شرکت های پرداخت در مسیر سرمایه گذاری/کورس های پر رنج

به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، صنعت پرداخت یکی از صنایع نوپا به شمار می‌رود که براساس آمار‌ها بیشترین رشد را در میان صنایع گوناگون به خود اختصاص داده است. گسترش قابل توجه خدمات این صنعت به اقشار مختلف در سطوح کلان و خرد و همچنین رشد قابل توجه ارزش و سودآوری شرکت‌های این حوزه نشانه‌هایی آشکار بر این موضوع هستند.

اما واقعیت آن است که صنعت پرداخت در ایران ظرفیت بالایی داشته و هنوز در زمره صنایع رو به رشد به شمار می‌رود. وابستگی بسیاری از شرکت‌های به بانک‌ها باعث شده بسیاری از این شرکت‌ها بانک همگروه خود را یک مشتری دائمی دانسته و تلاش چندانی برای ارتقای کیفیت خدمات و نوآوری برای گسترش بازار خود نداشته باشند.

از سوی دیگر بسیاری از بانک‌ها نیز ترجیح می‌دهند در مقطع زمانی کنونی به اولویت‌های کوتاه‌مدت‌تری نسبت به سرمایه‌گذاری در حوزه پرداخت بپردازند. این موضوعات موجب شده تا روند تزریق سرمایه به صنعت پرداخت در چشم‌انداز این صنعت و سهم هر یک از شرکت‌ها از آن به موضوعی حیاتی تبدیل شود. بدون‌شک، فارغ از وضعیت کنونی شرکت‌ها، برندگان صنعت در سال‌های آینده شرکت‌هایی هستند که در حال حاضر سرمایه‌گذاری بیشتری در زمینه‌های سخت‌افزار، نرم‌افزار و البته تحقیقات و توسعه داشته باشند.

با توجه به اهمیت موضوع سرمایه‌گذاری در صنعت پرداخت این گزارش بر آن است تا میزان سرمایه‌گذاری شرکت‌های گروه در ماه‌های اخیر را مورد بررسی قرار دهد. به دلیل عدم دسترسی به صورت‌های مالی تمامی شرکت‌های گروه تنها شرکت‌های پرداخت فعال در بورس مورد بررسی را گرفته‌اند.

بخش عمده از سرمایه‌گذاری در صنعت پرداخت باید در زمینه سخت‌افزار و زیرساخت انجام گیرد تا بستر لازم برای توسعه فعالیت‌های شرکت در سال‌های آینده فراهم شود. نمودار 1 مانده دارایی شرکت‌های حوزه پرداخت پایان سال قبل و نیمه نخست سال جاری را نشان می‌دهد.

علاوه بر سخت‌افزار، بخشی از سرمایه مورد نیاز در صنعت باید در حوزه نرم‌افزار انجام گیرد. بررسی ساختار دارایی شرکت‌ها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در این زمینه در قیاس با سخت‌افزار بسیار ناچیز است. این موضوع نیاز مبرم صنعت به سرمایه‌گذاری هر چه بیشتر در این حوزه را نشان می‌دهد که شرکت‌ها تاکنون به هر دلیل در این زمینه کوتاهی کرده‌اند. آنچه مسلم است هر چه سرمایه‌گذاری بیشتری در این زمینه انجام شود شرکت در سال‌های آینده می‌تواند سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهد.

بر اساس نمودار 3 شرکت‌های پرداخت به صورت میانگین حدود 40 درصد از دارایی‌های تحت پوشش خود را در سخت‌افزار سرمایه‌گذاری می‌کنند. این در حالی است که سهم نرم‌افزار از کل دارایی این شرکت اغلب زیر یک درصد است.

برخی از شرکت‌ها نیز علاوه بر سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، سهام شرکت‌های دراین حوزه را در تملک داشته یا اقدام به تاسیس زیرمجموعه‌هایی برای پیشبرد اهداف خود نموده اند. در ادامه نوشتار شرکت‌های حوزه پرداخت از حیث سرمایه‌گذاری به اجمال بررسی شده‌اند.

به‌پرداخت ملت: این شرکت در میان شرکت‌های مورد بررسی بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را در حوزه سخت‌افزار انجام داده است. بخش عمده سرمایه‌گذاری‌های این شرکت در بخش سخت‌افراز به دستگاه‌های کارت خوان مربوط می‌شود که باعث شده به لحاظ تعداد و مبلغ تراکنش این شرکت بیشترین سهم بازار حوزه پرداخت را به خود اختصاص دهد. با این وجود به نظر می‌رسد شرکت به لحاظ نرم‌افزاری آن چنان که می‌باید پیشرفتی نداشته است. میزان سرمایه‌گذاری در این زمینه و مقایسه آن با دیگر شرکت‌ها موید این موضوع است. شاید بتوان هم گروه بودن با دیگر شرکت‌های نرم‌افزاری در زیرمجموعه بانک ملت و سپرده شدن فعالیت‌های نرم‌افزاری به این شرکت‌ها را دلیلی بر این موضوع دانست.

تجارت الکترونیک پارسیان: برخلاف به‌پرداخت ملت، به نظر می‌رسد شرکت تجارت الکترونیک پارسیان تمرکز خود را بیشتر بر روی نرم‌افزار قرار داده است. تخصیص میزان کمتری از دارایی‌ها به سخت‌افزار نسبت به سایر شرکت‌ها مورد بررسی دلیلی بر این مدعاست. براساس بررسی‌ها، تجهیزات مخابراتی و کامپیوتری بخش عمده این دارایی‌ها را تشکیل می‌دهد. اما برخلاف سایر شرکت‌ها سرمایه‌گذاری چندانی در حوزه پایانه‌های فروش انجام نشده است. با این حال مانده سرمایه‌گذاری شرکت در بخش نرم‌افزار در مقایسه با سایر شرکت‌های هم گروه بیشتر است.

علاوه بر سرمایه‌گذاری‌های مستقیم در عرصه فناوری اطلاعات، شرکت تجارت الکترونیک پارسیان سهام شرکتی به نام «تابان آتی پرداز» را نیز در تملک خود دارد که موضوع فعالیت اصلی آن به شرح زیر است:
تولید، مدیریت، تجاری‌سازی، بازاریابی و پشتیبانی خدمات پرداخت مبتنی بر موبایل و اپلیکیشن‌های موبایلی
ارائه زیرساخت‌های انجام خدمات پرداخت موبایلی شامل کیف پول، راه‌حل‌های پرداخت مبتنی بر QR، راه‌حل‌های پرداخت مبتنی بر NFC و… (به منظور بهره‌برداری در گروه شرکت‌های داده‌پردازی بانک پارسیان و همچنین شبکه دارندگی و پذیرندگی گروه پارسیان)
تولید اپلیکیشن‌های پرداخت موبایلی سفارش‌گذاری شده از شرکت‌های گروه

به علاوه، شراکت بین 20 تا 45 درصدی این شرکت با گروه داده‌پردازی پارسیان در سهام شرکت‌های زیرمحموعه این گروه باعث شده تجارت الکترونیک پارسیان بتواند در مسیر پیشرفت خود از پتانسیل‌های بالقوه و بالفعل این شرکت‌ها نیز استفاده کند.

کارت‌های اعتباری ایران کیش: بر اساس بررسی‌های انجام شده شرکت ایران‌کیش تنها شرکتی است که در 6 ماهه نخست سال سرمایه‌گذاری‌های جدیدی در هر دو حوزه نرم‌افزار و سخت‌افزار انجام داده است. در این شرکت نیز دستگاه‌های پایانه فروش بخش عمده‌ای از سخت‌افزار را به خود اختصاص داده‌اند. گستردگی شعب بانک تجارت و همچنین ارتباطات تجاری این شرکت با سایر بانک‌ها موقعیت بسیار مناسبی را در اختیار این شرکت قرار داده است. لذا به نظر می‌رسد با سرمایه‌گذاری‌های بیشتر شرکت ایران کیش می‌تواند جایگاه خود در میان رقبا را به راحتی ارتقا دهد.

آسان پرداخت پرشین: براساس بررسی‌های انجام شده در صنعت پرداخت، آپ بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را در سال‌های اخیر داشته است. موضوعی که باعث شده این شرکت علیرغم عدم تعلق به هیچ یک از بانک‌ها و همچنین نوپا بودن در مقایسه با اغلب شرکت‌ها جای خود را به سرعت باز کند. افزایش چشمگیر دستگاه‌های پایانه فروش و استفاده روزافزون از پذیرنده‌های این شرکت گواهی بر این مدعاست. از این رو شاید بتوان این شرکت را نمونه‌ای از سرمایه‌گذاری موفق و دوراندیشانه در صنعت پرداخت دانست. صورت‌های مالی شرکت نشان می‌دهد آپ در نیمه نخست سال جاری در حوزه سخت‌افزار بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را نسبت به شرکت‌های رقیب انجام داده است. بخش عمده سخت‌افزار این شرکت نیز به دستگاه پایانه فروش مربوط می‌شود. همچنین بر اساس بررسی‌ها شرکت آسان‌پرداخت پرشین دو شرکت در زیرمحموعه خود دارد که بنا به ماهیت آنها، فعالیت این شرکت‌ها در زمینه فناوری اطلاعات نیست.

پرداخت الکترونیک سامان: این شرکت به همراه سایر شرکت‌های همگروه، بانک سامان را به یک بانک پیشرو درخصوص بانکداری الکترونیک تبدیل کرده است. صورت‌های مالی این شرکت نشان می‌دهد سپ سرمایه‌گذاری در هر دو حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار را در برنامه دارد. بخش اصلی سخت‌افزار این شرکت به دستگاه‌های کارت خوان‌ها مربوط می‌شود که براساس آمار‌ها تعداد آنها به بیش از 800 هزار دستگاه می‌رسد. در حوزه نرم‌افزار نیز شرکت با راه‌اندازی سامانه پذیرنده 724 خود را در زمره سه شرکت بزرگ کشور در این حوزه قرار داده است. همگروهی این شرکت با شرکت‌های متعدد در حوزه فناوری اطلاعات در زیرمجموعه بانک سامان فرصتی مغتنم در اختیار سپ قرار داده است.

فناوا کارت: این شرکت متعلق به گروه فن‌آوا است. براساس بررسی‌های به عمل آمده فناوا کارت در مقایسه با شرکت‌های گروه، بیشترین سهم از دارایی‌های تحت تملک خود را به سرمایه‌گذاری در حوزه نرم‌افزار اختصاص داده است. در طی شش ماهه منتهی به خرداد ماه 97 شرکت فناوا اقدام به سرمایه‌گذاری به مبلغ 52 میلیارد ریال در حوزه سخت‌افزار کرده است. بخش عمده دارایی‌های فیزیکی این شرکت به تجهیزات و پایانه‌های فروش مربوط می‌شود. هم گروه بودن با سایر شرکت‌های گروه فن‌آوا این امکان را به این شرکت داده تا بتواند در سال‌های آینده سهم خود را از بازار در صنعت پرداخت بهبود بخشد.

منبع: ماهنامه بانکداری آینده شماره 38