارند؟
خیر.

¦با این اوصاف راه برون رفت شرکت های لیزینگ از چالش های موجود چیست؟آیاورود به لیزینگ عملیاتی را باید کنار بگذارند؟
یکی از مشکلات سازمان های ما آن است که همه چیز را به صورت جدید زیبا می بینند ولی استعداد استفاده از تکنولوژی جدید به اندازه کافی در اختیار نیست، نمونه اش موبایل است که 50 نوع آپشن روی آن وجود دارد؛ وصل به اینترنت، گرفتن فکس و… اما در کشور ما استعداد استفاده از اینها را کمتر داریم.
¦بحث ردیابی به نظر من نباید سخت باشد.
ردیابی تکنولوژی ای است که باید از ترکیب تولیدکننده، مصرف کننده و بخش لیزینگ شکل گیرد.

¦چقدر طول کشیده است تا تعمیرگاه ها استعدادشان به آنجایی برسد که بتوانند ماشین های شیشه بالابر برقی را تعمیر کنند؟
توان تعمیرگاه باید از شکل سنتی ارتقا یابد و تبدیل به مهندسی الکترونیک شود. یک مثال زنده از راهنمایی و رانندگی ذکر کنم.آقای رویانیان می گوید ما در حال حاضر تنها موفق شده ایم سیستم ردیاب را در 10 درصد از اتوبوس ها و کامیون ها نصب کنیم.

¦به گفته شما از لحاظ قضایی هم ورود به عرصه لیزینگ عملیاتی با مشکلاتی همراه است؟
فرض کنید فردی با مشاهده دستگاه ردیاب در درون خودرو آن را خارج کرده و به دور اندازد و اصطلاحاً رد خود را گم کند. با این فرد چگونه باید برخورد کرد؟ این عمل، عملی خلاف تلقی می شود یا خیر؟ آیا این را می شود جرم تلقی کرد؟ حتی فرد می تواند کیلومترشمار دستگاه را به دوربیندازد. در حال حاضر در صورت وقوع این امر هیچ کس با شما کاری ندارد ولی آینه خودرو را اگر بردارید، مقررات به شما اجازه این کار را نمی دهد. پلاک را نباید از جایش کند یا شیشه را مات کرد. این اعمال خلاف مقررات است. به اعتقاد من در حال حاضر هنوز لیزینگ در کشور ما در نقطه فترت است. ممکن است شرکت های لیزینگ بگویند دوران پیشرفت خود را طی می کنیم اما به نظر من این گونه نیست.

¦احتمالاً علت اصلی هم این است که پیش شرط ها فراهم نیست. همچنین آیین نامه مربوط به شرکت های لیزینگ دارای اشکالاتی است اما به دلیل نبود شورای پول و اعتبار، اصلاحی در این آیین نامه صورت نگرفته است.
شورای پول و اعتبار تا خواست این کار را انجام دهد در کمیسیون اقتصادی دولت ادغام شد.
در حال حاضر مشکلی که به نوعی
از درون شرکت های لیزینگ را
می آزارد این است که این شرکت ها حتی
در دوره کودکی هم نمی توانند
بر ارتقای تکنولوژی خودشان
سرمایه گذاری کنند چون قادر
به پیش بینی آینده نیستند. شرکت متبوع من چشم انداز خود را پیشتازی در خاورمیانه قرار داده است. یعنی همین الان باید یک سیستم نرم افزاری تهیه و
بر آن سرمایه گذاری کنیم که بتواند لینک های موردنظر را با نمایندگی ها و شرکای شرکت در آن سوی مرزها برقرار کند تا مثلاً فردی که در هتلی اتاق رزرو می کند، خودرو مورد نیاز وی به محل اقامت وی ارسال شود اما انجام این کار نیاز به پیش شرط هایی دارد که در شرایط فعلی تحقق آن کمتر ممکن است. وقتی قوانین و مقررات و بسترهای قانونی و سیاستی مدام تغییر می کند و ثبات لازم را ندارند طبعاً نمی توان تصمیم سازی کرد. فردا شاید این روابط و پیش فرض ها تغییر کند در این صورت چه کسی جوابگو خواهد بود. بنابراین ریسک سرمایه گذاری در بخش تقویت لیزینگ ها هم ناچیز می شود.

¦بخش عمده اش بازمی گردد به فضای نامطلوب کسب و کار در ایران؟
ما می خواهیم بگوییم برای لیزینگ این تحقق پیش فرض ها اصل اساسی است.

¦شما ورود به عرصه لیزینگ مسکن را پیشنهاد کردید.در این حوزه چه اقداماتی را انجام داده اید؟
در حال حاضر مدلی را برای ورود به این عرصه طراحی کرده ایم و فکر می کنیم این مدل بهترین تسهیل کننده روابط بین تامین کننده منابع مالی با تولیدکننده است. وظیفه اصلی لیزینگ هم در واقع همین است. یعنی شما خودرو را از ایران خودرو دریافت و در قبال آن وجه نقد پرداخت می کنید.این گردش به طور خودکار اتفاق می افتد؛ تولیدکننده محصولش را می فروشد، تامین کننده منابع مالی هم سرمایه گذاری کرده و سودش را دریافت می کند ضمن اینکه پولش هم بازمی گردد.در این میان شرکت لیزینگ هم با تکنیک هایی که دارد می تواند کارش را انجام دهد. همین مدل در مسکن بهترین وضعیت را دارد به شرطی که منابعی که دولت به صورت یارانه به این بخش اختصاص می دهد از نرخ کم کند و به گونه ای به بخش مسکن تزریق شود که لیزینگ ها بتوانند با انبوه سازان چه به صورت تحویل فوری و چه به صورت تحویل درازمدت طرف قرارداد شوند و سپس برای واگذاری به متقاضی برنامه ریزی کنند.

¦به نظر می رسد متاسفانه دولت این روش را نپذیرفته است.
ما برای اینکه این اعتقاد و اعتماد را در دولت ایجاد کنیم یک پایلوتی را تعریف کرده ایم تا بتوانیم نظر کارشناسانی را که در این زمینه منفی است مثبت کنیم. برای این کار هم چند طرح را پیش بینی کرده ایم و ان شاءالله تا آخر سال به مرحله اجرایی می رسد. اکنون یکی از اولویت های ما توجه به همین مساله است.

¦یکی از راه های توسعه لیزینگ مسکن مشارکت با انبوه سازان است. آیا شما نمی توانید بخشی از سهام یک انبوه ساز را بخرید و از طریق آن اقدام کنید؟ این راه از آن رو قابل اهمیت است که بنابر دستورالعمل شرکت های لیزینگ مستقیماً نمی توانند اقدام به ساخت مسکن کنند.
این مساله به نوعی انحراف از مسیر لیزینگ است. چارچوب علمی لیزینگ به شما چنین توصیه ای نمی کند.

¦اما می توان با خرید 50 درصد از سهام یک شرکت انبوه ساز عملاً وارد عرصه ساخت و ساز شد تا به این وسیله قیمت تمام شده محصول پایین بیاید در حالی که تولیدکننده و لیزینگ در واقع یکی می شوند و انبوه ساز مدیریت ساخت و شرکت لیزینگ مدیریت واگذاری را انجام می دهد.
ممکن است از نظر سود، سود حاصل شده تقسیم شود اما راهش این نیست. آن چیزی که دارد اتفاق می افتد این است که شرکت لیزینگ بتواند با یک شرکت انبوه ساز طرف قرارداد شود و شرکت لیزینگ بدون اینکه وارد مرز ساخت شود انبوه ساز را تشویق کند که فقط به فکر ساخت باشد و منابع مورد نیاز وی را شرکت لیزینگ تامین می کند و پس از آماده شدن واحدها مسوولیت فروش را شرکت لیزینگ برعهده می گیرد اما متاسفانه ما اکنون در مکانیسم فروش حتی در خودرو به اندازه صنعت مواد غذایی پیشرفت نکرده ایم. بین سرمایه گذاران در دنیا تفکیک وجود دارد؛ مدیریت و تولید هر کدام از اینها برای خودش تخصصی است.

¦آیا بخشی از معضلاتی که در حال حاضر گریبانگیر لیزینگ است ریشه در این مسائل دارد؟
سرمایه گذار باید به سرمایه گذاری لیزینگ اعتماد کند و با خیال آسوده از اینکه پولش را دریافت خواهد کرد به میدان سرمایه گذاری وارد شود. به عبارت دیگر بانک ها باید وجوه نقد در دست مردم را جمع آوری کنند و با درایتی که در مدیریت و خرد مالی بانک ها اتفاق می افتد بتوانند آنجاهایی را که محل مطلوب سرمایه گذاری است پیدا کنند.

¦بنا بر گفته های شما به نظر می رسد مشکل اساسی ضعف دانش تخصصی در حوزه لیزینگ است. همه شرکت های لیزینگ هم اکنون شکل ساده لیزینگ را اجرا می کنند و آن هم لیزینگ اجاره به شرط تملیک یا لیزینگ مالی ساده است. کسی اقدام به تعریف ساختار جدید نمی کند مثل خرید سهام و تشکیل یک شرکت به صورت زیرمجموعه.
ما در حال حاضر با شرکت های بزرگ انبوه ساز وارد مذاکره شده ایم که اینها به علت نگرش همه جانبه به مقوله مسکن است.اکنون سرمایه های انبوه سازان پراکنده شده است در بعضی از پروژه ها به دلیل ناتوانی در تامین منابع،پروژه 10درصد پیشرفت کرده و مابقی متوقف شده است.

¦شاید لیزینگ باید اقدام به پیش خرید کند. وقتی پیش خرید کرد، پیمانکار پروژه مورد نظر را کامل می کند و پس واگذار می شود.
در دنیا انبوه ساز به عنوان سازنده می گوید پروژه ای دارد که می خواهد آن را اجرا کند. زمانبندی طرح نیز مشخص است. در اینجا شرکت لیزینگ و انبوه ساز وارد قرارداد می شوند. انبوه ساز می گوید سه سال دیگر این پروژه را با این مشخصات روی A ریال قیمت بگذار. شرکت لیزینگ برای تامین منابع اقدام و شرکت سازنده نیز شروع به ساخت می کند. مردم ابتدا 30 درصد پس انداز خود را به خرید مسکن اختصاص دهند سپس شرکت لیزینگ این منابع را سوق می دهد به سمت ساخت و سازنده نیز موظف به اجرای پروژه می شود.در واقع با این امکان مشغول اجرای پروژه می شود و شرکت لیزینگ از وی تضمین های لازم را اخذ می کند.عین همین تضمین ها را هم شرکت لیزینگ درباره مشتری متعهد می شود و در نهایت شرکت لیزینگ ظرف سه سال 30 درصد آن را از مشتری می گیرد و با بانک ها هم وارد مذاکره می شود و برای بانک ها این امکان وجود دارد که در این سه سال نظارت های لازم را بر پروژه انجام دهند. در واقع معنی این کار این است که
1- سازنده متعهد است از قیمت تمام شده تجاوز نکند. 2- پروژه را طبق استاندارد بسازد. 3- به موقع طرح را تحویل دهد. (قیمت مناسب، کیفیت مناسب، تحویل به موقع) اما در ایران دولت تمامی سیاست ها را در بخش عرضه دیده است یعنی طرح را به انبوه ساز بسپارد و او نیز پس از اتمام طرح آن را به فروش برساند.

¦شاید دولت برای اتخاذ این سیاست دلایلی دارد، می گوید عرضه اگر زیاد شود با تقاضا تعادل برقرار می کند.
اشتباه اینجا است که دو عامل نادیده گرفته می شود؛ یکی میزان تقاضاست. هرچقدر عرضه انجام شود تقاضا را تامین نمی کند. در واقع ما باید تقاضا را هدایت کنیم. حقیقت این است که 40درصد تقاضا را باید به سمت اجاره هدایت کنیم. با هدایت 40 درصد به سمت اجاره تقاضا به تعادل می رسد، نکته دوم بحث تولید مسکن است. مسکن کالایی نیست که کسری آن را بتوان با واردات جبران کرد. فرض کنیم که همه این بخش ها موفق می شوند، اما فروش را چگونه می خواهیم سر و سامان بدهیم درحالی که بخش تقاضای بازار توانایی و قدرت خرید را ندارد.

¦یکی از مباحثی که در این زمینه مطرح است تقاضای موثر است. میزان تقاضای بخش مسکن بالاست اما تقاضایی که منجر به خرید مسکن شود پایین است.
به نظر من انسجام در تصمیم گیری در بخش مسکن دنباله رو سیستم گذشته است یعنی به دنبال این است که تجربه های گذشته را عملیاتی کند و رویکردش به سوی شیوه های جدید نیست وگرنه لیزینگ، صنعت اجاره داری است و از پشتوانه ای بسیار قوی برخوردار است.
لینک کوتاهلینک کپی شد!
ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

3  ×    =  18