منابع تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی در ایران و نقش بانک‌ها در آن
تامین مالی، هنر و علم مدیریت وجه نقد است. هدف از تامین مالی، سرمایه‌گذاری، سودآوری، کاهش ریسک و برطرف کردن نیازهای اقتصادی و اجتماعی بنگاه است. سود ناشی از کسب‌وکار بنگاه، از عوامل مهم تداوم فعالیت بنگاه اقتصادی تلقی شده و منبع مهمی برای تامین مالی فعالیت‌های عملیاتی بنگاه در آینده است. از نگرانی‌های بنگاه‌های اقتصادی در جهان، تامین منابع مطلوب مالی است. هر نوع فعالیت نیاز به منابع مالی دارد. از این‌رو، منابع مالی را به شریان حیاتی بنگاه‌های اقتصادی و سازمان‌های کوچک و بزرگ تشبیه کرده‌اند.
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،تامین مالی، هنر و علم مدیریت وجه نقد است. هدف از تامین مالی، سرمایه‌گذاری، سودآوری، کاهش ریسک و برطرف کردن نیازهای اقتصادی و اجتماعی بنگاه است. سود ناشی از کسب‌وکار بنگاه، از عوامل مهم تداوم فعالیت بنگاه اقتصادی تلقی شده و منبع مهمی برای تامین مالی فعالیت‌های عملیاتی بنگاه در آینده است. از نگرانی‌های بنگاه‌های اقتصادی در جهان، تامین منابع مطلوب مالی است. هر نوع فعالیت نیاز به منابع مالی دارد. از این‌رو، منابع مالی را به شریان حیاتی بنگاه‌های اقتصادی و سازمان‌های کوچک و بزرگ تشبیه کرده‌اند. در حقیقت، هدف اصلی از هر نوع فعالیت اقتصادی سودآوری است و کسب سود بدون وجود منابع مالی امكان‌پذیر نیست.
منابع تامین مالی
شرکت‌ها در تصمیمات تامین مالی، با دو منبع تامین مالی داخلی و تامین مالی خارجی روبه‌رو هستند. وظایف اصلی مدیران، حداکثر کردن ثروت سهامداران است، تاثیر روش‌های تامین مالی و نحوه مصرف عواید حاصل از این روش‌ها بر بازده آتی سهام، برای آنان از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنین، روش تامین مالی می‌تواند بر سود هر سهم، ریسک مالی و درصد مالكیت سهامداران، تاثیر بگذارد. پژوهش‌های حسابداری، روش‌های تامین مالی بنگاه را به دو بخش داخلی و خارجی و تامین مالی بدون هزینه و با هزینه طبقه‌بندی می‌کند. واحدهای اقتصادی خصوصی و دولتی برحسب اهداف و شرایط، برای انجام فعالیت‌های عملیاتی، همواره ترکیبی از این دو را مورد استفاده قرار می‌دهند.
منابع تامین مالی داخلی (داخل شرکت)
در تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌ها، منابع تامین داخلی شرکت‌ها به‌دلیل ارزان‌تر بودن، کم‌ریسک بودن و کم‌هزینه بودن، از اولویت‌های خاصی برای تخصیص مطلوب منابع به سرمایه‌گذاری‌ها برخوردارند. مدیران بنگاه باید از میزان وجه نقد موجود و سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت نهایت بهره‌وری را به عمل آورند که برای تداوم عملیات کنونی شرکت نیاز است. برخی مواقع، وجه نقد موجود در بنگاه به تنهایی برای توسعه فعالیت‌های عملیاتی کفایت نمی‌کند. درنتیجه مدیران مجبورند تا پیشنهاد افزایش سرمایه، عدم تقسیم سود، ایجاد ذخایر و پرداخت وام از سوی سهامداران را به مجمع عمومی شرکت ارائه کنند که از ارزان‌ترین شیوه‌های تامین مالی است. انواع روش‌های تامین مالی داخلی شامل سرمایه و سهام، سود انباشته، سود سهام پرداختی، اندوخته‌های قانونی و احتیاطی، فروش دارایی‌ها، وام دریافتی از شرکا و حساب جاری شرکا است، که برای ادامه فعالیت‌های عملیاتی سرمایه با کمترین هزینه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این نوع از تامین مالی بانک‌ها نقشی در ارائه خدمات ایفا نمی‌کنند، زیرا سرمایه‌ای از خارج شرکت وارد چرخه مالی آن نشده است.
منابع تامین مالی خارجی
در بسیاری از پروژه‌های مهم بنگاه‌های اقتصادی، به دلایل زیر امكان تامین مالی داخلی وجود نداشته و در چنین شرایطی بنگاه‌ها برای تامین وجه نقد سرمایه‌گذاری و وجه نقد سرمایه در گردش و اطمینان از فروش بیشتر کالا، به تامین منابع مالی خارجی گرایش پیدا می‌کنند.
• حجم بالای سرمایه‌گذاری موردنیاز
• ریسک بالای پروژه از نظر مسائل سیاسی و اقتصادی
• حضور در بازارهای جهانی و اطمینان از فروش کالا در دیگر کشورها
• عدم کفایت اعتبارات دولتی برای تامین مالی طرح‌ها یا پروژه‌ها
• محدودیت مالی بانک‌های داخلی برای تامین مالی طرح‌ها یا پروژه‌ها
• مشارکت مالی دیگر کشورها برای تامین مالی، کاهش هزینه و ریسک سرمایه‌گذاری، دستیابی به فناوری پیشرفته، تولید انبوه و کاهش بهای تمام‌شده و دسترسی به بازارهای جهانی
• اعمال برخی از سیاست‌های پولی بانک مرکزی
گرچه شرکت‌ها در موارد مذکور به تامین مالی از منابع خارجی می‌پردازند، با این‌حال، اولین هدف آن‌ها در تامین منابع مالی فعالیت‌های خود، منابع درون‌مرزی بوده و منابع تامین مالی برون‌مرزی در مرحله بعد قرار می‌گیرد.
شیوه‌های تامین مالی خارج شرکتی شامل موارد زیر است:
• فاینانس
• ریفاینانس
• نسیه تضمین‌شده
• اعتبار خرید
• وام‌های بین‌المللی
• تجارت متقابل
• اوراق قرضه
• استقراض از بانک‌های داخلی (عقود اسلامی)
• حساب‌ها و اسناد پرداختنی
• پیش‌دریافت‌ها
• تامین مالی خارج از ترازنامه
• دریافت کمک بلاعوض از دولت
نقش بانک‌ها در تامین منابع
بانک‌ها در کشور ما یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های تامین منابع محسوب می‌شوند. براساس اظهارات رئیس‌کل بانک‌مرکزی، تا سال 1394 نزدیک به 90 درصد از تامین مالی کشور از طریق سیستم بانکی انجام گرفته است. این در صورتی است که تنها 6/7 درصد از تامین مالی از طریق بازار سرمایه انجام گرفته و 2/3 درصد از تامین مالی کشور از منابع خارجی تامین شده است.
تامین منابع زیرساخت از بانک‌ها در سال‌های اخیر
بانک‌ها از جمله مهم‌ترین منابع تامین مالی پروژه‌های زیرساختی کشور محسوب می‌شوند. براساس آمارهای ارائه‌شده توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی، تامین منابع زیرساخت کشور در سال ۱۳۹۲ در مجموع ۱۲۴ میلیارد تومان از مجرای منابع داخلی بانک‌ها صورت گرفت. در سال ۱۳۹۳ نیز مبلغ ۷۹ میلیارد تومان از منابع داخلی بانک‌ها برای ۹ متقاضی تامین اعتبار صورت گرفت. این رقم در سال ۱۳۹۴ با رشدی خوب مواجه شده و به ۲۳۶ میلیارد تومان برای ۱۶ متقاضی افزایش یافت. در سال ۱۳۹۵ نیز تا پایان ۶ ماهه نخست ۲۰۰ میلیارد تومان از محل منابع داخلی بانک‌ها برای تامین مالی ۱۰ طرح زیرساختی، تخصیص داده شد. رقمی که در قیاس با تعداد متقاضیان نشان می‌دهد که طرح‌های زیرساختی مهم و عظیمی را تحت پوشش قرار داده است.
درنهایت طبق برآوردها در کل سال ۱۳۹۵، ۳۱۲ میلیارد تومان برای ۱۵ طرح زیرساختی، تامین مالی از طریق بانک‌ها انجام شد. به این ترتیب به جز یک فقره تامین مالی ۲۰ میلیارد تومانی از طریق صندوق توسعه ملی، در مجموع سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ معادل ۷۵۱ میلیارد تومان منابع مالی ریالی از طریق منابع داخلی بانک ملی به پروژه‌های زیرساختی تزریق شد.
با توجه به آمار و ارقام ذکر شده، بانک‌ها در کشور ما تکیه‌گاه تامین منابع مالی در کشور هستند. از آنجایی که بسیاری از شرکت‌ها و پروژه‌ها تمایل زیادی برای تامین سرمایه از بازارهای مالی و سرمایه‌ای را ندارند، بیشترین فشار تامین مالی کشور بر دوش بانک‌ها است.
انتهای پیام