بانکداری باز در آستانۀ ورود به دهه ۲۰۲۰/ عصر دادههای باز
اکثر بانکها با ارائه APIهای اجباری سعی کردند مقررات جهانی را رعایت کنند؛ اما این مسیر آنگونه که پیشبینی میشد هموار نبود. همچنان ارائه تمام APIهای مورد نیاز، مانند معرفی مقررات PSD2 مربوط به احراز هویت مشتری (SCA)، با چالشهایی روبهروست.از دیدگاه محققان دیلویت، اخیراً بانکداری باز دچار کج فهمی شده است و از این عبارت نه تنها برای بیان مفهوم بانکداری باز، بلکه برای اشاره به بانکداری پلتفرمی نیز استفاده میشود. این در حالی است که میان این دو تغییرات عمدهای وجود دارد.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک ، جهان به سمت آیندة اقتصاد دادههای باز حرکت میکند. اطلاعات مصرفکنندگان پیشتر در چارچوب سازمانهای شخصی حفظ شده بود؛ اما اکنون، اطلاعات با سرعت بیشتری «باز» شدهاند و با طرف سوم به اشتراک گذاشته میشوند. نکته مهمتر اینکه مسئله کنترل دادهها دچار تغییرات بنیادی شده است و این مصرفکنندگان هستند که مالکیت و تنظیم دادههای خود را در اختیار خواهند گرفت.
در بسیاری از مناطق جهان، این تحول به طور عمده از طریق بانکداری باز رخ میدهد که با سرعت بیشتری به تحولپذیرترین روندهای بانکداری امروزی بدل شده است. رابط برنامهنویسی کاربردی (APIs) برای دسترسی به شبکۀ بانکی ایجاد شده که به عنوان شاهراه اصلی زیرساختهای دیجیتالی بانکداری، به اشتراکگذاری دادهها را با سرعت و حجم زیاد امکانپذیر کرده است.
به هر حال، اکثر بانکها با ارائه APIهای اجباری سعی کردند مقررات جهانی را رعایت کنند؛ اما این مسیر آنگونه که پیشبینی میشد هموار نبود. همچنان ارائه تمام APIهای مورد نیاز، مانند معرفی مقررات PSD2 مربوط به احراز هویت مشتری (SCA)، با چالشهایی روبهروست. بسیاری از بانکها همچنان معافیت برگشتی را به علت ثبات APIها در طی یک دوره زمانی دریافت نکردهاند.
با وجود سرعت بسیار زیاد پیشرفت فناوری، مقررات وضعشده توسط نهادهای ملی و فراملی بسیار کند اجرا میشوند. همین موضوع باعث شد از تأثیر فناوریِ بدون حمایت کاسته شود؛ اما با ورود صنعت بانکداری به سال ۲۰۲۰ همچنان سؤالاتی از این دست مطرح میشود؛
*آیا قوانین جهانی اینترنت و رسانههای اجتماعی برای حفظ امنیت کاربران کافی است؟
*از سرعت رشد شرکتهای فناوری، به ویژه نمونههایی مانند WeWork، چه چیزی میتوانیم یاد بگیریم؟
*آیا حریم خصوصی دادهها در معاملات روزمره ما از بین میرود؟
*آیا بیتکوین و سایر رمزارز ها امنیت دارند؟
با گسترش سؤالاتی این چنینی، هر صنعت باید تلاش کند شتاب بیشتری به خود بگیرد. معرفی و حفظ قوانینی که اعتماد عمومی را جلب کند، همیشه یک شرط ثابت است. این موضوع باعث میشود که نوآوریهایی به بازار عرضه شود که راحتی و امنیت را یکجا به همراه داشته باشد.
انتظار میرود در سال ۲۰۲۰ رشد پایدار توسعة فناوری، یکی از محرکهای کلیدی در روند تکامل بانکداری باشد.
به سوی بانکداری پلتفرمی
در حالی که بانکداری باز در مراحل اولیة رشد خود به سر میبرد، بسیاری معتقدند که این روند، صنعت بانکداری را به روشهای معناداری تغییر شکل خواهد داد. پیشرفتهای اخیر بانکداری باز در سراسر جهان بحث جدیدی را درباره مالکیت دادههای مالی به وجود آورده است. علاوه بر این، مصرفکنندگان بیش از پیش نسبت به ارزش ذاتی اطلاعات خود پی میبرند و هر چه بیشتر به دنبال این هستند که کنترل بیشتری بر دادههای مالی خود داشته باشند. به هر روی، به اشتراکگذاری اطلاعات در هر شرایطی برای مصرفکنندگان موضوعی حساس است.
اما از دیدگاه محققان دیلویت، اخیراً بانکداری باز دچار کج فهمی شده است و از این عبارت نه تنها برای بیان مفهوم بانکداری باز ، بلکه برای اشاره به بانکداری پلتفرمی نیز استفاده میشود. این در حالی است که میان این دو تغییرات عمدهای وجود دارد.
بانکداری باز به شرایطی اطلاق میشود که بانک به درخواست مصرفکنندگان اطلاعات آنها را از طریق APIهایی در اختیار طرفهای سوم قرار میدهد. بانکداری باز از روشهای به اشتراکگذاری اطلاعات که امنیت کمتری دارند، مانند ضبط صفحه نمایش، فایلهای CSV و تشخیص خودکار متون از طریق فناوری OCR استفاده نمیکند.
دو نوع API باز وجود دارد؛ دسترسی باز به اطلاعات حساب، دسترسی به تراکنشها. بانکداری باز را میتوان از طریق مقررات دولتی اجباری کرد، مانند قوانین PSD2 در اتحادیۀ اروپا و بریتانیا یا میتوان مانند کشور آمریکا آن را مبتنی بر صنعت پیش برد. بانکداری باز بر اساس این ایده شکل گرفت که مصرفکنندگان، مالک اطلاعات خود هستند و این حق را دارند که از بانکها درخواست کنند اطلاعات خود را با طرفهای سومی به اشتراک بگذارند که به آنها اعتماد دارند. بانکداری باز طوری طراحی شده است که گزینههای بیشتری را پیشروی مصرفکنندگان قرار دهد و همچنین ممکن است در درک بهتر آنها از ارزش یکی از داراییهای کلیدی خود، یعنی اطلاعات، کمک کند.
بانکداری پلتفرمی، نوعی بازاری دیجیتالی است که مالکیت و پردازش آن در اختیار بانک یا طرف سوم است و آنها خدمات بانکی یا غیر بانکی ارائه میدهند. در این نوع بانکداری نیز به اشتراکگذاری دادههای مصرفکنندگان تنها با رضایت آنها صورت میپذیرد. علاوه بر این، بانکداری پلتفرمی به انتقال امن دادهها از طریق APIها نیاز دارد. پایه استدلال بانکداری پلتفرمی بر این اساس است که بانکها میتوانند بیش از موجودی در دسترس خود نیاز مصرفکنندگان را برآورده کنند و خدمات جدیدی ارائه دهند. این نوع بانکداری، پاسخ استراتژیک برای برطرف کردن نیازهای مشتریان است به طوری که اعتماد بیشتری شکل میگیرد و ارتباط با آنها حفظ میشود. در حقیقت، بانکداری باز به نوعی بانکداری پلتفرمی را امکانپذیر کرده و توسعه میبخشد.
بانکهای سنتی با استفاده از APIهای داخلی واسط پلتفرم کربنکینگ و اپ های کربنکیگ آنها میشوند و کانالی مستقیم با مشتریان ایجاد میکنند.
بانکداری مبتنی بر پلتفرم بر اساس مشارکت در شبکة گستردة اپلیکیشن های فینتک برای وام، پرداخت، سرمایهگذاری، مدیریت ثروت و خدمات دیگر عمل میکند.
مهمترین گام برای بانکها ایجاد APIهای باز است تا خدمات جدیدی را برای ایجاد اعتبار مناسب، درخواست و بازیابی اطلاعات و انجام تراکنشها از طریق پلتفرم اصلی بانکی صورت پذیرد.
APIهای باز به آنها اجازه میدهند تا در اکوسیستم به اشتراکگذاری دادهها حضور داشته باشند که بیش از پیش در زیستبوم فینتک ضروری است. همچنان که زیستبوم پیشرفتهتر میشود و با نیازهای مشتریان انطباق بیشتری پیدا میکند، ادامه مسیر برای بانکها به تنهایی دش وارتر میشود.
دهه 2020 جهشی از بانکداری باز به امورمالی باز
امورمالی باز ایدهای فراتر از بانکداری باز و به اشتراکگذاری اطلاعات بانکی است و سرمایهگذاری، ثروت، بیمه و موارد دیگری را شامل میشود. امورمالی باز، به علاوه، پرداختهای دیجیتالی، توسعه فناوری و تقاضاهای جدید مصرفکنندگان را نیز پوشش میدهد. در این میان، مقررات GDPR از دادههای مصرفکنندگان حفاظت میکند.
روند اخیر در فضای فناوری، تمایل مصرفکنندگان به رفاه بیشتر، فناوریهای بزرگ و ارزهای دیجیتالی، بانکداری باز را وارد فضای گستردهتر امورمالی باز کرده است. این در حالی است که انتظار میرود قوانین جدیدی وضع شوند؛ به همین دلیل مصرفکنندگان در مرکز قانونگذاریهای جدید قرار خواهند گرفت تا بتوان از دادههای آنها نهایت استفاده را برد؛ بنابراین، باید آنها را از تهدیدات کنترلنشده محافظت کرد و فرصتهای جدیدی ایجاد شود تا آنها بتوانند بر دادههای خود سرمایهگذاری کنند.
در این روند رو به رشد، روش کلیدی بر پایه تمرکز بر چیزی است که اکنون در مرحله توسعه خود به سر میبرد. فضای بانکداری باز نیاز به تغییرات چندانی ندارد؛ اما میتوان مواردی را به آن اضافه کرد و بر دایره وسعت آن افزود. همانطور که پیشتر اشاره شد، بهرهگیری از فناوریهای نو و نیازهای مصرفکنندگان در کنار محافظت سیستم مالی در مقابل تهدیدات، محوریت اصلی این ماجرا را تشکیل میدهد.
امورمالی باز برای یکپارچهسازی آنچه تاکنون میسر شده است و همچنین توانمندسازی مصرفکنندگان در استفاده از دادههای شخصی خود به مدل استرالیایی اجرا میشود. در این کشور مقررات جدید مربوط به حقوق دادههای مصرفکننده به شکل گستردهتری از بانکداری باز عمل میکند و حتی وامها و کارتهای نقدی و اعتباری را پیش از ورود به خدمات رفاهی و ارتباطات در بر میگیرد.
همچنان که مصرفکنندگان به استفاده از بانکداری باز برای رفع نیازهای بانکی خود استفاده میکنند، گام منطقی بعدی پیشرفت در سایر ابزارهای مالی است. در این میان، بانکداری باز اولین رشته در واگذاری مسئولیتهای واقعی و فردی به روش مصرفکنندگان است تا بر دادههای مالی خود تسلط داشته باشند. گام بعدی، پیشرفت در راستای موفقیتهای گذشته، رفع نگرانی و ترسیم فواید امورمالی باز برای عموم مردم و ارائهدهندگان بانکی است.
در همین راستا، قوانین GDPR به مصرفکنندگان اجازه میدهد تا به دارایی خود دسترسی داشته باشند تا در گام بعدی از اطلاعات سود برد. به عبارتی، قوانین GDPR برای ایفای نقش ارزهای دیجیتالی و فناوریهای بزرگ در آینده جایگاهی کلیدی خواهد داشت.
اما افزایش خواستههای شرکتهای بزرگ فناوری تا حد زیادی چالشبرانگیز است. با وجود اینکه تقاضای آنها در راستای منفعت بانکداری باز است؛ اما اقدامات محدودی در زمینة خدمات مالی انجام دادهاند؛ البته به جز مواردی که برای ورود آنها به بازار لازم بود. تنظیم مقررات در این مورد سؤالات زیادی را ایجاد میکند. انتظار میرود مقررات در آینده بیش از اینکه به شرکتهای فناوری توجه کند، بر مصرفکنندگان خدمات متمرکز شود؛ چراکه آنها امنیت معاملات مالیشان را تضمین میکنند.
نباید فراموش کرد که قانونگذاری بر علیه گروهی از شرکتها که محصولات و خدمات جدیدی را برای مصرفکنندگان ارائه میدهند، اقدامی بیهدف است.
فینتکها
البته کمی غیر منطقی به نظر میرسد که پیش از پذیرش عمومی مفهوم بانکداری باز به امورمالی باز بپردازیم. پر واضح است که با وجود اقدامات کلیدی در پشت صحنه، عموم جامعه هنوز مفهوم واقعی بانکداری باز را درک نکردهاند؛ اما در عین حال، به نظر میرسد که سرعت تحولات فناوری نیروی محرکه ضروری محسوب میشود. به هر حال، مصرفکنندگان نیز به مرور زمان از طریق فینتکها و مشاوران ماشینی به مدیریت داراییهای خود و همچنین کنترل عادتهای هزینه و پسانداز متمایل شدهاند.
به علاوه، افزایش سواد مالی همراه شکگرایی بانکها و بازارها پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸، باعث رونق سکه های دیجیتالی شد؛ اما اقدامات ملی در ارائه سکه های دیجیتالی تا به امروز منسجم و رو به توسعه نبوده است؛ اما انتظار میرود سکه های دیجیتالی در فضای مقررات امورمالی باز کنترل شوند و ممکن است رویکرد جامعتری نسبت به مدیریت آنها در نظر گرفته شود.
گسترش بانکداری باز در فضای باز با پشتیبانی مقررات GDPR، این امکان را فراهم خواهد کرد تا نیازهای متضاد برآورده شوند. در آخر باید افزود، تحولات اخیر، سرعت بالایی دارند. امورمالی باز میتوانند مصرفکنندگان، صنعت مالی و قانونگذاران را حمایت کنند؛ همچنین عموم مردم را قادر میسازد تا کنترل بیشتری بر دادههای خود داشته باشند.
آینده بازِ بانکداری باز
باید برای تبدیل ایدههای نویدبخش به روشهای کاربردی فراتر از APIهای باز فکر کنیم. بانکداری باز روی کاغذ میتواند زیرساختهای خلاقانه اطلاعاتی را برای بازتعریف نحوه ایجاد، کاربرد و ارتباط اطلاعات مالی تسهیل بخشد؛ اما در عمل نقش استانداردهای باز در خدمات مالی تا حد زیادی به درک انسانها از ارزش، اعتماد و هویت وابسته است. مؤسسات سنتی بانکی و شرکتهای جدید فینتک برای تحول ایدهها به شیوههای کاربردی مربوط به دادهها باید فراتر از رابطهای برنامهنویسی حرکت کنند و به این واقعیت پی ببرند که هوش انسانی چگونه میتواند فرصتها و چالشهای سناریوهای خدمات جدید را شکل دهد.
نباید فراموش کرد که استانداردهای باز نمیتوانند به تنهایی اطلاعات را به ارزش بدل کنند؛ بلکه این نقش را باید مردم بازی کنند؛ بنابراین اگر بانکداری باز قرار باشد استانداردهایی را برای تبادل دادهها ایجاد کند، قدم اول ایجاد اعتماد است. در این روند، دادهها هیچگاه ارزشی بالاتر از اعتماد مصرفکنندگان نخواهند داشت. معماران دادهها باید فراتر از محدودیتهای قانونی دادهها رفته و میان سازمانها و مشتریانشان اعتماد ایجاد کنند.
اما سرانجام بانکداری باز همچنان باز است. اکنون بیش از نگرانیهای مربوط به انطباق با قوانین و مقررات جهانی، باید به فرصتها و همچنین چالشهای پیشروی بانکها اندیشید.
ماهنامه بانکداری آینده
مترجم: فرزانه اسکندریان