میزان تحقق اهداف همایش سال گذشته /ترسیم معماری سازمانی بانک مرکزی در نقشه راه ۱۴۰۰/همایش سوم کجا را نگاه می کند

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،در بیانیه پایانی همایش سال گذشته 8 محور زیر مورد تاکید قرار گرفت:1)  بانکداری آینده و زیرساخت‌های فنی 2)  رقابت سالم در گرو نظارت جامع 3) امنیت و زیرساخت‌های ارتباطی4 )  بستر حقوقی 5) فرهنگ سازی 6) رایانش ابری 7) کارت‌های اعتباری 8) بانک مجازی

همچنین در تشریح  نیازمندی‌ها و ملزومات تحقق 8 محور مذکور  ، راهبرد های  زیر پیشنهاد شد:

– اتخاذ رویکرد تشویقی و حمایتی از جانب بانک مرکزی و سایر نهادهای حاکمیتی  در مواجهه با نوآوری‌های بانک‌داری مجازی

– تسریع در فراگیر نمودن زیر ساخت‌های تایید هویت دیجیتالی همه‌ ذینفعان حقیقی و حقوقی بانکی و ابلاغ آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های عدم نیاز به تایید هویت فیزیکی توسط بانک مرکزی

– افزایش تنوع خدمات بانکداری مجازی، به‌ویژه در حوزه‌ی مشتریان حقوقی

– آمادگی برای حرکت به سمت بانک‌داری مبتنی بر شبکه های اجتماعی

– ایجاد ابزارهای متمرکز و یکپارچه‌ی اعتبارسنجی

–  استقرار سامانه‌های هوشمند امنیتی برای افزایش اعتمادپذیری و مدیریت ریسک

–  استقرار سامانه های نظارت بر کیفیت خدمات الکترونیک با هدف افزایش رضایت کاربر نهایی

–  ارائه‌ی مشوق‌های کافی به تولیدکنندگان برای فروش محصولات و خدمات بر بستر اینترنت، به‌منظور گسترش پرداخت اینترنتی

–  برنامه‌ریزی و تخصیص منابع جهت افزایش تراکنش‌های اینترنت بانک (15 درصد) و موبایل بانک (5 درصد) طی یک سال آینده

– زمینه‌سازی برای ظهور و هویت دادن به بازیگران جدید برای خدمات نوین

– حرکت به سمت فروش جانبی سایر محصولات مالی در کنار محصولات بانکی در دنیای مجازی

در ادامه بیانیه درباره وظیفه بانک مرکزی می خوانیم :بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر و بعضاً مقنن حدود و صغور فعالیت‌ها را برای عوامل موجود در بازار تعیین کرده و بر حرکت فعالان بازار در محدوده‌های تعریف شده نظارت می‌کند. این نقش امکان ادغام عوامل کوچک و متوسط و شکل‌گیری موسسات بزرگ را فراهم آورده و با بهبود موقعیت رقابتی، کاهش هزینه‌ها و افزایش خدمات نه‌تنها ایفای نقش آن‌ها در بازارهای داخلی و ارائه‌ی خدمات بانکی و مالی به شهروندان ایرانی را بهبود می‌بخشد بلکه موجبات ترغیب به حضور موثر در بازارهای منطقه‌ای و حتی بین‌المللی را برایشان فراهم می‌سازد.

دکتر فرهاد نیلی ، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی و دبیر سومین همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری بانکداری الکترونیک به بررسی میزان تحقق مفاد این بیانیه پرداخته است. این گفتگو از پی می آید:

*****************************************************

با توجه به در پیش بودن همایش سوم  بیانیه اختتامیه سال دوم را یعنی سال گذشته را تا چه حد تحقق یافته می بینید؟

بیانیه پایانی دومین همایش بانکداری الکترونیک و نظامهای پرداخت در سال گذشته ، بلند پروازانه و درعین حال معتبر بود.همچنین بیانیه در سال گذشته خوب تعریف و افقی که ترسیم شده  مناسب بود . اگر بخواهم کلید واژه های بیانیه را عنوان کنیم یکی بازی برد-برد بین ذی النفعان مطرح شد که ذینفعان عبارتند از سیاستگذار، بانکداران، سپرده گذاران، مشتریان، فناوران و … و  هنر بانکداری الکترونیک این است که بتواند این گروهها را در قالب یک منظومه  به نام کسب و کار بانکی کنار یکدیگر بگذارد. دوم اینکه یکسری از مدلهای کسب وکار بانکی را مطرح کردیم مثلا بانکداری همراه، بانکداری اختصاصی، به طوریکه اختصاصی سازی مشتریان باید در دستور کار بانک باشد و از یکسان نگری پرهیز شود. دیگر ی بانکداری شرکتی است که در بیانیه سال گذشته  بحث سرمایه در گردش مطرح شد که بانکداران از این موضوع غفلت نکنند. دیگر بحث عدالت بانکی  به طوریکه اگر بخواهیم رابطه خود را با مشتری براساس فیزیک تعریف کنیم از عدالت دور می شویم بانکداری مبتنی بر فناوری خدمت به مشتری است که مکمل آن بحث سواد مالی است که البته سال گذشته به آن اشاره نشد.

 نکته دیگری که سال گذشته به عنوان کلید واژه مطرخ شد بحث نقطه ارائه خدمت بود. بحث بانکداری چابک مطرح شد که در واقع چابک سازی مبتنی بر داده محور مقصود بود. بحث رشد کیفی مطرح شد و مهاجرت از بانکداری سنتی به بانکداری مبتنی بر فناوری که امسال هم به آن پرداخته می شود. بحث دیگر اینکه بانکها باید از مدلهای همسان پرداخت محور به بنگاههای متکثر و ناهمسان مهاجرت کنند برپایه کسب وکار متمایز و محصولات رقیب که امسال هم اساس کار ماست. دیگر اینکه نقش مغفول رگولاتور پولی در بازار سازی باید تعریف شود تا از بازار شکنی بازیگران ممانعت شود. بحث دیگر نوسازی و نوین سازی بازار پولی کشور که مورد تاکید قرار گرفت.

 وقتی پس از گذشت یکسال به بیانیه نگاه می کنیم مسلم آن است که جهت گیریها درست بوده است. البته در برخی موارد کلیدواژه های چون عدالت بانکی و  نظارت داده محور مطرح نشد که این دو نقطه مورد غفلت قرار گرفت.

 فاصله تئوری تا عمل در پیاده سازی ملزومات توسعه کسب و کار مبتنی بر فناوری زیاد به چشم می خورد. در همایشهای بانکداری الکترونیک مفاهیمی مورد تاکید قرار گرفته که در عمل کمتر نزد بازیگران این عرصه به بار نشسته است.

 اتفاقا در کمیته عملی همایش 24 سیاستهای پولی و ارزی این بحث مطرح شد که حتما بخشی در همایش در نظر گرفته شود  تا اثربخشی همایش مورد بررسی قرار گیرد. به تعبیر دیگر این بحث مطرح شود که مخاطب اصلی کیست و چطور میتوان مخاطب اصلی را درگیر کرد.و حاصل بحث این بود که مخاطب همایش های ما بیشتر بدنه تصمیم ساز است زیرا به دلیل جوان بودن تحول خواه هستند و با هدف کسب دانش و درگیر شدن با موضوعات مورد نیازشان به همایش می آیند البته مدیران ارشد هم مهم است.اما نکته اساسی این است که باید بررسی شود که هر یک از این گروهها تا چه میزان برای کسب دانش عملی و مرور تجارب  به  همایش  می آیند.

 بحث اساسی  نیازی است که باید در درون آنها  احساس شود به نظر می رسد این نیاز چندان ایجاد نشده است؟

 این مشکل اساسی کشور است. زیرا اغلب یک مدیر دولتی هیچ وقت برای تغییر ریسک نمی کند و دوم اینکه هیچ گاه گذشته خود را زیر سوال نمی برد. سوم اینکه  مدیر هیچ گاه خود را در معرض قضاوت تغییرات و تحولات آینده قرار نمی دهد. چهارم اینکه مدیر در عرصه ای که یادگیرنده باشد  تمایل به ورود ندارد و بیشتر علاقه دارد که در هر عرصه یاددهنده باشد. اما فشار رقابت و فضای رقابتی سبب میشود که 1- مدیر ریسک را تحمل کند. 2-  فشار رگولاتور نیز مهم است. 3- فشار مشتری باعث می شود تا مدیر یادگیرنده ظاهر شود.زیرا مشتری درهمه دنیا سرویس خوب و کم هزینه می خواهد وباید حقوقش نادیده گرفته نشود.

به عبارت دیگر  مثلث رقیب ، رگولاتوری ومشتری در یک بستر رقابتی باید مدیر را به عرصه یادگیرندگی وارد کند اما چنین چیزی در ایران هنوز  اتفاق نیفتاده و در واقع ما در یک فضای مصنوعی از کسی که احساس نیاز نمی کند می خواهیم که اطلاعات  و دانش کسب کند در حالیکه این فرد تشنه نیست در نتیجه اثربخشی همایش ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

در حوزه بانکی این مسئله چطور نمایان می شود؟

بری مثال  بانک هایی هستند که به دلیل نداشتن برخی خدمات الکترونیک سهم بازارشان در حال نزول است اما با این حال این مساله جزو اولویت های پنجم یا ششم آنهاست .زیرا نه سهامدار ونه مشتری از آنها گزارش نمی خواهد.در حالی که در دنیا وقتی سهم بازار یک بانک پایین می رود سهامداران به دلیل کم بودن سود وسپس مشتریان به دلیل  کیفیت خدمات  از او سوال می کنند .اما در ایران برخی بانکها چه سود بکنند چه نکنندحقوق و مزایای مدیران و کارمندانشان به موقع پرداخت می شود و در نتیجه کسی دغدغه برای این موضوعات ندارد.

از کجا باید آغاز کرد؟

شاید در ابتدا باید از خودمان اغاز کنیم که چه میزان از برنامه های ما محقق شده است .

به همایش برگردیم ،از اهداف و موارد مورد تاکید سال گذشته چه میزان در همایش امسال مورد بحث قرار می گیرد و به تعبیری همایش امسال تا چه میزان تداوم موضوعات سال گذشته را در خود دارد؟

همانطور که میدانید امسال مدل کسب وکار بانکی به عنوان محور همایش سوم مطرح شده است که این انتخاب سبب شد  تا حدی  با مدیران عامل بانک ها تعامل صورت گیرد و بالاخره زبان مشترک پیدا شد تا بر این اساس در همایش مشخص کنند چه میزان موفق شدند مدل کسب وکارشان را متحول کنند .

نکته دیگر اینکه برای انتظام بخشی در نقطه ارایه خدمت یک میزگرد تشکیل دادیم مبنی بر اینکه چگونه می توان ارایه خدمت در بانک را منتظم کرد بدین ترتیب که لازم نیست از نقطه مبدا تا مقصد لوگوی بانک همراه محصولات و خدمات باشد بلکه  بر اساس این روش بانک ها می توانند کارمزد بگیرند و مشتری نیز خدمت مورد نظر خود را در هر نقطه ای که هست دریافت کند .

بحث بانکداری همراه را نیز از موبایل بنکینگ به smart phon ها ارتقا دادیم که گامی رو به جلو محسوب می شود .همچنین بحث بانکداری شرکتی و اختصاصی را در قالب مدل کسب وکار آوردیم ودیگر اینکه بحث نقش رگولاتوری در بازار سازی و نظم به بازار وممانعت از بازار شکنی در قالب یک سخنرانی توسط ریچارد هنز که تجارب زیادی در این زمینه دارند ، مطرح می شود.همچنین بحث مهاجرت از بانکداری سنتی به بانکداری مبتنی بر فناوری یکی از موضوعات امسال است .بحث نقشه راه بانک مرکزی نیزمطرح می شود که امیدواریم موجی در این خصوص بتوانیم ایجاد کنیم تا مطالبه مردم را از بانک مرکزی ارتقا دهیم.

آیا نقشه راه بانک مرکزی در حوزه کلان بانکی است یا در حوزه بانکداری الکترونیک وآیا به تصویب شورای پول واعتبار رسیده است؟

این نقشه راه  نیاز به مصوبه شورای پول واعتبار ندارد .ما در واقع از منظر IT به کل بانک مرکزی نگاه کردیم بنابراین از یک منظر هم همه جوانب بانک مرکزی دیده شده است. مثلا بانک مرکزی در قسمت تدارکات نیاز به تجهیزات دارد و یا مثلا قسمت آمار بانک مرکزی نیازبه شبکه ای با سخت افزار و نرم افزار مناسب دارد که وب بیس باشد ، بنابراین همه جوانب بانک مرکزی دیده شده است. گام بعدی نیز بحث معماری سازمان مستقل از IT است که در این معماری چهار رکن در نظر گرفته شده است : سازمان ، فناوری ، نیروی انسانی و جریان کار که اگر  هیات عامل تصویب کند پس از برگزاری یک مناقصه یک پیمانکار واجد صلاحیت که احتمالا باید پیمان کار بین المللی باشد انتخاب می شود تا بحث معماری سازمان را آغاز کنیم.

اگر بخواهید بیانیه سال گذشته را بازنگری کنید بیشتر روی چه نقاطی این بازنگری صورت می گیرد؟

   به اعتقاد من اگر بخواهیم بیانیه سال قبل را بازنگری کنیم شاید حدود 30 درصد را لازم است بازنگری کنیم و 70 درصد آن هنوز قابل مطالبه است وحرف برای گفتن دارد.بر این اساس امسال یک گروه پژوهش بانکداری الکترونیک تاسیس کردیم که در حال پذیرش نیرو هستیم ودر واقع مرکز و رصد خانه پردازش آمارهای بانکداری الکترونیک خواهد شد که این گروه تا سه ماه آینده راه اندازی می شود. در طول همایش مباحث دیگری نیز در این ارتباط در قالب نشست هایی مطرح می شود مثل مدیران بانکی در عصر فناوری ، کیفیت سرویس وکارایی سیستم های بانکی ، بانکداری ابری ، بانکداری همراه و استانداردها وچارچوب ها ، محصولات و ابزار های بانکی.

چرا در بحث بازیگران فراتر از بانک ها نرفتید مثلا بورس یا مشتریان بزرگ بانکی و شرکتهای بزرگ را درگیر نکردید؟

امسال وزارت مخابرات را به عنوان یکی ذینفعان اصلی بیشتر درگیر کردیم زیرا امسال وزیر حمایت های  زیادی کرد که افق خوبی محسوب می شود زیرا خیال بانک ها حداقل در زمینه زیرساخت راحت می شود  .در وزارت اقتصاد نیز در سطح معاون بانک وبیمه رایزنی هایی شد زیرا به هر حال حلقه اتصال دولت با نظام بانکی کشور محسوب می شود.  اما درگیر کردن مشتریان کار سختی است اما وارد کردن انها در این قضیه ضرروی به نظر می رسد.با بورس نیز ارتباطات مناسبی بر قرار شد و در یکی از میزگردها اقای عسگری مارانی شرکت داشتند اما خود بورس را چندان درگیر نکردیم.که امیدوارم در همایش های بعدی این گروه ها نیز به همایش اضافه شوند.

در جشنواره دکتر نوربخش سال گذشته ساختار مسابقه مناسب نبود چرا که هر بانکی یک محصول را به انتخاب خود به به مسابقه ارسال کرده بود و مقایسه این محصولات به دلیل متنوع بودن چندان قابل مقایسه نبودند حتی برخی محصولات که حاز رتبه های خوب شدند در میانه راه متوقف شدند اینها به معنی آن است که نتایج را باید واقعی تر کرد.بر این اساس به نظر شما بهتر نیست جشنواره دکتور نوربخش محصول محور شود بدین معنی که که هر یک از دسته محصولات جداگانه  باهم مقایسه شوند. برای مثال  محصولات حوزه بانکداری همراه بانکها با هم مقایسه شود، محصولات اینترنت بانک و… هر یک جداگانه با هم مقایسه شود شاید با این روش  نتایج موثر تر و واقعی تر جلوه کنند؟

امسال از جشنواره دکتر نوربخش استقبال خوبی شده است و هجده بانک که در این جشنواره شرکت کردند هجده محصول ارایه کردند که مورد ارزیابی قرار گرفته و نهایی خواهد شد. در این مسابقه معیارهایی که وجود دارد یکی نوآوری دیگری کاربردی بودن وسومین معیار اثرگذاری است که  داوران بر این اساس داوری می کنند.