در گفتگو با ناصر حکیمی با «بانکداری الکترونیک»

 ناصر حکیمی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری بانکداری الکترونیک در پاسخ به اینکه آیا در بحث راه اندازی شاپرک  کارت واحد بانکی صادر خواهد شد گفت:کارت واحد بانکی نیست بلکه  pos واحد بانکی است.

این گفته حکیمی البته با گفته محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه با خبرنگار ما در ظاهر تفاوت دارد:بهمنی خبر از ایجاد کارت واحد بانکی داده بود.
حکیمی در ادامه صحبت های خود  افزود: تغییرات فقط راجع به pos است و راجع به کارت نیست یعنی هر مغازه یک pos دارد.

وی با طرح این سوال آیا شما در خارج چند pos  مستر کارت می بینید؟افزود : قرار است یک شرکت شبیه  ویزا یا مستر کارت وجود داشته باشد  وشرکت های psp طرف قرارداد این شرکت هستند و pos هایشان را در مراکز فروش نصب می کنند.

وبا تاکید براینکه در عین حال همه psp ها نیز می توانند فعالیت کنند خاطر نشان کرد:یک شبکه واحد داریم که تمام pos ها فقط به آن شبکه متصل می شوند  به عبارت دیگر pspها نیز همه در این شبکه هستند مثل اینکه شما یک ویزا یا مستر کارت دارید و20 شرکت طرف قرارداد  که pos هایشان را در فروشگاه می گذارند و به این شبکه متصلند.

به نظر می رسد   صحبت های حکیمی با  گفته محمود بهمنی مبنی بر صدور کارت واحد بانکی انطباق دارد به تعبیر دیگر این کارت از سوی بانکهای طرف قرار داد شرکت زیر ساخت ایرانی که شبیه مستر یا ویزاست صادر می شود. و آرم مشترک هر دو در این کارت وارد حک خواهد شد. البته با این حساب باز هم کارتهای متعدد در جیب افراد قرار خواهد داشت.

در طرح شاپرک انجا که شرکت پذیرنده کارت دیگر بانکها نیستند بلکه شرکت زیر ساخت است در نتیجه بانکها دیگر منافعی از محل رسوب منابع حاصل از پذیرندگی نخواهند داشت و تنها نقش صادر کنندگی کارت را بر عهده دارند در نتیجه پیش بینی می شود که رقابت های ناسالم بین بانکها از بین خواهد رفت.

پیش از این نیز حکیمی عنوان کرده بود: در حال حاضر تعداد زیاد دستگاههای POS در فروشگاهها وعلاوه بر آن رقابت بانک ها برای نصب POSدر فروشگاهها به چشم می خورد که مسلما مطابق با استانداردهای بین المللی نیست علاوه براین رقابت بانک ها نیزصحیح نیست بنابراین ما در طرح شاپرک به نوعی یک تقسیم کار را دنبال کرده ایم .

رییس اداره نظام های پرداخت بانک مرکزی با اشاره به اینکه در سطح بین المللی نیزاین تقسیم کار به چشم می خورد خاطر نشان ساخت: این تقسیم کار به گونه ای است که بانک ها وظیفه صادرکنندگی را دارند وشرکت های PSP نقش پذیرندگی را ایفا خواهند کرد .

به گفته وی در واقع در این طرح بخش صادرکنندگی وپذیرندگی از یکدیگر تفکیک شده است به طوریکه صادرکنندگی کارت و ارایه خدمات ارزش افزودگی توسط بانک ها صورت میگیرد اما پذیرش کارت توسط نهادهای تخصصی که همان PSP هستند انجام می شود .

حکیمی خاطر نشان ساخت: به همین منظور یک شبکه جداگانه ای با الزامات ومقررات خاص خود با عنوان شبکه الکترونیک پرداخت کارتی در دستور کار قرار گرفت ویکی از اهدافش این است که سطح پوشش جغرافیایی پایانه های فروش را با توجه به یک میلیون و700هزار POS که در حال حاضر وجود دارد افزایش دهد و پایانه های فروش تکراری را تا حدی که امکان پذیر است حذف کند .
وی اظهار امیداواری کرد این طرح تا پایان مهر رونمایی شود .و تا پایان امسال تمهیدات فنی اجرایی   به  پایان برسد.

صورت بندی کلی شاپرک

اگر به  صورت خلاصه بخواهیم ساختار جدید شبکه پایانه های فروشگاهی را ترسیم کنیم اینگونه خواهد بود که یک شرکت وجود دارد که وظیفه پذیرنگی کارتها را بر عهده دارد. سهامداران این شرکت بانکها به صورت سهامداران با سهم پایین خواهند بود.

همچنین یک سامانه وجود دارد که فعلا این متولی این سوئیچ شرکت خدمات انفورماتیک است. به تعبیر دیگر پشتیبان فنی شبکه بر عهده شرکت خدمات است.
شرکت های پی اس پی کارتخوانها خود را با نصب در فروشگاه ها به این این شبکه واحد متصل می کننند. نکته مهم این است که خود بخود وقتی دریک فروشگاه پایانه ای به شبکه وصل بود کارتخوان دیگری نمی تواند به شبکه وصل شود.
بانکها نیز در این وسط وظیفه صدور کارت با مشارکت شرکت زیر ساخت را دارند همچنین در جامه سهامدار از سود شرکت سهم میبرند.

چالشهای سه گانه طرح

یکی از چالشهای طرح آن است که اگر به هر دلیل شبکه قطع باشد فروشنده جایگزینی برای کارتخوان اول خود ندارد. بنابراین خود بخود زمینه ایجاد یک شبکه دیگر در کنار این شبکه فراهم خواهد شد.  وجود شبکه دوم البته  باعث رقابت در ارائه خدمات بهتر به مشتری را فراهم خواهد کرد.

چالش بعدی آن است که فروشنگان و مشتریان که اکنون از خدمات کارتخوان به صورت رایگان استفاده کرده اند با تغییر ساختار چه مدت زمان نیاز دارند تا حاضر به پرداخت کارمزد واقعی شوند.

چالش دیگر نحوه رقابت بین شرکت های پی اس پی است. چرا که حدود 9 شرکت مطرح در این حوزه وجود دارد که هر یک بین 60 تا 370 هزار کارتخوان را تحت مالکیت دارند. اما فروشگاههایی که در آنها pos نصب است کمتر از 500 هزار فروشگاه است. در صورتی که فقط یک کارت خوان در هر فروشگاه نصب شود بیش از یک میلیون و 200 هزار کارتخوان بدون استفاده خواهند ماند. همچنین اگر دو شبکه وجود میداشت در نتیجه در هر مغازه دو کارتخوان نصب می شود که در این صورت نیز باز حدود 700 هزار کارتخوان بدون استفاده می مانند و این به معنای آن است که رقابت  شرکتهای pos از اکنون تا حدی رقابت روی مرگ و زندگی است. مگر اینکه بانک مرکزی راهکارهای دیگری را پیش بینی کند.