پی تی ام یک بانک پرداخت بومی/تجربه متفاوت هند

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، با کاهش قیمت تکنولوژی در طول زمان وامکان‌پذیر شدن خرید تلفن‌های هوشمند در سال‌های اخیر، تعداد افرادی که از پرداخت موبایلی استفاده می‌کنند افزایش یافته است.

آمارها حاکی از آن است که در سراسر جهان در حدود 53/2 میلیارد نفر در سال 2017 از تلفن‌های هوشمند استفاده می‌کنند. در کشور هند با جمعیت حدود یک میلیارد و 340 میلیون نفر، 650 میلیون نفر از تلفن همراه استفاده می‌کنند که 300 میلیون نفر دارای تلفن همراه هوشمند هستند. اما در این کشور تنها 310 میلیون نفر حساب بانکی دارند.

با این تفاسیر پیش‌بینی می‌شود ارزش بازار کیف موبایلی هند تا انتهای سال 2019 به 12 میلیارد روپیه برسد. زیرا کیف پول جایگزین مناسبی برای پرداخت‌های بانکی و کارتی به شمار می‌رود. گرچه کشور هند یک کشور نقدمحور بوده و بخش قابل‌توجهی از تراکنش‌ها در سال‌های گذشته از طریق پرداخت نقدی انجام می‌گرفته است، رشد پرداخت دیجیتال در این کشور و توسعه شرکت‌هایی چون پی‌تی‌ام و موبی‌ویکی با پشتیبانی‌های دولتی منجر به توسعه سریع کیف پول دیجیتال شده است.

پی‌تی‌ام، امیدی برای فرهنگ دیجیتالی هند

شرکت پرداخت موبایلی (Pay Through Mobile) که به PayTM در هند معروف است در آگوست سال 2010 توسط شرکت ارتباطات One97 به عنوان یک کیف موبایلی قابل شارژ پیش پرداختی معرفی شد. این کمپانی در خارج از دهلی نو پایه‌گذاری شد و توسط ویجای شخار شارما مدیریت می‌شود.

تنها در طی چند سال این شرکت توانست پارادایم بزرگی را ایجاد کرده و از وب‌سایت موبایلی به بزرگترین شرکت پرداخت الکترونیک کشور تبدیل شود. کیف موبایلی PayTM در سال 2013 راه‌اندازی شد و در حال حاضر نزدیک به 200 میلیون کاربر فعال دارد.

این کمپانی زیرساخت‌های اساسی خود را به گونه‌ای توسعه داد تا به کاربران اجازه پرداخت قبوض، رزرو هتل و خرید بلیط سینما، اتوبوس و هواپیما را بدهد و در بسیاری از فعالیت‌های خدمات مالی خود را وارد کند.

شرکت PayTM یکی از 11 شرکتی بود که در فوریه سال 2015 گواهی راه اندازی بانک پرداخت را از بانک مرکزی هند دریافت کرد. برای این گواهی در مجموع 41 شرکت ثبت نام کرده بودند. این شرکت پس از ایرتل دومین شرکتی بود که در زمینه بانک پرداخت شروع به فعالیت کرد.

در این شرکت به عنوان یک بانک پرداخت هر مشتری می‌تواند تنها 100 هزار روپیه به حساب خود واریز کند. این شرکت می‌تواند کارت برداشت و کارت ATM صادر کند اما امکان صدور کارت اعتباری یا کارت وام ندارد. در سال 2015 شرکت PayTM یک شرکت خدمات چندمنظوره را به ارزش 2 میلیون دلار خریداری کرد.

در سال 2016 نیز PayTM شرکت شیفو را به عنوان یک پلتفرم پیش‌بینی رفتار مشتری با ارزش 8 میلیون دلار، ادوکارت را به عنوان پلتفرم آموزش عالی و شاپ‌سیتی را به عنوان یک استارت‌آپ پرداخت الکترونیک جهت راه‌اندازی شبکه پرداخت آنلاین به آفلاین (O2O) خریداری کرد.

PayTM، راهگشای بحران مالی

سناریوی جدید هند برای حذف برخی از اسکناس‌ها از پول ملی منجر شد تا مردم بیشتر روی پرداخت الکترونیک فکر کنند و در مورد آن کنجکاو شوند تا بتوانند با سادگی بیشتری تراکنش‌های خرد خود را انجام دهند.

زمانی که دولت هند تصمیم گرفت تا تمامی اسکناس‌های قدیمی 500 و 1000 روپیه‌ای را از پول ملی حذف کند، مردم باید منتظر رسیدن هزینه‌ها و دخل و خرج خود به بیش از 1000 روپیه می‌ماندند تا بتوانند خرید و فروش خود را انجام دهند. این فرآِیندی بسیار طاقت‌فرسا برای مردم بود. در نتیجه، از زمان حذف این اسکناس‌ها مردم روی به استفاده از PayTM آوردند.

مشتریان به واسطه بحران نقدی که برایشان رخ داده بود، عمده خرید‌های خرد خود را از طریق پرداخت الکترونیک انجام می‌دادند. در نتیجه با حذف دو اسکناس کلیدی از کشور، کیف پول PayTM تنها راه مردم برای انجام تراکنش‌های خرد بود.

کیف پول الکترونیک PayTM در سال 2016 با سرعت بسیار کندی در حال رشد بود، اما رشد اصلی شرکت PayTM بعد از حذف این دو اسکناس از پول هند رخ داد. زیرا 86 درصد از اسکناس‌های کشور از دستان مردم خارج شد و دولت توانایی تزریق این مقدار اسکناس به جامعه را نداشت. در نتیجه می‌توان گفت که PayTM تنها راه گزیر مردم از شرایط نقدینگی نامناسب بود.

دارایی PayTM

اولین سرمایه‌گذاری برای PayTM در سال 2007 توسط شرکت ارتباطات One97 انجام شد و این سیستم در سال 2010 راه‌اندازی شد. در مارس سال 2015 PayTM سرمایه قابل توجهی از گروه علی‌بابا دریافت کرد و این شرکت 25 درصد از دارایی PayTM را از شرکت ارتباطات One97 خریداری کرد.

در حال حاضر کل ارزش PayTM بالغ بر 46 میلیارد و 370 میلیون روپیه است که بیش از 40 درصد آن توسط شرکت علی بابا از شرکت ارتباطات One97 خریداری شده است.

در مرحله اول، PayTM سرمایه اولیه خود را از علی‌پی دریافت کرد. سایر سرمایه‌گذاران کلیدی PayTM شامل مدیاتک، شرکای SAIF، اینتل کپیتال، سفیر ونچر، بانک سیلیکون ولی و انت‌فایننشیال بودند. این شرکت در ژانویه 2017 نزدیک به 13 هزار نیروی کاری داشت و انتظار می‌رفت تا پایان سال مالی 3000 نیروی دیگر نیز استخدام کند.

این کمپانی دارای رتبه الگزای 351 بوده و اولین شرکت با بیش از 100 میلیون کاربر در کشور هند است.این کمپنی سرمایه‌گذاری قابل توجهی روی برنامه‌های Tap Chief، Jugnoo، LogiNext Solutions، Little و Gadgets 360 کرده است.

جایگاه PayTM در توسعه هند پس از حذف اسکناس

همانطور که گفته شد، تا اواسط سال 2016 رشد PayTM بسیار کند بود، گرچه استفاده از کیف پول PayTM در حال گسترش بود، اما سرعت کندی داشت. در تاریخ 8 نوامبر 2016 دولت هند تصمیم به حذف دو اسکناس پرمصرف 500 و 1000 روپیه از سیستم اسکناس و مسکوک گرفت.

اما دیگر دولت هند قادر به جایگزینی مقدار قابل توجه این اسکناس در جامعه نبود. در نتیجه چند ماه بعد فاصله زیادی بین میزان عرضه و تقاضای اسکناس‌های جدید به وجود آمد. در نتیجه مردم به ناچار روی به کیف‌های پول الکترونیک و این قبیل تراکنش‌ها آوردند.

در همان زمان، فروشگاه‌ها و مغازه‌ها نیز به سرعت سیستم دریافت کیف پول الکترونیک را راه‌اندازی کردند. در این زمان کمپین PayTM از فرصت بهترین استفاده را برد و جای خود را در جامعه باز کرد.

سرمایه‌گذاری قابل توجه شرکت همزمان با حذف اسکناس توسط دولت منجر به این شد که کیف پول PayTM به پر طرفدارترین کیف پول در کشور هند تبدیل شود. در سال 2016 شرکت PayTM سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی نیز به عنوان حامی اول تیم کریکت هند کرد که به واسطه همزمانی بسیاری از مسابقات کریکت با حذف اسکناس، این کار منجر شد تا PayTM جایگاه خاصی در ذهن مردم باز کند.

قبل از حذف اسکناس‌ها، مردم تنها روزانه 404 میلیون روپیه به کیف پول خود واریز می‌کردند، اما پس از حذف اسکناس‌ها این رقم به یک میلیارد و 500 میلیون روپیه رسید. میانگین موجودی کیف‌های پول نیز از 65 روپیه به 228 روپیه افزایش یافت.

در نوامبر سال 2016 نیز شرکت 150 هزار فروشگاه را به شبکه خود اضافه کرد و این شبکه را به یک میلیون فروشگاه رساند. پس از حذف اسکناس‌ها میزان تراکنش‌های PayTM به 5 میلیون در هفته رسید که تقریبا با مجموع تراکنش‌های کارت‌های اعتباری و برداشت یکسان بود.

PayTM برای افزایش دسترسی، شرکت 20 هزار فروشنده خدمات PayTM را در 650 منطقه از هند از دسامبر 2016 تا ژانویه 2017 (در طی دو ماه) استخدام کرد. همچنین برای مدیریت تراکنش‌های افزوده شده، PayTM 1300 سرور جدید خریداری کرد و ظرفیت شبکه را به 10 میلیون تراکنش در روز رساند. به عبارت دیگر، شرکت ظرفیت شبکه خود را در مدت بسیار کوتاهی به دو برابر افزایش داد.

در ماه مارس 2017، دولت هند دوباره 85 درصد از اسکناس‌هایی که از سطح کشور جمع آوری کرده بود را دوباره به بازار تزریق کرد. در نتیجه استفاده از کیف پول الکترونیک PayTM کاهش یافت. با این حال، بواسطه وجود شرکت‌هایی همچون PayTM بخش تجارت الکترونیک هند از سال 2009 میانگین رشد مرکب سالانه 34 درصد را تجربه کرد.

همین امر منجر شد تا برخی از بخش‌های دولتی هند نیز به سرعت به تجارت الکترونیک روی آورده و به شریکی برای PayTM تبدیل شوند.

کمپانی‌هایی همچون PayTM کشور هند را به کشوری دیجیتالی تبدیل کرده‌اند و فساد را در جامعه آن کاهش داده‌اند. با ورود شرکت PayTM به عرصه بازار، تعداد واسطه‌ها به شدت کاهش یافت زیرا سیستم PayTM از شفافیت بالایی برای شناخت فروشندگان برخوردار بود.

دولت نیز از پرداخت مالیات‌ها اطمینان حاصل می‌کرد، زیرا زمانی که اطلاعات تراکنش‌ها به صورت آلاین در دسترس بود، امکان فرار مالیاتی وجود نداشت. در نتیجه تجارت الکترونیک کشور به زیرمجموعه بخش فناوری اطلاعات کشور تبدیل شد.

این بخش به تنهایی سهم قابل‌توجهی در افزایش تولید ناخالص داخلی کشور از 2/1 درصد در سال 1998 به 5/7 درصد در سال 2012 داشت.

طبق آمارهای NASSCOM درآمد کل بخش فناوری اطلاعات کشور هند در سال 2015 بالغ بر 147 میلیارد دلار بود، در صورتی که درآمد بخش صادرات در همان سال تنها 99 میلیارد دلار و بخش تولید داخلی تنها 48 میلیارد دلار بود که البته با ورود PayTM به عرصه، رشدی 13 درصدی را تجربه کرده بود. بنابراین شرکت PayTM به تنهایی نقش قابل‌توجهی در اقتصاد کشور هند داشت.

دستاوردها و چشم‌انداز

با زیرساخت اینترنتی برای دسترسی 462 میلیون نفر در سال 2016 که تا سال 2018 به بیش از 700 میلیون نفر رسید، هند به بزرگترین بازار تجارت الکترونیک تبدیل شد.

این کشور دومین کشور بزرگ از نظر تعداد کاربران اینترنتی بود، اما نرخ نفوذ تجارت الکترونیک در کشور بسیار پایین بود. ارزش بازار تجارت الکترونک در هند در سال 2009 به حدود 9/3 میلیارد دلار و در سال 2013 به 6/12 میلیارد دلار رسید، بنابراین این کشور ظرفیت بالایی در توسعه تجارت الکترونیک دارد.

تجارت الکترونیک هند تا سال 2015 منزل غول‌های پرداختی همچون فلیپ کارت و اسنپ دیل به همراه غول آمریکایی آمازون بود. زمانی که PayTM در حال رشد بود، این شرکت‌ها ریشه‌های خود را در عمق بازار هند فرو برده بودند.

این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری قابل توجهی روی ساخت زنجیره تامین و بخش راهبردی و پشتیبانی از مشتری کرده بودند. بنابراین، تاکنون این شرکت‌ها آنقدر از PayTM جلوتر بودند که تنها استراتژی بدون کمیسیون PayTM نمی‌توانست رشد این شرکت را تضمین کند.

این شرکت نیز باید سرمایه‌گذاری راهبردی قابل‌توجهی در زمینه افزایش سرعت خدمات و کاهش مشکلات مشتریان داشته باشد. علاوه بر این، علاقه غول‌های بزرگی همچون علی بابا به بازار هند تهدیدی جدی برای آینده این شرکت به حساب می‌آید.