دستگاه مشتریمدار
به بهانه ۵۰ سالگی خودپرداز یادداشتهای زیادی نوشته شد و مراسم متعددی در کشورهای مختلف برگزار شد، حتی به جای اولین دستگاههای نصب شده، دستگاههای طلا نصب شد. اما آن چیزی که این دستگاه را مهم کرده چیست؟ و چرا برخلاف خیلی از اختراعات دیگر شاهد تغییرات خیلی زیاد در این محصول نبودیم؟ آیا ۵۰ سال بعد هم این محصول هنوز مورد استفاده قرار میگیرد یا مانند بسیاری از اختراعات دیگر به موزهها سپرده میشود؟
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، پول یکی از شگفت انگیزترین اختراعات بشر است یعنی چیزی که تجلی دهنده ارزش است و میتواند ابزار اصلی دادوستد و اقتصاد به حساب بیایید هرچند جنس آن روزگاری از فلزات گرانبها تشکیل شده بود زمانی از کاغذ و زمانی هم ممکن است به صورت الکترونیکی باشد ولی بعید است به کلی از صحنه روزگار ناپدید شود. شاید ارتباط بین خودپرداز و پول، مهمترین عامل اهمیتبخش به این محصول بوده و باعث شده خودپرداز پس از این سالها هنوز به عنوان ابزار مهمی در بانکداری به حساب بیاید. نکته دیگر این است که این محصول براساس یک نیاز واقعی و جدی پایهریزی شده است. نیاز به نگهداری امن پول و امکان دسترسی به آن در هر ساعت و زمان که مشتری اراده کند از یکسو و الزام به خودکارسازی عملیات بدون نیاز به حضور دائمی نیروی انسانی، این ابزار را به مکمل خدمات بانکداری تبدیل کرده است. مشابه این اتفاق برای صنعت خودرو نیز افتاده است. نیاز به جابهجا شدن و حملونقل منجر به اختراع اتومبیل شد و در گذر زمان تغییرات تکنولوژی منجر به تغییر کارکرد اصلی آن نشد و حتی شکل ظاهری خودرو تغییرات عمدهای نکرد.
با این توضیحات میتوان به تصور آینده این محصول پرداخت، از آنجایی که هنوز نیازی که منجر به ایجاد و تکامل این دستگاه شد کماکان به شکل قبلی خود وجود دارد، نمیتوان انتظار منسوخ شدن استفاده از آن را داشت، تنها پیشرفت تکنولوژی میتواند برخی کارکردهای جدید به این دستگاه اضافه کند. تغییرات در آینده این محصول را میتوان به شرح ذیل خلاصه کرد:
۱- ارتباط با سایر کانالهای مورد استفاده در بانکداری الکترونیک بهخصوص موبایل با توجه به فراگیر شدن ابزارهای الکترونیکی جدید و استقبال مشتریان از اینترنتبانک و موبایلبانک ایجاد خواهد شد. به عبارتی خودپرداز ابزاری هماهنگ با سایر کانالهای ارتباط با مشتری و بخشی از یک کانال عمومی خواهد بود. درخواست مشتری میتواند از روی ابزار دیگری مانند موبایل شروع شود و روی خودپرداز به پایان برسد یا از روی خودپرداز آغاز و در اینترنتبانک به سرانجام برسد. در هر حال مشتری آزادی عمل بسیار زیادی در فضای دیجیتال خواهد یافت.
۲- خودپرداز (همانطور که به عنوان یک بانکدار خودکار نامیده شده است (Automated teller machine میتواند اغلب کارهای یک شعبه را به جز خدمات تخصصی ارائه کند. خودپردازها میتوانند علاوه بر دریافت و پرداخت، عملیات چک، حوالهها، اعتبارات و بسیاری از خدمات دیگر بانکی را ارائه دهند.
۳- با توجه به تواناییهایی که این ابزار دارد میتواند بخشی از فرآیندهای کسبوکارهای دیگر را نیز انجام دهد و از آن به منظور باجههای سلف سرویس ارائه خدمات در حوزههای مختلف از دولت الکترونیک گرفته تا به عنوان صندوقدار در فروشگاهها و کسبوکارهای کوچک استفاده کرد.
۴- با وجودیکه بسیاری از ابزارها به صورت مجازی درآمده ولی هنوز خدماتی که به شکل فیزیکی تولید میشوند روی این دستگاهها قابل ارائه و بدون رقیب خواهد بود. پرداخت و دریافت پول، ارائه کارت و حتی چاپ صورتحساب از نمونه خدماتی است که در نسلهای بعدی این دستگاه نیز وجود خواهند داشت.
۵- با توجه به ضریب امنیت مناسب و امکان ارائه خدمات در همه ساعات شبانهروز فروش بسیاری از کالاها و خدمات مانند فروش سیمکارتهای تلفن همراه به این دستگاهها سپرده میشود.
۶- احراز هویت هنوز یکی از دغدغهها در ارائه خدمات بانکداری الکترونیک به حساب میآید و این کار میتواند از طرق مختلف مانند احراز هویت بیومتریک و براساس پارامترهای زیستی و منحصربهفرد انسان مانند اثر انگشت، قرنیه چشم یا حتی شناسایی صورت انجام شود یا از طریق ارتباط مستقیم تصویری با مرکز و به کمک اپراتورها صورت گیرد یا به صورت ترکیبی از ابزارها و اقدامات به این منظور انجام شود.
۷- با افزایش نسبت خودکار شدن عملیات توسط خودپردازها مساله مدیریت ریسک آنها نیز مهم میشود و مشتریان و ذینفعان در مقابل ریسکهای احتمالی باید محافظت شوند. این ابزارها بیش از هر زمان دیگر در آینده به ابزارهای مدیریت ریسک و کاهش خطرات بهخصوص انواع تقلبها مجهز خواهند شد.
با این اوصاف هرچند ممکن است خودپردازها ظاهری مدرنتر داشته باشند، سرعت عملیات آنها افزایش یافته باشد و نوع تعامل مشتری با آنها تغیییر کرده باشد ولی کارکرد اصلی خود را از دست نخواهند داد و میتوانند به عنوان بانکداری خودکار، باهوش و مشتریمدار به انجام وظیفه بپردازد.
* معاون کسب و کار شرکت ایران ارقام
منبع:ماهنامه بانکداری آینده، بخش سرمقاله