«پرداختیاران» اتفاقِ خوب صنعت پرداخت در سال ۹۷
پرداختیارها، به عنوان حلقه اتصال استارتاپهای حوزه فینتک و شرکتهای ارائه کننده خدمات پرداخت PSP، با کسب حمایت از دولت، بانک مرکزی و شاپرک، امروز به نماد فناوریهای نوین مالی در کشور تبدیل شدهاند.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، «PSPها پاسخگوی کسب و کارهای جدید نیستند و پرداخت یاری باید شکل بگیرد.» این جمله را می توان اصلیترین دلیل شکست انحصار چند ساله شرکتهای ارائه کننده خدمات پرداخت خواند، جایی که راه برای ورود فناوریها و نوآوریهای جدید در عرصه ارائه خدمات پرداخت و دیگر سرویسهای بانکی به شهروندان هموار و تحول قابل توجهی در این عرصه ایجاد شد.
جوانان استارتاپی به ویژه فعالان حوزه فینتک راه سخت اما شیرینی را در سال 97 طی کردند، در خرداد ماه با مصوبه هیئت دولت، به رسمیت شناختن آنها کلید خورد، در ماههای پس از آن سه ویرایش از ضوابط و قوانین این حوزه از سوی بانک مرکزی منتشر و در نهایت در شهریورماه تفاهم نامه پرداخت یاری میان شرکت پرداخت الکترونیک کارت (شاپرک) و 16 شرکت استارتاپی ارائه کننده خدمات پرداخت به امضا رسید. پرداخت یاران، شرکتهای استارتاپی ارائه کننده خدمات مالی بر بسترهای فناوریهای نوین هستند.
در ادامه این گزارش به مهمترین اتفاقات پیرامون شکل گیری پرداخت یاری در سال 97 نگاهی میاندازیم:
تصویب شکست انحصار، گام نخست ورود پرداخت یاران
بیش از یک دهه است که 12 شرکت ارائه کننده خدمات پرداخت الکترونیک با مجوز رسمی بانک مرکزی مشغول ارائه سرویسهای بانکداری الکترونیک به مشتریان خود هستند و خدمات مختلف از جمله ارائه درگاههای پرداخت و نصب دستگاه POS را ارائه میکنند. خرداد ماه امسال اما با مصوبه هیئت دولت این انحصار شکسته شد و 6 شرکت پرداخت یاری وارد عرصه ارائه خدمات بانکی و پرداخت بر بسترهای جدید و با تکیه برفناوریهای نوین شدند.
با تصویب هیات دولت در جلسه پنجم خردادماه سال جاری، بانکها و شرکتهای ارایهدهنده خدمات پرداخت (PSP) موظف شدند ظرف حداکثر سه ماه دسترسی به خدمات بانکی برای شرکتهای خدمات فناوری مالی (فنمها) را فراهم آورند. بر اساس این مصوبه، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است چارچوب ها و ضوابط بانکی پرداخت خرد، کیف پول الکترونیک و پرداخت های مبتنی بر انواع فناوری ها را با رعایت مفاد این تصویب نامه و قوانین و مقررات مربوط ظرف یک ماه از ابلاغ این مصوبه تدوین و ابلاغ کند.
با وجود اینکه این مصوبه موافقان و مخالفانی داشت اما نگاه کلی صنعت به آنها مثبت بود و فعالان این عرصه بر این باور بودند که ورود پرداخت یاران نه تنها موجب پویایی و توسعه ارائه خدمات بانکی به مشتریان می شود بلکه نیازهای بیشتری را نیز پاسخگو خواهند بود و سهم بازار مختص خود را خواهند داشت.
مهر تایید شاپرک بر فعالیت پرداخت یاران
روند اجرایی ورود و به رسمیت شناختن پرداخت یاران در تابستان گذشته سپری شد و 3 ویرایش از ضوابط و قوانین آنها از سوی بانک مرکزی منتشر شد. بانک مرکزی در نهایت در ۲۷ مردادماه سند نهایی پرداخت یاران را منتشر کرد و به فعالیت کسبوکارها نوآورانه رسمیت بخشید. بر همین اساس، یازدهم شهریور ماه تفاهم نامه ای برای مجوز فعالیت پرداخت یاری برای 6 شرکت فین تکی از سوی بانک مرکزی و با تایید شاپرک به عنوان رگولاتوری صادر شد و فعالیت این شرکتها به صورت رسمی در صنعت پرداخت آغاز شد.
محسن قادری، مدیرعامل شرکت شاپرک در مراسم امضای این تفاهمنامه گفت: این توقع که نوآوریها و کسبوکارهای جدید در انتظار قوانین و مقررات بمانند، از اساس توقع و خواستهای است ناشدنی و نادرست. این قانونگذارها و تدوین کنندگان مقررات هستند که باید با سرعت و در عین دقت، ضمن حفظ اصول کسبوکار، چارچوبهای لازم را برای صیانت از حقوق تمامی ذینفعان ترسیم و بر عمل در همان خطوط نظارت کنند.»
روال کار بانک مرکزی در صدور مجوز پرداخت یاری به متقاضیان، به این صورت است که رگولاتور صنعت پرداخت در قالب عقد تفاهمنامه و نه دریافت مجوز، فعالیت پرداخت یاری را میان شرکتهایی که صلاحیت فنی و قانونی آنها برای انجام این عملیات از سوی نهاد ناظر صنعت پرداخت احراز شده و تستهای عملیاتی این نهاد نظارتی را با موفقیت پشت سرگذارنده اند، صادر میکند.
با امضای این تفاهم نامه فعالیت رسمی ۶ شرکت جهان ارتباط نکا، توسعه فناوری و تجارت کارن، اندیشه هوشمند رایان پارسی، همراه پرداز زرین، هدایت هوشمند قرن و همچنین باهمتا در صنعت پرداخت بهعنوان پرداخت یار آغازشد، امروز تعداد آنها به 16 پرداخت یار رسیده است و آنطور که محمدرضا عباسی، مدیر نظارت بر شبکه پرداخت (شاپرک) در میزگرد «جایگاه و نقش پرداخت یاران در اکوسیستم پرداخت خرد» که بهمن ماه در محل مرکز فابا برگزار شد اعلام کرد، قرار است تعداد پرداخت یاران تا 6 ماه آینده به بیشتر از 100 عدد برسد.
حواشی پرداخت یاری؛ از رقابت با PSPها تا کارمزدخواهی
در حدود 6 ماه از آغاز رسمی فعالیت پرداخت یاران در صنعت پرداخت کشور میگذرد، در همین مدت کوتاه، حواشی زیادی پیرامون فعالیت این بازیگران جدید و جوان ایجاد شده است، رقابت با PSPها و ورود به عرصه فعالیت شرکتهای خدمات پرداخت تا کارمزد خواهی، همگی منجر به آن شد که پرداخت یاران همچنان نتواننند اهمیت و تاثیرگذاری نقش خود در عرصه پرداخت یاری را درک و جایگاه واقعی خود را پیدا کنند.
اما سوالی که بیشتر از هرچیز دیگری ذهن بسیاری از فعالان این عرصه را به خود مشغول کرده، این است که پرداخت یاران و PSPها بایکدیگر رقیب هستند یا دوست و اساسا پرداختیاران با چه هدفی وارد این حوزه کاری از صنعت پرداخت شدهاند؟
نوروزی، مدیرعامل شرکت پرداخت الکترونیک فنآوا کارت در میزگرد جایگاه و نقش پرداخت یاران، در پاسخ به این سوال میگوید: ما به عنوان شرکت PSP با مشکلاتی مواجه هستیم، بسیار بزرگ شدهایم و جواب فین تکها و استارتاپ ها را نمیدهیم.برخی از PSPها ادعا می کنند که خدماتی که فین تک ها می توانند ارائه دهند را می توانند ارائه کنند ولی با چه سرعتی؟آیا شرایط بازار امروز جوابگوی سرعتی که شما دارید است؟ معتقدم که نه. شعار فن آوا کارت این است که برای هر کسب و کار یک راه کار وجود دارد. ما پاسخگوی کسب و کارهای جدیدی که ایجاد می شود نیستیم و پرداخت یاری باید شکل بگیرد.
عباسی، مدیرنظارت بر شبکه پرداخت نیز در این رابطه گفت: شرکتهای PSP یک سری خدمات ارائه میکردند، اما یک سری خدمات احتمالا برای آنها جذابیتی ندارد و یا در هزینه و فایده آنها موضوعیت ندارد. از سوی دیگر، برخی از پرداخت یارها سرویس های نو و تازه ای ارائه میکردند و جای آنها در صنعت پرداخت خالی بود و به همین ترتیب پرداخت یاری شکل گرفت و صرفا این نبود که چند جوان در حال ارائه خدماتی هستند بلکه سرویس های قشنگی ارائه میکنند که نیاز هستند به این صنعت اضافه شوند.
آنچه که روشن است این است که نقش و جایگاه پرداخت یاران و همچنین اهمیت فعالیتهای آنان، آنچنان که باید نه تنها از سوی دیگر نهادهای دخیل در این مساله بلکه از سوی خود آنها نیز به درستی درک و تبیین نشده است، شاپرک اخیرا در نامهای اعلام کرد که پرداخت یاران باید تنها از عبارتهای تعیین شده از سوی بانک مرکزی برای معرفی خود استفاده کنند، برخی از PSPها به مقابله با پرداخت یاران اقدام کردهاند و برخی دیگر چوب لای چرخ فعالیت آنها گذاشتهاند، موضوعی که نشان میدهد راه طولانی برای تببین جایگاه و نقش پرداختیاران در صنعت پرداخت پیش روی بازیگران مختلف این حوزه وجود دارد، و میسر شدن این راه امکان پذیر نیست مگر با همراهی و همکاری دیگر بازیگران قدیمی و فعال اکوسیستم پرداخت کشور.
منبع: فابانیوز
گزارشی از: خدیجه غبیشاوی