آیا صادرات گاز به بحرین دور زدن قرارداد کرسنت است؟

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک در هفته جاری، نوذری در حالی برای زمینه‌سازی بستن یک قرارداد گازی، راهی بحرین شد که کارشناسان و نمایندگان مجلس، نسبت به چگونگی فرمول تعیین قیمت گاز صادراتی به پاکستان و هند که به پروژه خط لوله صلح معروف شده، اعتراض دارند و قمیت زیر بیست سنت که برای هر متر مکعب گاز صادراتی به دو کشور هند و پاکستان در نظر گرفته شده را قیمتی ناعادلانه و مغایر با منافع ملی ایران می‌دانند. این گزارش حاکی است در زمان دولت اصلاحات نیز قرارداد نفتی بین ایران و شرکت اماراتی «الهلال» تصویب شد که رحیمی، رئیس دیوان محاسبات وقت، «بی‌‌توجهی به ابعاد تجاری، اقتصادی، حقوقی، فنی و امنیتی این قرارداد، نامناسب بودن فرمول قیمت‌گذاری، لحاظ نشدن نقطه‌نظرات دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی و عدم تعادل منطقی بین سود شرکت ملی نفت ایران و شرکت نفت کرسنت از محل این قرارداد» را ضعف جدی این پروژه اعلام کرد و در سال 84 دستور به توقف آن داد. در این قرارداد که بعدها به نام «کرسنت» معروف شد، در قیمت نفت هجده دلاری، قیمت هر هزار متر مکعب گاز 17/5 دلار تعیین شد که با احتساب افزایش هفت تا هشت برابری قیمت نفت در ماه‌های گذشته، می‌توان قیمت پیشنهادی را معادل چهارده سنت برای هر متر مکعب برآورد کرد.از سوی دیگر، کسایی زاده، مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران، با اشاره به این که مذاکره با بحرین از یک سال گذشته پس از سفر رئیس‌جمهوری آغاز شده است، اظهار داشت: پس از تفاهم‌نامه ای که در دیدار با عبدالحسین میرزا، وزیر نفت بحرین در سال گذشته و در جریان سفر دکتر محمود احمدی‌نژاد به این کشور امضا شد، تاکنون چهار نشست در ایران و بحرین تشکیل شده و در نهایت این مذاکرات موجب امضای یک چهارچوب همکاری جدید شده است. کسایی زاده با اشاره به این که بحرین متقاضی دریافت روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز (یک BCF گاز معادل حدود 28 میلیون متر مکعب گاز در روز) است، تأکید کرد: بنا بر چهارچوب جدید همکاری امضا شده، در صورت تقاضای بیشتر آنها و آمادگی ایران برای تحویل گاز، این میزان گاز قابل افزایش است. وی با بیان این که درباره فرمول قیمت گاز صادراتی به بحرین گفت‌وگویی نشده، اضافه کرد: ایران برای صادرات گاز خود، قیمت پایه‌ای دارد که برای همه کشورهای همسایه یکسان است، اما این قیمت متناسب با مسافت کشورها از منابع تولید گاز، متغیر خواهد بود. بنا بر این اظهارنظر‌ها و با توجه به این‌که فاصله بین منطقه ویژه گاز و پارس جنوبی تا بحرین در حدود 250 کیلومتر است و فاصله این منطقه تا مرز‌های ایران با پاکستان، بیش از نهصد کیلومتر است، با یک حساب سرانگشتی می‌توان دریافت که قیمت پیشنهادی برای هر متر مکعب گاز صادراتی به بحرین، نرخی حدود پانزده یا شانزده سنت محاسبه می‌شود. این گزارش حاکی است، از آنجا که ارزش یک لیتر نفت، معادل یک متر مکعب گاز است، با این حساب، قیمت هر متر مکعب گاز، در زمانی که قیمت هر بشکه نفت هفتاد دلار باشد، بیش از چهل سنت است و در حالی که قیمت نفت بالای صد دلار بود، ایران قیمت برای هر متر مکعب گاز صادراتی را زیر بیست سنت پیشنهاد کرد. دیگر فروشندگان گاز در منطقه، قیمت‌های به مراتب بالاتری را برای گاز خود می‌دهد که همین اختلاف فاحش قیمت، یکی از اصلی‌ترین دلایل تعلیق قرارداد کرسنت بود. بنا بر این گزارش، با توجه به نیاز شدید امارت به گاز، مدیران کرسنت تلاش کرده‌اند به روش‌های گوناگون، طرف ایرانی را به میز مذاکره برگردانند که این انگیزه مهم از یک سو و شباهت‌های دیگر قرارداد صادرات گاز ایران به بحرین با قرارداد صادرات گاز کشورمان به امارات از جمله نرخ مشابه، پرسش‌‌های بسیاری را اذهان عمومی پدید می‌آورد که آیا این قرارداد به نوعی اجرایی کردن همان کرسنت معروف نیست؟ گفتنی است، در حالی که ایران در قرارداد کرسنت متعهد بود در مدت 25 سال 116 میلیارد متر مکعب گاز به امارت متحده صادر کند، بحرین خواهان دریافت روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز (یک BCF گاز معادل حدود 28 میلیون متر مکعب گاز در روز) است، که در مدت 25 سال بیش از 255 میلیارد متر مکعب می‌شود.