نا امید کننده
کارت‌های تراکنش‌دار چه نسبتی از کل کارت‌ها هستند؟
بانک مرکزی در حالی حکایت از صدور 344 میلیون کارت داردکه طبق گزارش‌های شرکت شاپرک تنها در حدود 63 میلیون از این تعداد کارت، فعال و تراکنش‌دار هستند به تعبیر دیگر تنها 18 درصد از کارت‌های بانکی در شبکه خرید مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گزارش بانک مرکزی در حالی حکایت از صدور 344 میلیون کارت داردکه طبق گزارش‌های شرکت شاپرک تنها در حدود 63 میلیون از این تعداد کارت، فعال و تراکنش‌دار هستند به تعبیر دیگر تنها 18 درصد از کارت‌های بانکی در شبکه خرید مورد استفاده قرار می‌گیرند.
شاید برخی از کارت‌ها در شبکه خودپرداز نیز بکار گرفته شوند اما تجربه نشان می‌دهد که صاحبان کارت اغلب از کارتی در خودپرداز استفاده می‌کنند که از همان برای انجام امور خرید نیز بکار می‌برند. لذا در یک فرایند خوش بینانه می‌توان گفت که تنها 20 درصد از کارت‌های بانکی صادر شده و در دست مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
البته تحلیل دیگر در این باب آن است که افراد از برخی از کارت‌های تحت مالکیت خود در ماه‌های مختلف استفاده می‌کنند و به این معنی نیست که اصلا استفاده نمی‌کنند.
سهم بانک‌ها از تعداد کارت‌های برداشت تراکنش‌دار و سرانه آن به خودپرداز
از بین 63 میلیون کارت تراکنش‌دار، در حدود 59 میلیون معادل 94 درصد از آنها کارت برداشت هستند. با توجه به شکل 1 بیشترین تعداد کارت برداشت تراکنش‌دار متعلق به بانک ملی با حدود 14 میلیون کارت تراکنش‌دار است. که در حدود 24 درصد از کل کارت‌های برداشت تراکنش‌دار را تشکیل می‌دهد. بانک ملت نیز با حدود 9 میلیون کارت برداشت تراکنش‌دار، 15 درصد از این کارت‌ها را در اختیار دارد. این دو بانک به همراه بانک صادرات، 50 درصد از کل کارت‌های برداشت تراکنش‌دار را به خود اختصاص داده‌اند.
کمترین تعداد کارت برداشت متعلق به بانک‌های توسعه صادرات، خاورمیانه، صنعت و معدن، کارآفرین، گردشگری، سرمایه، ایران زمین، حکمت ایرانیان و دی است.
با توجه به شکل 2 تعداد سرانه کارت‌های تراکنش‌دار به ازای خودپرداز بانک ملی بیشتر از دیگر بانک‌ها بوده و در حدود 2200 کارت است. بانک ملت نیز به ازای هر خودپرداز در حدود 1800 کارت تراکنش‌دار در کشور دارد. کمترین سرانه نیز متعلق به بانک توسعه صادرات با سرانه حدود 200 کارت تراکنش‌دار به ازای هر خودپرداز است.
سهم کارت‌های تراکنش‌دار از کارت‌های برداشت هر بانک
شکل 3 سهم کارت‌های تراکنش‌دار را از کارت‌های برداشت هر بانک نشان می‌دهد. با توجه به این نمودار بیشترین تعداد کارت برداشت توسط بانک صادرات صادر شده که در حدود 41 میلیون کارت است و در حدود 35 میلیون فقره از این کارت‌ها هیچ تراکنشی نداشته‌اند. به عبارت دیگر تنها 6 میلیون معادل 15 درصد از کارت‌های صادر شده بانک صادرات تراکنش‌دار هستند. بانک ملت نیز در حدود 35 میلیون کارت صادر کرده که تنها در حدود 9 میلیون معادل 26 درصد از آنها تراکنش‌دار هستند. بیشترین سهم از کارت‌های برداشت تراکنش‌دار متعلق به بانک ملی است که از حدود 30 میلیون کارت، 15 میلیون معادل 50 درصد تراکنش‌دار هستند. در تحلیل این رفتار می‌توان گفت بانک‌هایی که کمتر از حد متوسط یعنی 18 درصد کارت دارای تراکنش‌دارند بیشتر باید در زمینه صدور کارت دقت کنند.
سهم کارت‌های تراکنش‌دار از کارت‌های اعتباری هر بانک
شکل 4 سهم کارت‌های اعتباری تراکنش‌دار را در هر بانک نشان می‌دهد. با توجه به این شکل، کارت‌های اعتباری تراکنش‌دار عمده بانک‌ها سهم بسیار کمی از کارت‌های اعتباری صادر شده را تشکیل می‌دهد. بیشترین تعداد کارت اعتباری توسط بانک صادرات صادر شده که در حدود 370 هزار کارت است و تنها در حدود 3800 کارت معادل یک درصد فعال هستند (تنها یک درصد از کل کارت‌های صادر شده). بیشترین سهم از کارت‌های اعتباری تراکنش‌دار متعلق به بانک پاسارگاد است که از حدود 13 هزار کارت صادر شده، 10 هزار کارت تراکنش‌دار هستند. بانک ملت نیز نزدیک به 35 هزار کارت اعتباری صادر کرده است که سهم کارت‌های تراکنش‌دار تقریبا صفر است.
سهم کارت‌های تراکنش‌دار از کارت‌های خرید و هدیه هر بانک
با توجه به شکل 5 نیز عمده کارت‌های خرید و هدیه بانک‌ها تراکنشی ندارند. بر‌اساس این نمودار بیشترین کارت خرید توسط بانک ملت صادر شده که در حدود 20 میلیون کارت می‌باشد و تنها 238 هزار کارت فعال است. بانک صادرات ایران نیز در حدود 18 میلیون کارت خرید صادر کرده است که حدود 3 میلیون کارت تراکنش‌دار است. سهم کارت‌های تراکنش‌دار خرید در بقیه بانک‌ها نیز بسیار جزئی است.
منبع: ماهنامه بانکداری آینده شماره14 مهر 95