آستانه‌های تحمل ریسک در بازار ایران
شاید رسانه‌های داخلی و خارج از ایران هر یک بنا بر دلمشغولی خویش سعی می‌کنند تا وجهی از ابعاد مثبت یا منفی روابط بین‌الملی ایران را برجسته کنند؛ بر همین اساس اغلب یافتن تصویر درست و واقعی از بازار ایران و ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در این اکو‌سیستم به سختی ممکن می‌شود. اما در این میان هستند، محققانی که تلاش می‌کنند تا از رسانه‌ها فراتر رفته و شاخص‌های کلیدی زیست بوم اقتصادی ایران را جستجو و پیدا کنند. در این نوشتار تلاش بر آن است که علاوه بر تعیین شاخص‌های مهم در اکو‌سیستم اقتصادی ایران، عوامل موثر ب
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، سر مقاله محمود فراهانی، مدیر مسئول و سردبیر ماهنامه بانکداری آینده را می خوانید.
تبارشناسی قوم ایرانی
در ادبیات ایرانی بیتی بدین مضمون وجود دارد: «بنی آدم اعضای یک دیگرند که در آفرینش ز‌یک گوهرند/چو عضوی به‌درد آورد روزگار، دگر عضوها را نماند قرار» می‌توان این بیت را ادامه راه حرکتی دانست که کورش کبیر در زمان حیات خود در 2500 سال پیش در پیش گرفته بود. در آن زمان که برده داری به عنوان هنجار اجتماعی در بسیاری از جوامع عرف بود، کورش کبیر نه تنها برده داری را نفی کرد بلکه بردگانی را که در آشور و ایلام بودند نیز آزاد کرد تا به ملل خود بازگردند. علاوه‌بر این در منشوری که وی نگاشت، احترام به عقیده افراد و فرهنگ اقوام مختلف به عنوان دو رکن اساسی در نظرگرفته شد؛ این موضوع نشانگر آن است که تبار ایرانی بر پایه اخلاق و نوع دوستی و احترام به عقاید و فرهنگ‌های مختلف بنا نهاده شده است. بر همین اساس زمانی که به تبارشناسی ملت ایران، مرکب از اقوام و زبان‌های مختلف می‌پردازیم، طبعا چراغ راه ما افرادی چون کورش و شاعرانی چون سعدی شیرازی هستند که همواره بر اهمیت اخلاق و احترام به افراد مختلف با قومیت‌های گوناگون تاکید می‌ورزند. به این ترتیب بهتر است کسانی که می‌خواهند، درباره ایران مطالعه کنند لاجرم به تبارشناسی آن نیز بپردازند. تبار اصیل ایرانی رفتاری اخلاق‌مند است که احترام به حقوق دیگری در اصول اساسی مبادلات وی قرار دارد. در نتیجه چنین خصیصه بارزی می‌تواند حس اعتماد آن کسانی که با نگاهی بلند‌مدت به ارتباط با ایران می‌نگرند را برانگیزاند.
جغرافیایی منحصر به فرد
کشور ایران علاوه بر اینکه به عنوان گذرگاه بین شرق و غرب تلقی می‌شود در عین حال در همسایگی خود بیش از 13 کشور با آداب و رسوم مختلف را دارد. کمتر کشوری را می‌توان مثال زد که چنین جغرافیای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای را در اطراف خود داشته باشد. حدود 16 کشور با ایران مرز مشترک خاکی و آبی دارند. در این میان 14 کشور به صورت مستقیم با ایران همسایه هستند که این جایگاه نشانگر خوان گسترده ایران برای جذب سرمایه‌های مختلف است. وجود دو بستر آبی و دریایی مناسب با ترکیب بازارهای متفاوت، یکی دریای خزر و دیگری خلیج‌فارس و دریای عمان از جمله مختصاتی است که کمتر مشابه آن را در میان سایر کشورها پیدا کنیم. این ترکیب جغرافیایی ویژه ایران را از پنج شاهراه بزرگ اقتصادی شامل بانکی و پرداخت، تولید، صنعت توریسم و تکنولوژی سفر، فناوری‌های اطلاعاتی، انرژی‌ها اعم از تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر و…برخوردار کرده است.
ضرورت نوآوری
تردید نیست که کشورایران شرایط خاص و ویژه‌ای را در حوزه‌های مختلف داراست. اعتقاد بر اصل دیپلماسی و تعامل سازنده در سپهر سیاست و تاکید بر مباحث مربوط به توافقات بین‌المللی بزرگ از «گفتگوی تمدن‌ها» تا «برجام» که همه و همه تنها بر پایه صلح‌طلبی و صلح‌جویی در عرصه‌های بین‌المللی مطرح شده‌اند، باعث شده تا ایران در جامعه جهانی و از منظر سیاسی جایگاه خاصی را پیدا کند. بر همین اساس نیاز است تا برای به دست آوردن اعتماد لازم برای ورود به جمع سرمایه‌گذاران ایرانی، این کشور را با تامل بیشتر و فارغ از هرگونه پیش‌داوری و جهت‌گیری منفی، به صورت خاص مطالعه کرد. در مقابل، برقراری ارتباط ویژه با ایران از سوی کشورهای دوست، نیازمند استفاده از نوآوری‌ها در عرصه‌های مختلفی همچون تدوین مقررات خاص، نوآوری در مطالعات و مدیریت ریسک، نوآوری در نحوه مذاکرات و همچنین استفاده از ساختارهای نوین سرمایه‌گذاری است. طبیعی است کسانی که قائل به ارائه این نوآوری نباشند، پشت درهای یاس خودساخته ناشی از منفی نگاری‌های رسانه‌ای خواهند ماند و درهای باز سرمایه‌گذاری تنها آنهایی را به سمت فرصت‌های مناسب سوق خواهد داد که در این عرصه دست به خلاقیت می‌زنند.
واقع‌گرایی رهبران
تجربه نشان داده که رهبران ایران در نهایت امر واقع‌گرا هستند، این واقع‌گرایی به سرمایه گذران نوید آن را می‌دهد که حضور در ایران نیازمند شکیبایی است. شاید به زعم برخی،چرخه دموکراسی در ایران نیاز به روغن کاری داشته باشد،اما مهم آن است که مردم سالاری به عنوان «کلان روند» در تعیین سرنوشت ملت، تاکنون با وجود برخی نقدها،اصالت نسبی خود را حفظ کرده است و مسیرطی‌شده طی سالیان گذشته می‌تواند نوید‌بخش آن باشد که فرایندهای دموکراتیک در ایران به مرور زمینه تسهیل عناصر سخت را فراهم خواهد کرد و آینده بر مدار مدارا و مسیر آرا ی ایرانیان رقم می‌خورد. اگر بپذیریم که دموکراسی هم هر از گاهی اشتباه می‌کند- همانگونه که در آمریکا با انتخاب ترامپ شاهد چنین اتفاقی بودیم، در ایران نیز گاهی ممکن است دموکراسی به اشتباه انتخاب کند- اما نکته مهم آن است که فرایندهای مردم سالار این فرصت را دارند که اشتباهات خود را اصلاح کرده و تعداد غلط‌های دیکته شان را به حداقل برسانند. بدون شک در چنین جوامعی برای کسب موفقیت نیازمند شکیبایی بیشتر و تعاملات سازنده‌ای بین بازیگران داخلی و خارجی هستیم و یقین داریم
تجربه تاریخی
تجربه تاریخی نشان می‌دهد که ایرانیان تجارت با اروپا را بیشتر ترجیح می‌دهند تا تجارت با کشورهای چون روسیه، چین و امریکا. این گرایش علاوه بر این که ریشه‌های تاریخی و فرهنگی دارد علت دیگر درک متقابلی است که اغلب اروپایان درخصوص تجارت و بیزنس با ایران و بلاعکس سعی شده رعایت شود. همچنین توجه به اصل برد برد از جمله مبانی استوار در روابط تجاری بین دو طرف بوده است. در آخرین تجریه در خصوص مسائل مربوط به برجام بود که سه رئیس اتحادیه اروپا طی نزدیک به یک دهه گذشته تلاش بسیار کردند تا این سند به فرجام برسد و هنوز هم کشورهای اروپایی به عنوان مدافعان و معتقدان اصلی این سند محسوب می‌شوند. البته در مقاطعی از تاریخ روابط فراز و نشیب داشته اما این مساله بخش گریزناپذیر روابط بین‌المللی و منطقه‌ای در تمام جهان است. نکته اساسی اما همواره باید رعایت این اصل باشد که اگر سوءتفاهم بخش گریزناپذیر و خارج از اختیار روابط است اما هنر انسان‌ها و کشورهای می‌تواند در مدیریت درست این سوءتفاهم‌ها به سمت روابطی متعالی و مستحکم‌تر باشد به گونه‌ای که هر دو طرف این حساس خوب را داشته باشند که منافع مشترکشان برآورده شد.
بر همین اساس به نظر می‌رسد اروپا و ایران طی ادوار گذشته تلاش کرده اند با کمترین هزینه و زمان روابط را بهبود بخشند و در سایه این مساله تجارت خود را گسترش دهند. هم اکنون نیز فصل جدیدی از روابط با مختصات خاص به خود شکل گرفته که ضروری است هر دو طرف در مسیر منافع مشترک گامهای اساسی همراه با شکیبایی بردارند.